Đừng quát mắng con nữa, 3 "chiêu trò" này hiệu quả hơn la hét gấp 100 lần

Mỗi phụ huynh đều có quan điểm riêng về việc nuôi dạy con. Tuy nhiên, việc quát mắng không phải là kỷ luật, mà là một sự bộc phát cảm xúc, khiến trẻ thêm nổi loạn.

Trẻ có thể vâng lời sau khi nghe lời mắng, nhưng không có nghĩa là trẻ nhận ra lỗi của mình, mà đa phần đang sợ hãi trước tính khí nóng nảy của người lớn.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khi trẻ bị la hét, não của trẻ sẽ tiết ra hormone căng thẳng. Hiểu đơn giản, bố mẹ càng quát mắng, trẻ càng khó nhớ hoặc học hỏi. Thông thường, không phải trẻ muốn chọc giận cha mẹ, mà là tâm trí chúng đang bị nỗi sợ hãi xâm chiếm.

Vì sao nghe lời quát mắng làm tổn hại đến phát triển trí não và tâm lý ở trẻ?

Lời trách mắng phá hủy cảm giác an toàn của trẻ

Trẻ quát mắng trong thời gian dài sẽ xem việc phạm lỗi là bị phủ nhận và dần hình thành nhận thức rằng "Mình không thể làm đúng bất cứ điều gì".

Nguyên nhân chính là do trẻ nghe quá nhiều lời nói vô tình trong cuộc sống hàng ngày. Sự phụ thuộc vào bố mẹ dần biến mất giữa những lời la mắng, và trẻ trở nên rụt rè trong hành động, sợ bịmắng lần nữa.

Kích hoạt tâm lý nổi loạn

Một phụ huynh từng phàn nàn "Tôi càng quát mắng con gái mình làm bài tập về nhà thì con bé càng chậm chạp." Sau đó, trong một cuộc trò chuyện, đứa trẻ trả lời thẳng "Mẹ càng mắng thì con càng không muốn nghe."

Sau khi vào tiểu học, ý thức tự chủ của trẻ sẽ trở nên mạnh mẽ hơn. Mỗi lần bị bố mẹ mắng, trẻ cảm thấy xấu hổ và bị xem thường. Do đó, có xu hướng không biết cách phản kháng lại, nên chọn thể hiện cảm xúc bằng cách trì hoãn.

Lời trách mắng phá hủy cảm giác an toàn của trẻ.

Làm căng thẳng mối quan hệ bố mẹ - con cái

Việc bố mẹ quát mắng thường dẫn đến cảm giác “tình yêu có điều kiện” trong tâm trí trẻ, cảm thấy rằng tình yêu và sự chấp nhận của bố mẹ phụ thuộc vào những gì mình làm. 

Cảm giác này có khiến trẻ trở nên nhút nhát và ngại giao tiếp với bố mẹ. 

Hơn nữa, sự căng thẳng trong mối quan hệ bố mẹ - con cái có thể tạo ra một chu kỳ tiêu cực, trẻ trở nên phản kháng với những quy tắc. Do đó, quát mắng chỉ làm tăng thêm khoảng cách giữa bố mẹ và con cái.

3 thủ thuật kỳ diệu ''mắng con'' nhẹ nhàng nhưng hiệu quả

Phương pháp đếm ngược

Hiểu đơn giản, phương pháp này biến các mệnh lệnh thành sự lựa chọn, giúp trẻ có cảm giác kiểm soát tốt hơn.

Khi trẻ ngại đi giày, bố mẹ không vội thúc giục "nhanh lên". Thay vào đó, hãy áp dụng những phương pháp khuyến khích tích cực như đếm ngược để trẻ cảm thấy hứng thú và tham gia chủ động.

Phương pháp này rất đơn giản, bố mẹ có thể nói "Hãy đếm đến 10 để xem tốc độ xỏ giày của bạn đã được cải thiện chưa. 10, 9, 8..." Cách tiếp cận này biến việc đi giày thành một trò chơi thú vị, tạo cơ hội cho trẻ phát triển kỹ năng tự lập.

Trẻ em thường có bản tính phản kháng khi bị ra lệnh, nhưng lại không phản kháng với các trò chơi hoặc cuộc thi, bởi vì tinh thần cạnh tranh và khát khao chiến thắng luôn thúc đẩy.

Khi bố mẹ đưa ra những thử thách nhẹ nhàng như đếm ngược, trẻ sẽ cảm thấy phấn khích và muốn chứng tỏ khả năng, từ đó hợp tác tự nhiên và tích cực.

Phương pháp đếm ngược biến các mệnh lệnh thành sự lựa chọn, giúp trẻ có cảm giác kiểm soát tốt hơn.

Thấu hiểu cảm xúc

Nếu bố mẹ biến sự phủ nhận thành đồng cảm, trẻ sẽ sẵn lòng bộc lộ cảm xúc hơn.

Khi trẻ khóc đòi đồ chơi, bố mẹ đừng vội mắng "Nếu con còn khóc, bố mẹ sẽ không cho con chơi nữa". Thay vào đó, hãy nói "Mẹ biết là con đang rất tức giận, phải không?"

Khoảng 90% tiếng khóc của trẻ là để thể hiện cảm xúc. Bằng cách thấu hiểu nhằm cho trẻ biết rằng cảm xúc của mình đã được nhìn thấy.

Đồng cảm là kỹ năng đặc biệt quan trọng trong việc nuôi dạy con. Trẻ cảm thấy được tôn trọng sẽ dần chuyển từ thái độ chống đối ban đầu sang hợp tác, lắng nghe.

Phương pháp lựa chọn hạn chế

Bố mẹ thông thái thường không kiểm soát mà hướng dẫn trẻ tự đưa ra quyết định. Một trong những ví dụ điển hình là khi trẻ không muốn ăn. Thay vì nói “Con phải ăn hết bữa”, bố mẹ có thể hỏi “Con muốn ăn rau hay ăn cơm trước?”

Trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển ý thức tự chủ và cần chứng minh rằng mình có thể tự đưa ra quyết định. Việc cho phép trẻ lựa chọn giữa các món ăn không chỉ tạo ra sự hứng thú mà còn giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và lắng nghe.

Bố mẹ thông thái thường không kiểm soát mà hướng dẫn trẻ tự đưa ra quyết định.

Tuy nhiên, do trẻ còn non nớt, tốt nhất là nên cho trẻ những lựa chọn hạn chế. Chẳng hạn, bố giới thiệu hai món ăn bổ dưỡng mà trẻ có thể chọn, thay vì để trẻ tự quyết định mà không có sự hướng dẫn.

Điều trẻ em mong muốn là được bố mẹ công nhận lựa chọn của mình. Khi trẻ đưa ra lựa chọn, cảm giác được khen ngợi và đánh giá cao từ cha mẹ sẽ tạo ra động lực.