Vào năm 2026, Apple, Google và Samsung cần làm điều này để "cứu" smartphone

Trong vài năm trở lại đây, nhiếp ảnh trên smartphone đã bước sang một giai đoạn hoàn toàn khác. Nếu trước kia, phần mềm chỉ đóng vai trò hỗ trợ phần cứng thì hiện tại, trí tuệ nhân tạo đang trở thành “nhân vật chính” trong gần như mọi bức ảnh chụp bằng điện thoại.

AI làm ảnh sáng hơn, nét hơn, màu sắc rực rỡ hơn và sẵn sàng để chia sẻ ngay lập tức. Tuy nhiên, khi mức độ can thiệp ngày càng sâu, một câu hỏi lớn đang được đặt ra trong cộng đồng công nghệ: bức ảnh smartphone ngày nay còn phản ánh thực tế đến đâu, và liệu các hãng lớn có nên cho người dùng quyền được “tắt AI”?

Khi AI không còn chỉ là chỉnh sửa mà là… vẽ lại bức ảnh

Lý do AI xuất hiện dày đặc trong nhiếp ảnh di động là điều dễ hiểu. Smartphone bị giới hạn nghiêm ngặt về không gian cho cảm biến và ống kính nên phần mềm buộc phải gánh vác những gì phần cứng không thể làm. Ban đầu, đó chỉ là tăng độ nét, khử nhiễu, sau đó là HDR đơn giản rồi HDR phức tạp để cân bằng sáng và chi tiết. Đáng chú ý, “trùm cuối” của chuỗi tiến hóa này chính là ảnh được AI tăng cường mạnh tay.

Ảnh minh họa.

Vụ việc gây tranh cãi đầu tiên liên quan đến ảnh chụp Mặt trăng khi AI nhận diện chủ thể và chồng một hình ảnh có sẵn lên bức ảnh gốc, tạo ra kết quả đẹp mắt nhưng không hoàn toàn trung thực. Tranh luận nổ ra xoay quanh câu hỏi đây là gian lận hay chỉ là một cách “tái hiện thực tế”. Tuy nhiên, mọi chuyện chưa dừng lại ở đó. Khi AI bắt đầu nhận diện đồ vật và vẽ lại chi tiết theo cách riêng của nó, ranh giới giữa ảnh chụp và ảnh do máy tính tạo ra trở nên mờ nhạt hơn bao giờ hết.

Không ít người dùng nhận ra những chi tiết trong ảnh không giống với thứ họ nhìn thấy bằng mắt thường. Các đồ vật bị AI “thay thế” bằng phiên bản khác, rõ nét hơn nhưng sai lệch. Điều này khiến nhiều người tự hỏi: một bức ảnh smartphone hiện đại thực chất là ghi lại khoảnh khắc hay là một sản phẩm đồ họa được tạo ra sau khi nhấn nút chụp?

Người dùng muốn điều khiển AI, không phải bị AI điều khiển

Trước làn sóng phản ứng ngày càng rõ rệt, một bộ phận người dùng đã lên tiếng đòi hỏi một giải pháp đơn giản hơn bất kỳ công nghệ phức tạp nào: một nút bật tắt AI trong ứng dụng camera. Thay vì buộc phải chấp nhận mọi thuật toán xử lý, họ muốn được lựa chọn mức độ can thiệp của phần mềm.

Ảnh minh họa.

Một số hãng đã lắng nghe. Xiaomi và các thương hiệu con như Redmi hay Poco cho phép người dùng tắt hoặc giảm mức tăng cường AI ngay trong giao diện chụp ảnh. Biểu tượng AI luôn hiện diện, dễ truy cập và dễ hiểu, giúp người dùng kiểm soát phong cách ảnh mình muốn.

Trong khi đó, Apple, Samsung và Google lại chọn cách tiếp cận phức tạp hơn. Apple cung cấp ProRAW, Samsung có Pro Mode và Expert RAW, Google cho phép chụp RAW trên Pixel. Tuy nhiên, thực tế cho thấy những chế độ này vẫn chưa thực sự “thuần khiết”.

Trên iPhone, ProRAW vẫn gắn chặt với Smart HDR và Deep Fusion, tạo ra những bức ảnh có dải tương phản rộng nhưng mang đậm “chất AI”. Với Samsung, Expert RAW thậm chí còn xử lý nhiều khung hình hơn người dùng mong đợi, còn Pro Mode dù sạch hơn vẫn không thể loại bỏ hoàn toàn xử lý đa khung hình. Google thì tiếp tục trung thành với HDR+, ngay cả khi xuất file RAW.

Vấn đề không nằm ở việc AI có tốt hay không mà ở chỗ người dùng không có quyền lựa chọn rõ ràng. Với nhiều người yêu nhiếp ảnh, cảm giác kiểm soát được kết quả quan trọng không kém độ đẹp của bức ảnh.

Khi giới trẻ quay lại digicam và câu hỏi dành cho các "ông lớn"

Một tín hiệu đáng chú ý trong giai đoạn 2024–2025 là việc giới trẻ săn lùng máy ảnh kỹ thuật số đời cũ và cả những chiếc iPhone từ thời iPhone 4 đến iPhone 6S. Những thiết bị này cho ra ảnh kém sắc nét hơn, nhiễu hơn nhưng lại mang cảm giác chân thật và giàu cảm xúc. Ảnh chụp bằng flash thô, nền tối, chủ thể nổi bật và hơi mờ lại được xem là “đúng chất kỷ niệm” hơn so với ảnh chân dung hoàn hảo do AI tạo ra.

Ảnh minh họa.

Xu hướng này không chỉ là hoài niệm mà còn phản ánh mong muốn chụp ảnh có chủ đích. Người dùng phải chọn khoảnh khắc, chấp nhận sai sót và cảm thấy hào hứng khi có được một bức ảnh đẹp. Điều này trái ngược hoàn toàn với việc bấm máy hàng chục lần trên smartphone rồi để ảnh trôi vào đám mây.

Trước thực tế đó, câu hỏi đặt ra cho Samsung, Google và Apple trong năm 2026 không phải là làm AI mạnh hơn nữa mà là làm thế nào để AI biết “lùi lại” khi cần. Smartphone chắc chắn không thể từ bỏ xử lý hậu kỳ bởi nếu không, ảnh sẽ tối, nhiễu và khó dùng. Nhưng có lẽ đã đến lúc các hãng cần nghiêm túc xem xét việc cung cấp một nút tắt AI rõ ràng hoặc ít nhất là nhiều mức độ kiểm soát hơn.

Nhiếp ảnh smartphone đã đi rất xa nhờ AI nhưng nếu đi quá đà, chúng có nguy cơ đánh mất điều khiến con người yêu thích việc chụp ảnh: cảm giác ghi lại thực tế theo cách của riêng mình. Trong "cuộc đua" công nghệ sắp tới, việc cho người dùng quyền lựa chọn có thể sẽ trở thành lợi thế cạnh tranh lớn nhất.