Chỉ số Kinh doanh liêm chính - nét văn hoá mới ở Việt Nam

Vấn đề đặt ra

Trong sản xuất kinh doanh, để thu hút đầu tư có chất lượng, mức độ tham nhũng thấp và tính minh bạch cao là một đòi hỏi quan trọng. Theo đó, thái độ và văn hoá ứng xử là yếu tố có ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiêp và mức độ tham nhũng của mỗi quốc gia.

Việt Nam là một trong số ít nước trong khu vực được thăng 26 bậc trong chỉ số xếp hạng nhận thức về tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế -TI (từ thứ 113 năm 2017 lên 87 vào năm 2021). Tuy nhiên, trong thực tiễn tham nhũng lại vẫn dễ dàng xảy ra.

Kinh doanh liêm chính  là văn hoá cần thiết với mỗi doanh nghiệp (Ảh mnh họa)

Khảo sát của tổ chức UNDP và VCCI trong tháng 6 cho thấy, có tới 1/3 số doanh nghiệp mua sắm công ghi nhận các khoản thanh toán không chính thức. Điều đáng quan ngại là văn hoá hoa hồng và các khoản thanh toán không chính thức dã trở thành quen thuộc đến mức doanh nghiệp sẵn sàng chi ngay cả khi không ai yêu cầu.

Tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và sự liêm chính là những yếu tố chính để xác định quản trị tốt và khẳng định sự tồn tại của môi trường kinh doanh công bằng. Trong bối cảnh phục hồi sau Covid-19, các nhà đầu tư và người tiêu dùng ngày càng quan tâm  đến tầm quan trọng của quản trị tốt. Hướng tới nền kinh tế và doanh nghiệp phát triển bền vững, tính liêm chính trong kinh doanh ngày càng được quan tâm rộng rãi trong cộng đồng xã hội. Chỉ số kinh doanh liêm chính là một công cụ cụ thể, nếu được sử dụng trung thực và minh bạch sẽ nâng cao vị thế thương hiệu quốc gia, tạo dựng niềm tin, thu hút đầu tư và quan trọng là có thêm nhiều của cải để cải thiện cuộc sống người dân.

Toàn cảnh Hội thảo giới thiệu Chỉ số Kinh doanh Liêm Chính Việt Nam (VBII).

Phát biểu khai mạc Diễn dàn, Phó Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, Patrick Haverman nhấn mạnh: “Chúng ta không thể thúc đẩy sự liêm chính trong kinh doanh một cách đơn độc, nó là một phần không thể thiếu của hành vi kinh doanh có trách nhiệm. Sự liêm chính trong kinh doanh đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện”.

Trong kinh doanh, ông cho rằng: “Các doanh nghiệp cần đạt được lợi nhuận bằng cách cải thiện môi trường hoạt động và đáp ứng kỳ vọng tối thiểu của các bên liên quan. Khi quyết định lựa chọn địa điểm đầu tư, các công ty quốc tế cần xem xét sự tôn trọng của các quốc gia đối với hành vi kinh doanh có trách nhiệm, quản trị tốt và pháp quyền. Đó là những yếu tố quan trọng”.

Chỉ số kinh doanh liêm chính: những nội dung cốt lõi

Việt Nam ngày càng thể hiện mạnh mẽ cam kết và dành nhiều nỗ lực cho phòng chống tham nhũng. Những chính sách ban hành về công khai, minh bạch, liêm chính đối với doanh nghiệp đã tác động trực tiếp đến mức độ liêm chính của doanh nghiệp trên thị trường.

Các diễn giả tại Hội thảo giới thiệu Chỉ số Kinh doanh Liêm Chính Việt Nam (VBII).

