Những ca khúc chống xâm lăng

Những ca từ, điệu nhạc mang âm hưởng cách mạng đã nuôi dưỡng lòng yêu nước, đồng thời như lời hiệu triệu thúc giục người người hăng hái cầm vũ khí chiến đấu.

Nhân kỷ niệm 76 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, NXB Văn hóa Văn nghệ TP.HCM ra mắt cuốn Chống xâm lăng trong ca khúc Việt Nam của tác giả Trần Văn Nhiệm.

Đây là công trình nghiên cứu cá nhân có tính chất phác họa, hệ thống dòng chảy lịch sử của nền tân nhạc Việt Nam, trong đó nhấn mạnh những ca khúc cách mạng được sử dụng như công cụ chống xâm lăng.

Những ca khúc chống xâm lăng - 1

Sách Chống xâm lăng trong ca khúc Việt Nam. Ảnh: Q.M.

Tác giả Trần Văn Nhiệm, tên thật là Trần Văn Bộ, sinh năm 1936, tại Tân Thanh, Giồng Trôm, Bến Tre. Thời trẻ ông tích cực tham gia các phong trào học sinh, sinh viên ở Bến Tre, sau đó là khu Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định. Ông từng bị chính quyền Sài Gòn tuyên bố tử hình vắng mặt vì có liên quan vụ ném lựu vào xe Đại sứ Mỹ Fredrich Nolting.

Sau ngày miền Nam giải phóng, Trần Văn Nhiệm công tác tại Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP.HCM. Về hưu, ông viết sách truyền thống cách mạng, đặc biệt là về truyền thống anh hùng của thanh niên.

Trong lời mở đầu cuốn Chống xâm lăng trong ca khúc Việt Nam, Trần Văn Nhiệm cho biết ông vốn là người đam mê ca hát, thích và hay hát. Khi dấn thân trong phong trào học sinh, sinh viên, ông được tắm mình trong các ca khúc với những âm điệu rực lửa, đầy khí phách, hùng tráng, với cảm xúc da diết, đong đầy tình cảm dân tộc, với tình yêu Tổ quốc, nghĩa đồng bào.

Và với máu văn nghệ, cùng bầu nhiệt huyết của tuổi trẻ, ông bắt đầu tích lũy cho mình những bài hát cách mạng và các tư liệu liên quan. Sau bao năm ấp ủ, tích lũy, ông đã hoàn thành cuốn sách Chống xâm lăng trong ca khúc Việt Nam.

Theo ông Lê Thanh Văn, đồng đội, đồng chí của tác giả (bài in trong sách: Người tiếp ngọn lửa truyền thống yêu nước cháy bỏng trong các tác phẩm âm nhạc đến trái tim người đọc), đề tài của cuốn sách này là khám phá mới đối với Trần Văn Nhiệm. Từ trước tới nay, chưa thấy ai làm đề tài này, vì thế, mặc dù không phải dân chuyên môn, những khám phá của Trần Văn Nhiệm là điều đáng quý.

Một điều cũng rất đáng quý nữa là công trình tương đối dày dặn, với hơn 800 trang tư liệu, trong đó có nhiều thông tin mà trước nay không nhiều người biết đến.

Những ca khúc chống xâm lăng - 2
Lực lượng văn hóa - văn nghệ (văn công) trên đường Trường Sơn. Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Chống xâm lăng trong ca khúc Việt Nam giúp người đọc hiểu được bối cảnh ra đời của dòng nhạc cải cách từ sự du nhập của âm nhạc phương Tây, của những nhóm nhạc tiền phong từng tạo thành trào lưu và có những đóng góp có giá trị trong mỗi giai đoạn, mỗi sự kiện chính trị của đất nước.

Cuốn sách còn cung cấp cho người đọc thân thế sự nghiệp của 70 nhạc sĩ và các tác phẩm tiêu biểu của họ. Có thể kể đến như: Đỗ Nhuận với Tiếng súng Nam Bộ, Du kích ca, Hành quân xa, Chiến thắng Điện Biên…, Văn Cao với Tiến quân ca…, Xuân Giao với Chào sông Mã anh hùng, Cô gái mở đường; Cao Việt Bách với Cung đàn mùa xuân, Tiếng hát từ thành phố mang tên Người; Văn Ký với Tây Nguyên bất khuất, Bài ca hy vọng; Huy Du với Anh vẫn hành quân, Đường chúng ta đi, Trên đỉnh Trường Sơn ta hát…

Bên cạnh đó, qua Chống xâm lăng trong ca khúc Việt Nam, độc giả có thể cảm nhận được vũ khí sắc bén của âm nhạc trong cuộc chiến khi các ca khúc chạm được vào trái tim người nghe.

