Tiểu thuyết “Lênh đênh bốn biển” về Chủ tịch Hồ Chí Minh: Hành trình bôn ba “đi tìm hình của nước”

Sáng 1/2, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương ra mắt tập 2 của bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” với tên gọi “Lênh đênh bốn biển” của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ. Nếu tập 3 được hoàn thành (dự kiến vào cuối 2023, đầu 2024), thì đây là bộ tiểu thuyết đầu tiên phản ánh đầy đủ, sâu sắc và sinh động về thân thế, sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Tập 2 của bộ tiểu thuyết dự kiến có 3 tập ra mắt công chúng đúng vào dịp toàn Đảng, toàn Dân kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Nhiều nhà nghiên cứu, phê bình văn học, nghệ thuật, nhà văn và bạn đọc đã tham dự sự kiện có ý nghĩa này.

Tiểu thuyết “Lênh đênh bốn biển” về Chủ tịch Hồ Chí Minh: Hành trình bôn ba “đi tìm hình của nước” - 1

Toàn cảnh buổi ra mắt sách. (Ảnh: Phạm Hằng)

Bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở ba giai đoạn quan trọng của Người: Tuổi ấu thơ và tuổi thanh niên (1890 - 1911); Ba mươi năm Người “đi tìm hình của nước”, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1911 - 1941); Những năm tháng Người về nước, cùng Đảng ta, Nhân dân ta đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân, đưa Việt Nam trở thành biểu tượng của khát vọng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, là lương tri, phẩm giá của loài người (1941 - 1969).

Nếu tập 3 được hoàn thành (dự kiến vào cuối 2023, đầu 2024), thì đây là bộ tiểu thuyết đầu tiên phản ánh đầy đủ, sâu sắc và sinh động về thân thế, sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là hình tượng Hồ Chí Minh, con người Hồ Chí Minh, con đường cách mạng Hồ Chí Minh của văn học Việt Nam đương đại.

Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ cho biết, cùng với bộ tiểu thuyết ba tập, sẽ có ba vở sân khấu cùng tên song hành, đã và sẽ ra mắt công chúng Hà Nội, Nghệ An, Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Huế và một số địa phương khác.

Tiểu thuyết “Lênh đênh bốn biển” về Chủ tịch Hồ Chí Minh: Hành trình bôn ba “đi tìm hình của nước” - 2

Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ chia sẻ về cuốn tiểu thuyết. 

So với tập 1 “Nợ nước non” thì khối lượng tư liệu, nhất là tính tư tưởng của tác phẩm, của nhân vật, sự kiện ở tập 2 “Lênh đênh bốn biển” lớn hơn, rộng hơn rất nhiều.

Với hơn 220 trang sách của tập 2 khắc họa hình tượng Văn Ba - Nguyễn Ái Quốc ở Pháp, Anh, Mỹ, các nước châu Phi, tới Liên Xô, Trung Quốc, Thái Lan... cho tới ngày Người trở về Tổ Quốc, ngày 28 tháng 1 năm 1941, người đọc sẽ có cái nhìn thấu đáo và có tính hệ thống, tính logic về những bước biến chuyển trong nhận thức, tư duy của một con người vĩ đại, theo cách giản dị nhất. Giản dị như cách mà người sống trong suốt cả cuộc đời mình.

Dưới ngòi bút của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, thấy rõ hơn những năm ở trời Tây, Nguyễn Ái Quốc vừa vất vả lao động kiếm sống, vừa khao khát tìm kiếm con đường cứu nước, cứu dân, Người nhận rõ một sự thật đầy đau xót, căm hận: chính chủ nghĩa tư bản, bè lũ đế quốc thực dân là những kẻ gây ra mọi áp bức, bóc lột, đau khổ cho công nhân, nông dân và các tầng lớp khác ở các thuộc địa và ở ngay cả chính quốc.

Người nói: “Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải là chủ nghĩa cộng sản đã đưa tôi tin theo Lê-nin, tin theo Quốc tế thứ Ba. Qua hoạt động yêu nước, tìm đường đi cho dân tộc, Người hiểu rõ, chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ”.

Từ chủ nghĩa yêu nước, Người đến với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tiếp thu Bản sơ thảo Luận cương của V.I. Lê-nin về các vấn đề dân tộc và các vấn đề thuộc địa. Sự gặp gỡ, tiếp xúc lịch sử ấy hoàn toàn không phải là ngẫu nhiên hay may mắn, đó là một sự dấn thân, sự chủ động chọn đường, một tất yếu khách quan mang tính khoa học và cách mạng.

