Thay vì mẹ quát mắng 100 lần, chỉ cần 1 lần làm đúng con sẽ ngoan vâng lời

Trên hành trình nuôi dạy con, nhiều bậc bố mẹ cảm thấy như mình đang tham gia một “cuộc chiến không tiếng súng”. Bố mẹ nhắc nhở, thúc giục con hết lần này đến lần khác, từ chuyện học bài, ăn cơm đến đi ngủ... nhưng dường như mọi lời nói đều rơi vào khoảng không. Đứa trẻ vẫn làm theo ý mình, thậm chí cãi lại hoặc phản ứng gay gắt, khiến bố mẹ vừa mệt mỏi vừa tức giận.

Thực tế, không phải thúc giục nhiều trẻ càng nghe lời. Đôi khi, một câu nói khéo léo, đúng cách và đúng thời điểm còn hiệu quả hơn cả trăm lần nhắc nhở. Theo đó, có ba bí quyết giao tiếp giúp bố mẹ khiến con tự giác hợp tác mà không cần quát mắng.

Gợi ý kỳ vọng tích cực: Cho trẻ sức mạnh "Con có thể làm được"

Mọi đứa trẻ đều khao khát được bố mẹ công nhận và tin tưởng. Khi bố mẹ truyền đi những kỳ vọng tích cực, điều đó giống như tiếp thêm “năng lượng niềm tin” giúp con cảm thấy mình có khả năng và muốn làm tốt hơn.

Ví dụ, khi con chần chừ không muốn làm bài tập, thay vì thúc giục cáu gắt “Sao con chậm thế, viết nhanh lên!”, bố mẹ có thể thay đổi cách tiếp cận nhẹ nhàng “Mẹ biết con rất cẩn thận khi làm bài. Mẹ tin hôm nay con cũng sẽ hoàn thành nhanh và thật tốt như mọi khi.” Lời khích lệ này khiến trẻ cảm nhận được sự tin tưởng, từ đó có động lực chứng minh rằng mình xứng đáng với niềm tin đó.

Cậu bé 10 tuổi rất khó dậy sớm, mẹ phải gọi nhiều lần mỗi sáng. Sau đó, mẹ thay đổi cách nói trước khi con ngủ “Ngày mai mẹ tin con sẽ dậy sớm và đúng giờ như một chiếc đồng hồ báo thức nhỏ.” Sáng hôm sau, cậu bé tự tỉnh dậy và hớn hở khoe “Mẹ ơi, con đã làm được rồi!”

Chính những lời kỳ vọng tích cực đã giúp con tin vào bản thân, chủ động làm điều đúng không phải vì sợ bị mắng, mà vì muốn đáp lại niềm tin yêu của bố mẹ.

Cho trẻ sức mạnh "Con có thể làm được".

Gợi ý thay thế vai trò: Hãy để trẻ hóa thân thành "siêu nhân nhỏ"

Trẻ em có trí tưởng tượng phong phú và luôn thích nhập vai thành những nhân vật, đặc biệt anh hùng, siêu nhân, bác sĩ, giáo viên, hoặc người bảo vệ thế giới. Bố mẹ có thể khéo léo biến những tình huống thường ngày thành “trò chơi nhập vai” để con hứng thú và chủ động hơn trong hành động.

Ví dụ, khi trẻ lười dọn đồ chơi, thay vì quát mắng “Sao bày bừa thế, dọn ngay đi!”, bố mẹ có thể nói nhẹ nhàng “Con yêu, bây giờ con là người bảo vệ vương quốc đồ chơi, những món đồ chơi này là các chiến binh, con cần đưa chúng trở về lâu đài (hộp đồ chơi) an toàn trước khi trời tối.” Với một lời gợi mở nhỏ, tinh thần trách nhiệm được khơi dậy, và con vui vẻ hoàn thành nhiệm vụ “quan trọng” mà không chút miễn cưỡng.

Hãy để trẻ hóa thân thành "siêu nhân nhỏ".

Không chỉ khi dọn đồ chơi, bố mẹ có thể áp dụng cách thay thế vai trò trong nhiều tình huống khác:

- Khi con ngại đánh răng, hãy nói “Con là bác sĩ nha khoa giỏi nhất, nhiệm vụ của con là đánh bay vi khuẩn sâu răng đang ẩn nấp.”

- Hay khi con không muốn đi ngủ, có thể nói “Siêu nhân cần sạc năng lượng để mai tiếp tục cứu thế giới.”

- Lúc con giúp mẹ rửa rau hay sắp bàn ăn, hãy gọi là “bếp trưởng nhí” hoặc “phụ tá trưởng của mẹ”.

Việc đặt trẻ vào những vai trò tích cực khiến con vui vẻ hợp tác, hình thành ý thức trách nhiệm, năng lực tự lập và khả năng điều khiển hành vi của mình. Thông qua trò chơi tưởng tượng, trẻ học được cách hoàn thành nhiệm vụ, biết chịu trách nhiệm với “vai diễn” của mình, đó chính là những bước đầu tiên trên hành trình trưởng thành.

Gợi ý tùy chọn: Cho trẻ không gian để độc lập

Khi trẻ lớn hơn, bắt đầu hình thành suy nghĩ, quan điểm và mong muốn được tự quyết định. Ở giai đoạn này, việc bố mẹ ra lệnh hay ép buộc vô tình khiến trẻ phản kháng và trở nên “cứng đầu” hơn. Thay vì vậy, bố mẹ có thể khéo léo sử dụng “gợi ý có chọn lọc” cho trẻ quyền lựa chọn trong một phạm vi nhất định, để con cảm thấy mình được tôn trọng và có tiếng nói trong quyết định của bản thân.

Ví dụ, khi trẻ không muốn mặc áo khoác, thay vì nói “Mặc áo vào ngay, lạnh đấy!”, mẹ có thể đổi thành “Con yêu, hôm nay con muốn mặc áo khoác màu đỏ hay màu xanh?” Đứa trẻ thường sẽ vui vẻ chọn một trong hai và tự giác mặc áo. Bố mẹ vừa đạt được mục đích, vừa giúp con cảm thấy mình có quyền tự chủ.

Tương tự, nếu con không chịu đi ngủ, mẹ có thể nói “Con muốn nghe một câu chuyện rồi đi ngủ, hay chơi thêm 5 phút rồi mẹ kể chuyện cho con?” Khi được quyền chọn, trẻ sẽ dễ dàng hợp tác hơn vì cảm thấy quyết định là của chính mình.

Cho trẻ không gian để độc lập.

Những gợi ý có chọn lọc như vậy giúp trẻ học cách đưa ra lựa chọn, chịu trách nhiệm với hành động, đồng thời duy trì mối quan hệ nhẹ nhàng giữa bố mẹ và con cái.

Vì thế, bố mẹ hãy ngừng thúc giục và quát mắng vô ích, thay vào đó hãy thử ba “chiêu gợi ý” thông minh:

- Kỳ vọng tích cực – giúp trẻ tin vào năng lực của mình.

- Thay thế vai trò – biến việc thường ngày thành trò chơi đầy hứng thú.

- Gợi ý có chọn lọc – cho con quyền được chọn và tự chịu trách nhiệm.

Khi bố mẹ biết dùng ngôn ngữ của sự thấu hiểu và trí tuệ, trẻ không còn chống đối, mà chủ động hợp tác, tự giác và vui vẻ hơn. Nuôi con khi ấy không còn là cuộc chiến, mà là một hành trình cùng con trưởng thành trong yêu thương và tôn trọng.