Chính những ca từ, điệu nhạc mang âm hưởng cách mạng đã nuôi dưỡng lòng yêu nước, đồng thời như một lời hiệu triệu thúc giục người người hăng hái cầm vũ khí chiến đấu.

Đã có những ca khúc được chép tay, mang trong ba lô trên đường hành quân của các chiến sĩ giải phóng quân, các nam nữ thanh niên xung phong nơi đầu tuyến lửa.

Để rồi trong những phút nghỉ ngơi hiếm hoi, các ca khúc lại được truyền tay nhau và cùng hát vang như xoa dịu nỗi nhọc nhằn, như tiếp thêm động lực giúp chiến sĩ chân cứng đá mềm, tiếp tục hành quân.

Bên cạnh đó, những ca khúc trong phong trào học sinh - sinh viên cũng đã thu hút, tập hợp những người trẻ không kể nguồn gốc xuất thân đứng lên cùng đồng bào tranh đấu chế độ thực dân mới của Mỹ và chính quyền tay sai…

Có thể nói, những ca khúc cách mạng giai đoạn chống Pháp, Mỹ và giai về sau này đã thực hiện tốt sứ mệnh “chống xâm lăng” của mình. Bên cạnh đó, những ca khúc này đã và đang ươm mầm tình cảm dân tộc, lòng tự hào và trách nhiệm công dân đối với những người trẻ hôm nay.

Theo Zing

Tin liên quan

Tin mới nhất

Sôi động cuộc thi “Sáng tác cùng Dế” – Hồi hộp chờ đợi lễ trao giải quý

Sôi động cuộc thi “Sáng tác cùng Dế” – Hồi hộp chờ đợi lễ trao giải quý

Tháng 7/2025, Cuộc thi “Sáng tác cùng Dế” - sân chơi sáng tạo dành cho các em học sinh từ 6 đến 16 tuổi trên toàn quốc đang bước vào giai đoạn cao trào khi hàng ngàn bài dự thi đầy tâm huyết, độc đáo đã được gửi về từ khắp mọi miền đất nước. Không khí chuẩn bị cho lễ trao giải quý đang trở nên nóng hơn bao giờ hết, thu hút sự quan tâm lớn từ phụ huynh, thầy cô và đông đảo các

Đường đời, đường văn Hà Phạm Phú

Đường đời, đường văn Hà Phạm Phú

Hà Phạm Phú sinh ngày 15/9/1943 trong một gia đình nông dân ở làng Hạ Đan, xã Đan Hà, huyện Hạ Hòa, một vùng quê hẻo lánh thuộc tỉnh Phú Thọ, nên tuổi thơ của anh ít điều kiện được học hành chu đáo. Mãi đến sau ngày hòa bình lập lại mới được cắp sách đến trường, rồi khi lên học ở trường cấp III Hùng Vương, Hà Phạm Phú mới có điều kiện tiếp cận văn học. Đặc biệt, sự cuố

Giá đồng tăng kỷ lục vì thuế nhập khẩu 50% của ông Trump

Giá đồng tăng kỷ lục vì thuế nhập khẩu 50% của ông Trump

Kế hoạch áp thuế 50% lên đồng nhập khẩu của Tổng thống Donald Trump đã khiến giá đồng tăng vọt lên mức cao chưa từng thấy. Nhưng đằng sau đó là những hệ lụy có thể ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế Mỹ — từ sản xuất, xây dựng cho đến túi tiền của người tiêu dùng.

Lý tưởng, tình yêu và khát vọng cống hiến của nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm qua cuốn nhật ký thứ ba

Lý tưởng, tình yêu và khát vọng cống hiến của nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm qua cuốn nhật ký thứ ba

Cuốn sách “Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba” không chỉ là tư liệu quý mở rộng thêm những lát cắt sâu sắc về tâm hồn, lý tưởng và cuộc đời của nữ bác sĩ, liệt sĩ, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đặng Thùy Trâm, mà còn là kết tinh của hành trình gìn giữ đầy tâm huyết từ những người thân trong gia đình bà. Qua từng trang viết được sưu tầm và lưu giữ công phu suốt n

Thể lệ Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Thể lệ Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Thiết thực chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ nhất-nhiệm kỳ 2025-2030, thực hiện công văn số 59-CV/ĐULH ngày 15/7/2025 của Đảng uỷ Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam về việc giao nhiệm vụ tổ chức cuộc thi. Thời báo Văn học nghệ thuật, Quỹ hỗ trợ sáng tạo Văn học nghệ thuật Việt Nam, phối hợp với Chi bộ Hội Mỹ thuật V