Đua xe F1, Italian GP: Cột mốc 75 năm di sản F1 tại “đền thờ tốc độ”

Cũng giống như Hà Lan, tại Italia, 20 chiếc xe và tất cả các bộ lốp trơn sẽ mang một logo đặc biệt kỷ niệm 500GP của Pirelli. Chặng Monza diễn ra cách trụ sở chính của Pirelli khoảng 20 km, và lễ trao giải trên bục podium sẽ thể hiện mối liên kết đặc biệt này. Ba tay đua về đích trong top 3 sẽ đội chiếc mũ Podium độc quyền, thuộc bộ sưu tập 2025 của nhà thiết kế Denis Dekovic. Chiếc mũ này lấy màu xanh “azzurro” tượng trưng cho bầu trời Ý phía trên “Ngôi đền Tốc độ”, kèm theo logo “500 GP”.

Cúp “Chimera” – Một Tác Phẩm Nghệ Thuật

Ba tay đua trên podium cùng đại diện đội đua chiến thắng sẽ nâng cao chiếc cúp đặc biệt mang tên “Chimera”, do Nico Vascellari, nghệ sĩ người Ý, thiết kế. Chủ đề thần thoại và tốc độ, từng xuất hiện với cúp “Tifone” năm 2022, tiếp tục được khai thác với “Chimera”. Bức tượng điêu khắc mô tả chuyển động của 3 sinh vật nhanh nhất: chim ưng peregrine, cá kiếm và báo đốm – đại diện cho không trung, đại dương và mặt đất. Tạo hình mang tính siêu thực này tượng trưng cho sự tiến hóa, biến đổi và thay đổi.

Chiếc cúp được chế tác bằng nhôm, chất liệu nhẹ tương tự dùng trong chế tạo xe F1, qua quá trình kết hợp giữa thiết kế 2D, mô hình 3D bằng nhựa resin, và sử dụng một trong những kỹ thuật điêu khắc cổ xưa nhất – kết hợp thủ công và công nghệ hiện đại. “Chimera” sẽ được ra mắt vào ngày Thứ Sáu, 5/9, trong sự kiện Pirelli Tyres Talk dành riêng cho giới truyền thông, tại garage Pirelli Hot Laps ngay sau phiên chạy FP1.

Thông số kỹ thuật lốp của Pirelli tại Monza

Các hợp chất lốp không có thay đổi so với năm ngoái, bao gồm: C3 Hard, C4 Medium và C5 Soft. Xu hướng phổ biến trong cuộc đua sẽ là sử dụng Hard và Medium. Hiện tượng (graining) được dự đoán sẽ giảm so với năm ngoái. Do mất nhiều thời gian khi vào pit tại đây, nên các đội sẽ ưu tiên chiến thuật 1 pit stop, kiểm soát độ mòn lốp.

Khả năng vượt ở Monza bị hạn chế do hiệu quả DRS giảm, khiến 1 pit stop trở nên tối ưu. Tuy nhiên, thời tiết nóng tháng 9 ở vùng Lombardy có thể khiến lốp mòn nhanh, giúp chiến thuật 2 pit stop trở nên cạnh tranh hơn.

Cuộc đua 2024:

14 tay đua xuất phát bằng lốp Medium, số còn lại dùng lốp Hard.

Lance Stroll dừng pit 3 lần, còn 18 người về đích chia đều giữa chiến thuật 1 và 2 pit stop.

Cả 3 tay đua podium đều xuất phát với lốp C4.

Người chiến thắng Charles Leclerc chuyển sang lốp C3 ở vòng 15 và giữ đến hết cuộc đua.

Oscar Piastri và Lando Norris dừng lần 2 với thêm 1 bộ Hard.

Stroll đổi sang Soft ở lượt cuối để lấy vòng chạy nhanh nhất.

Graining là yếu tố chính ảnh hưởng đến chiến thuật – nghiêm trọng ở đầu chặng, nhưng giảm ở phần sau, giúp các tay đua 1 pit giữ lốp hiệu quả.

Đường đua Monza giữ kỷ lục tốc độ trung bình cao nhất trong cuộc đua: 247.586 km/h – Michael Schumacher (Ferrari, 2003) và kỷ lục vòng phân hạng nhanh nhất: 264.362 km/h – Lewis Hamilton (Mercedes, 2020).

