Bổ sung đủ thứ mà con vẫn chậm tăng cân, ốm liên miên, mẹ bỉm “ngã ngửa” vì lý do này

Thiếu sắt – Lý do không ngờ khiến trẻ nhỏ dưới 5 tuổi thường xuyên ốm bệnh, chậm lớn

Cha mẹ đều biết trẻ dưới 5 tuổi dễ ốm do đang trong giai đoạn “khoảng trống miễn dịch”, đề kháng non yếu, được xây dựng từ con số 0 nên chưa chống lại được các tác nhân gây bệnh. Do đó, cha mẹ cần đặc biệt quan tâm đến các yếu tố hỗ trợ tăng đề kháng.

Điển hình là yếu tố về dinh dưỡng, bởi các vitamin, khoáng chất tham gia trực tiếp vào việc xây dựng hệ thống miễn dịch cơ thể. Trong đó, sắt là một trong những “mắt xích” quan trọng của hệ miễn dịch.

Sắt có vai trò rất quan trọng trong việc sản sinh các tế bào miễn dịch như Lympho T. Đây là tế bào giúp chống lại sự tấn công của virus, vi khuẩn. Bởi vậy, khi cơ thể trẻ bị thiếu sắt thì hệ miễn dịch sẽ suy giảm. Hàng rào bảo vệ cơ thể trở nên lỏng lẻo và tạo cơ hội cho virus, vi khuẩn hoành hành, gây bệnh.

Theo nghiên cứu của TS. Vishal Kumar (Khoa Nhi, BV Chacha Nehru Bal Chikitsalya, Delhi, Ấn Độ), thiếu sắt có liên quan đến suy giảm khả năng miễn dịch tự nhiên và miễn dịch qua trung gian tế bào, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ.

Hiện nay, hàng loạt các chương trình nhằm nâng cao nhận thức và tăng cường bổ sung sắt cho trẻ được thực hiện nhưng tỷ lệ thiếu máu ở trẻ dưỡi 5 tuổi tại Việt Nam vẫn rất cao. Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cứ 3 trẻ thì có 1 trẻ bị thiếu sắt.

Tỷ lệ trẻ bị thiếu máu thiếu sắt ở Việt Nam còn khá cao

Tỷ lệ trẻ thiếu sắt còn cao, trong khi đó, trẻ nhỏ lại là đối tượng có miễn dịch còn non yếu, hơn nữa, giai đoạn này, nhiều dịch bệnh bùng phát. Điều này dẫn đến tình trạng trẻ ho, sốt, sổ mũi, viêm họng, viêm phổi… liên tục. Bệnh này chưa khỏi hẳn lại mắc bệnh khác khiến trẻ luôn ở trong trạng thái mệt mỏi, chán ăn, kém hấp thụ, chậm tăng cân.

Vậy, cha mẹ bổ sung sắt cho trẻ như thế nào cho đúng cách?

Để bổ sung sắt hiệu quả cho trẻ, cha mẹ cần đảm bảo cung cấp đủ sắt cho con trong tất cả các giai đoạn phát triển, kể từ khi còn trong bào thai. Trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu cần ăn uống đầy đủ và bổ sung sắt theo liều lượng khuyến cáo. Tổ chức Y tế thế giới WHO khuyến cáo: “Phụ nữ chuẩn bị có thai và trong thai kỳ nên uống 60mg sắt nguyên tố và 0,4mg Acid Folic để phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt trong và sau thai kỳ”.

Sữa mẹ là 1 trong những nguồn cung cấp sắt cho trẻ trong những tháng đầu đời.

Với trẻ mới sinh, trong 6 tháng đầu cần cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn. Trong quá trình cho con bú, mẹ cần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và bổ sung đa vi chất cũng như bổ sung sắt để phục hồi cơ thể.

Thế nhưng, trong sữa mẹ lại không có nhiều sắt, chỉ có 0,35mg/1 lít, thêm nữa, lượng sắt dự trữ cho trẻ ở cuối thai kỳ chỉ đủ dùng trong 4-6 tháng đầu đời. Trong khi đó, ở tháng thứ 7, nhu cầu sắt của trẻ tăng hơn 30 lần so với trước đó. Vì vậy, từ 6 tháng tuổi, trẻ cần được ăn dặm đa dạng để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và đủ sắt.

Trong tự nhiên, các thực phẩm giàu sắt nên được bổ sung trong chế độ ăn hàng ngày của trẻ như thịt bò, trứng, hàu, sò, ghẹ, các loại hạt và đậu… Đồng thời, cha mẹ cần bổ sung thêm hoa quả và rau củ chứa nhiều vitamin C như cam, ổi, bưởi, ớt chuông, cà chua, súp lơ… để tăng khả năng hấp thu sắt.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của cuộc điều tra đinh dưỡng Đông Nam Á (Seanuts), bữa ăn hàng ngày của trẻ em Việt Nam thiếu đến 50% nhu cầu sắt. Thêm nữa, sắt là một chất khó hấp thu, tỷ lệ hấp thu sắt từ thức ăn cực kỳ thấp, chỉ có 5-15%. Vì vậy, chỉ bổ sung sắt cho trẻ từ thực phẩm tự nhiên là không đủ, do đó, cha mẹ cần bổ sung các chế phẩm sắt để đáp ứng nhu cầu cơ thể trẻ.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại sắt từ dạng viên, đến dạng uống. Thế nhưng, không phải dạng sắt nào cũng đem lại sinh khả dụng cao. Cha mẹ nên bổ sung sắt EDTA cho trẻ, bởi đây sắt hữu cơ đem lại khả năng hấp thu cao. Theo nghiên cứu của TS. F. Aguilar (trên EFSA Journal), 5mg sắt chứa EDTA đem lại hiệu quả tương đương 10mg sắt sulfat thông thường.

Sắt EDTA không chỉ đem lại hiệu quả tối ưu, mà còn tăng khả năng hấp thu của cơ thể, hạn chế lắng cạn ở đường ruột và các cơ quan khác. Từ đó, giúp hạn chế các tác dụng thường gặp khi bổ sung sắt như táo bón, nóng trong…

Hiện nay, trên thị trường, thành phần sắt EDTA chỉ có trong một số ít sản phẩm, trong đó, Fe-max là sản phẩm sắt đơn chất thế hệ mới “hiếm” chứa thành phần sắt này. Fe-max còn kết hợp sắt EDTA và sắt Ammoni Citrat đem lại hiệu quả tối ưu hơn cả khi kết hợp với nhau. Điều này sẽ giúp trẻ nhỏ được bổ sung đủ lượng sắt cần thiết cho cơ thể một cách nhanh chóng, an toàn, hiệu quả và hạn chế tác dụng phụ.