Các chính sách công bố và liêm chính trong doanh nghiệp đã tác động trực tiếp đến mức độ liêm chính của doanh nghiệp trên thị trường. Doanh nghiệp ngày càng thấy rõ giá trị và lợi ích của liêm chính trong kinh doanh; nhiều doanh nghiêp coi trọng liêm chính đã được hưởng lợi từ sự quan tâm, đánh giá cao của nhà đầu tư, nhà cung cấp, người mua và khách hàng, tạo thành lợi thế mở rộng thị trường và tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chỉ số kinh doanh liêm chính Việt Nam (VBII) dựa trên những yếu tố cần thiết để xây dựng và vận hành một doanh nghiệp. Nó bao gồm văn hoá, quy tắc ứng xử, kiểm soát, giao tiếp, ứng xử, tuân thủ và chứng nhận đạt chuẩn. VBII dành cho các doanh nghiệp thuộc mọi quy mô, hình thức sở hữu, lĩnh vực và cơ cấu bao gồm các công ty niêm yết, công ty tư nhân, công ty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hay vốn của nhà nước. Bất kỳ doanh nghiệp nào quan tâm và coi liêm chính là nguyên tắc cơ bản cho sự phát triển đều có thể sử dụng được chỉ số này.

Kinh doanh liêm chính nghĩa là hoạt động một cách công bằng, minh bạch, cởi mở và toàn diện trên các khía cạnh đạo đức, đa dạng hoà nhập, tôn trọng quyền con người, chống tham nhũng và phát triẻn bền vững. Trong vận hành, kinh doanh liêm chính tuân theo nguyên tắc điều tra, khảo sát để nhân viên thoải mái đưa ra câu trả lời trung thực. Khảo sát tính liêm chính được sử dụng như một công cụ nhìn về tương lai trong thực hiện biện pháp chủ động và phòng ngừa. Theo đó, nâng cao tính liêm chính doanh nghiệp không phải là phương tiện để chống lại nhau trong kinh doanh. VBII được xây dựng với sự hỗ trợ của Dự án FairBiz, một sáng kiến của UNDP do Chính phủ Anh tài trợ, nhằm thúc đẩy môi trường kinh doanh công bằng ở 6 nước Đông Nam Á (ASEAN).

Tiếng nói từ các chính khách

Chỉ số kinh doanh liêm chính không chỉ quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn là công cụ hữu hiệu phòng chống tham nhũng quốc gia.

Ngày nay, phát triển bền vững không còn là một sự lựa chọn mà đã trở thành sự sống còn, là cách duy nhất để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển trong hiện tại và tương lai.

Phó Chủ tịch VCCL Nguyễn Quang Vinh

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, Phó Chủ tịch VCCL Nguyễn Quang Vinh cho rằng: “Chỉ số kinh doanh liêm chính là bước tiến mới để đưa doanh nghiệp Việt Nam tiệm cận gần hơn với tiêu chuẩn kinh doanh minh bạch, liêm chính quốc tế, cũng như giúp doanh nghiệp không còn mơ hồ, lúng túng trong lồng ghép tính liêm chính vào các hoạt động sản xuất kinh doanh”.

Từ tầm nhìn Phát triển Liên hợp quốc, Phó trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Chỉ số kinh doanh liêm chính Việt Nam là một công cụ, nếu được sử dụng trung thực và minh bạch sẽ góp phần nâng cao vị thế và thương hiệu quốc gia, tạo dựng niềm tin và làm ra nhiều của cải để cải thiện cuộc sống người dân”.

Từ mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Vương Quốc Anh và Việt Nam, Phó Đại sứ  Marcus Winsley cho biết: “Cùng với các đối tác Việt Nam và quốc tế, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam đạt được tham vọng và thực hiện cam kết hướng tới một môi trường kinh doanh công bằng, cải cách kinh tế hiệu quả…”.

Từ tầm quan trọng của kinh doanh liêm chính với quyết tâm cao của lãnh đạo Đảng, Chính phủ; sự sẵn sàng của cộng đồng doanh nghiệp và sự quan tâm hỗ trợ của bạn bè quốc tế, chúng ta có niềm tin và hy vọng Việt Nam sẽ thực hiên thành công để đưa bộ “Chỉ số kinh doanh liêm chính” vào hoạt động quản trị doanh nghiệp.