Hamilton thiết lập vòng phân hạng có tốc độ nhanh nhất mọi thời đại ở Monza

Với chiều dài 5,793 km và 11 khúc cua, các tay đua chạy 80% vòng đua ở tốc độ tối đa. Xe dùng cánh gió tối giản để giảm lực cản. Quan trọng nhất là độ ổn định khi phanh và thoát cua, nhất là ở các chicane như Prima Variante và Variante Ascari. Lực ngang thể hiện rõ ở các góc cua tốc độ cao như Biassono và Parabolica (nay mang tên Michele Alboreto).

Sau khi được trải nhựa mới toàn bộ vào năm 2024, năm nay Monza tập trung nâng cấp khu vực khán giả. Có thêm 4.000 chỗ ngồi phổ thông, mở rộng khu hospitality VIP phía trên pit, và di dời trung tâm báo chí sang kết cấu tạm 2 tầng có sức chứa 400 người.

🚦 Từ khóa: Phanh

Kỹ thuật phanh tại cua đầu tiên (chicane) ở Monza là một trong những thử thách khắc nghiệt nhất trong lịch trình F1. Theo dữ liệu từ Brembo, xe F1 tiếp cận điểm phanh ở tốc độ khoảng 337 km/h và chịu lực giảm tốc tức thì khoảng 5G, giảm xuống còn 89 km/h.

Khi nhấn mạnh bàn đạp phanh, tay đua kích hoạt cùm phanh ép chặt vào đĩa phanh carbon. Năng lượng động học tạo ra được chuyển hóa nhanh chóng thành nhiệt, truyền cả sang lốp xe. Trục trước là nơi chịu áp lực lớn nhất vì nó gánh phần lớn lực phanh.

Cua 1 là nơi thách thức kỹ năng phanh của các tay đua

Vùng tiếp xúc giữa lốp và mặt đường – gọi là “contact patch” – bị thu nhỏ bởi góc camber của bánh xe, dẫn đến lốp bị nén lại và có thể tạm thời bị biến dạng phẳng. Điều này làm tăng mức độ mài mòn, đồng thời khiến lốp dễ bị khóa bánh.

Khóa bánh (locking up) xảy ra khi lốp ngừng quay và bị kéo lê trên mặt đường, tạo nên một “điểm phẳng” (flat spot) trên bề mặt khiến lốp không còn tròn. Hậu quả là mất độ bám đường, xe dễ bị trượt rộng ra ngoài cua.

🏎️ Thống kê đáng chú ý

Năm nay là lần thứ 75 Monza đăng cai Chặng đua Italian GP trong khuôn khổ F1 vô địch thế giới, là đường đua tổ chức nhiều chặng F1 nhất, vượt qua Monaco và Silverstone.

Schumacher và Hamilton là hai tay đua thành công nhất tại Monza

Hai huyền thoại Michael Schumacher và Lewis Hamilton không chỉ chia sẻ vị trí số 1 về số lần vô địch thế giới, mà còn là tay đua thành công nhất tại Monza, với 5 chiến thắng mỗi người. Cả hai cũng có 8 lần lên podium tại đây, trong đó Hamilton nắm giữ kỷ lục pole với 7 lần.

Về phía đội đua, Ferrari là cái tên thành công nhất với 20 chiến thắng – chiếm gần 1/3 tổng số chặng GP Ý. Ferrari cũng dẫn đầu về số lần giành pole (23) và lên podium (72). McLaren đứng thứ hai ở cả ba hạng mục này với 11 chiến thắng, 12 pole, và 31 lần lên bục podium.

Một thống kê thú vị khác về Monza: nơi đây chứng kiến chiến thắng duy nhất của một chiếc xe dùng động cơ Ferrari nhưng không được sản xuất tại Maranello. Sự kiện này xảy ra năm 2008, khi Sebastian Vettel giành chiến thắng bất ngờ trên chiếc Toro Rosso. Đội đua Faenza tiếp tục tạo bất ngờ vào năm 2020, dưới tên gọi AlphaTauri, khi Pierre Gasly giành chiến thắng tại đây.

GP Ý từng là chặng đua quyết định ngôi vô địch thế giới cho các tay đua tổng cộng 11 lần, vào các năm: 1950, 1956, 1961, 1963, 1966, 1969, 1972, 1973, 1975, 1978 và 1979. Riêng Jackie Stewart là người duy nhất hai lần đăng quang ngôi vô địch thế giới tại Monza – vào các năm 1969 và 1973.