Tiểu thuyết “Lênh đênh bốn biển” về Chủ tịch Hồ Chí Minh: Hành trình bôn ba “đi tìm hình của nước” - 3

Tập 2 bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm”. Ảnh: Phạm Hằng 

Nhiều sự kiện, nhân vật của tập 2 “Lênh đênh bốn biển” hầu như bạn đọc có biết đến ít nhiều gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng Nguyễn Ái Quốc. Nhưng cũng có những nhân vật, tình tiết giống như cách mà nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã triển khai trong tập 1, là nhân vật hư cấu. Họ được xây dựng tự nhiên và sắc nét, bằng thi pháp tiểu thuyết, với những tính cách sinh động, gần gũi đời thường trong các mối quan hệ với nhân vật trung tâm là Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc, Lý Thuỵ, Hồ Quang, Tống Văn Sơ, Thầu Chín, ông Vương... Bằng thi pháp như vậy, tính cách, phẩm chất, tâm hồn đẹp đẽ của Nguyễn Ái Quốc được khắc hoạ một cách giản dị, gần gũi và thuyết phục.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho rằng nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã lựa chọn một cách xuất sắc những câu chuyện, những sự kiện đặc sắc, cốt lõi, mang tính thông điệp lớn trong rất nhiều câu chuyện và sự kiện liên quan đến cuộc đời hoạt động của Nguyễn Ái Quốc. Rồi từ những câu chuyện, những sự kiện ấy nhà văn tạo dựng nên toàn bộ không khí của lịch sử trong thời đại đó.

Tiểu thuyết “Lênh đênh bốn biển” về Chủ tịch Hồ Chí Minh: Hành trình bôn ba “đi tìm hình của nước” - 4

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam chia sẻ tại buổi lễ. Ảnh: Phạm Hằng 

“Chắc chắn tác giả đã nghiên cứu nhiều tư liệu liên quan đến năm tháng hoạt động của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài. Điều đó vừa mang lại thuận lợi nhưng cũng là thách thức cho nhà văn. Nếu để tất cả mọi câu chuyện, mọi sự kiện trong những tư liệu ấy cuốn đi thì nhà văn sẽ rơi vào sự chênh vênh giữa một nhà sử học và một người sáng tác,” ông Thiều nhận xét.

Nhà phê bình văn học, tiến sỹ Đỗ Anh Vũ cũng cho rằng tác giả Nguyễn Thế Kỷ đã chọn cách kể chuyện giàu cảm xúc, tìm ra cho mình một lối đi riêng để viết về một nhân vật lịch sử vĩ đại, đã nhiều người viết.

“Lênh đênh bốn biển” là cuốn tiểu thuyết thứ 4 của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ. Trước khi bắt tay vào bộ tiểu thuyết này, ông đã từng có “Chuyện tình Khau Vai” (Kịch bản sân khấu, năm 2013 và tiểu thuyết, 2019), “Hừng đông” (kịch bản sân khấu, năm 2016 và tiểu thuyết, 2020). Ông cho biết, mình chủ trương tiểu thuyết hoá kịch bản sân khấu và ngược lại bởi vì ông nhận thấy mỗi thể loại văn học và nghệ thuật có thế mạnh riêng, giọng điệu riêng, công chúng riêng.

Bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” về Chủ tịch Hồ Chí Minh là bộ sách ông tâm huyết nhất, nung nấu lâu dài, tích luỹ tư liệu rất công phu, nghiêm cẩn. Ông hi vọng với bộ sách này, chân dung Hồ Chí Minh một lần nữa được khắc hoạ rõ nét hơn, sâu sắc, chân thật và sinh động - một con người giản dị và vĩ đại, cao đẹp mà lão thực, Người luôn bên ta, trò chuyện cùng ta, cùng ta đi về phía tương lai. Người sống thật hơn, đẹp hơn, gần gũi hơn trong “Nước non vạn dặm” và trong những cuốn sách mà văn học Việt Nam đã từng có.

Tập 3 của bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” (và phần 3 vở sân kháu cùng tên) dự kiến sẽ ra mắt công chúng vào cuối năm 2023.

Phạm Hằng

Tin liên quan

Tin mới nhất