Việt Nam có thêm vắc xin RSV “siêu lá chắn” bảo vệ phổi trong bối cảnh ô nhiễm không khí gia tăng

BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết vắc xin RSV do Tập đoàn Dược phẩm GSK (Anh) được phát triển chuyên biệt cho người từ 60 tuổi trở lên và người mắc các bệnh mạn tính, dựa trên công nghệ protein tái tổ hợp kết hợp chất bổ trợ tiên tiến. Từ đó, vắc xin giúp nhận diện virus sớm và chính xác hơn đồng thời nâng cao tối đa hiệu quả bảo vệ, tính an toàn, phù hợp với đặc điểm lão hóa miễn dịch ở người cao tuổi.

Vắc xin có lịch tiêm một liều cho người từ 60 tuổi trở lên, được xem là giải pháp phòng ngừa RSV đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm cho người cao tuổi, đặc biệt trong bối cảnh ô nhiễm không khí, bụi mịn gia tăng nghiêm trọng và các bệnh hô hấp như cúm, phế cầu đồng thời đe dọa sức khỏe.

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) tiêm vắc xin RSV phòng bệnh cho người lớn tại VNVC Trường Chinh (Hà Nội). Ảnh: Anh Tuấn

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), cho biết RSV là virus gây viêm phổi nguy hiểm, đặc biệt ở người cao tuổi và người có bệnh nền, nhóm dễ diễn tiến nặng, phải nhập viện và có nguy cơ tử vong cao. Tuy nhiên, theo ông, công tác giám sát RSV hiện vẫn còn nhiều hạn chế, chủ yếu tập trung tại một số bệnh viện lớn và các trường hợp nhập viện, nên chưa phản ánh đầy đủ quy mô và gánh nặng thực tế của bệnh trong cộng đồng.

Ông đánh giá cao việc Bộ Y tế cấp phép và VNVC triển khai tiêm vắc xin RSV cho người lớn và người có bệnh nền, đây là bước tiến quan trọng trong phòng bệnh chủ động, giúp bảo vệ sớm nhóm nguy cơ cao, giảm áp lực điều trị và góp phần hạn chế các hậu quả nghiêm trọng do RSV gây ra.

Hiện vắc xin RSV của GSK đã được phê duyệt tại gần 70 quốc gia với hơn 10 triệu liều sử dụng trên toàn thế giới, được nhiều tổ chức y khoa trên thế giới khuyến cáo tiêm phòng cho người cao tuổi, mắc bệnh mạn tính. Dữ liệu từ nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn trên 25.000 người cho thấy vắc xin này phòng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp dưới do RSV ở người từ 60 tuổi trở lên và mắc bệnh mạn tính lên đến gần 95%.

Hệ thống Tiêm chủng VNVC ghi nhận nhiều người cao tuổi, có bệnh nền tiêm vắc xin RSV của GSK trong ngày đầu tiên ra mắt. Ảnh: Nhân Lê

Ngoài VNVC, đơn vị thuộc hệ sinh thái với VNVC là Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cũng bắt đầu triển khai tiêm vắc xin RSV. Ngay trong ngày đầu ra mắt, nhiều người cao tuổi, bệnh nền, các bác sĩ, nhân viên y tế đã đăng ký tiêm tại các cơ sở.

Bà Phạm Thị Kim Trang (64 tuổi, Hà Nội) cho biết ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng khiến bà thường xuyên khó thở, kể cả khi tập thể dục buổi sáng. Theo bà, môi trường ô nhiễm làm tăng nguy cơ bệnh hô hấp, đặc biệt ở người cao tuổi và người có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường.

“Tôi nhận thức rõ việc tiêm vắc xin là để chủ động phòng bệnh, nhất là các bệnh về phổi. Nếu không phòng ngừa mà mắc bệnh phải dùng kháng sinh, nhập viện thì chi phí và ảnh hưởng sức khỏe sẽ lớn hơn nhiều”, bà Trang chia sẻ.

Bà Phạm Thị Kim Trang, ở Hà Nội tiêm vắc xin RSV của GSK tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC ngay trong ngày đầu tiên ra mắt. Ảnh: Tuấn Anh

RSV là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp và nhập viện ở tất cả lứa tuổi, đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi. Các nghiên cứu cho thấy RSV gây gánh nặng bệnh tật rất lớn ở người cao tuổi. Ước tính năm 2019, RSV khiến hơn 470.000 ca nhập viện và khoảng 33.000 ca tử vong nội viện ở nhóm từ 60 tuổi trở lên tại các quốc gia có thu nhập cao.

Tại Việt Nam, trong vòng 5 năm, RSV được ước tính gây khoảng 4,6 triệu ca nhiễm, 200.000 ca nhập viện và 18.000 trường hợp tử vong ở người trên 60 tuổi. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy RSV là tác nhân virus gây bệnh hô hấp phổ biến hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi, với diễn tiến nặng và nguy cơ viêm phổi cao, nhất là khi đồng nhiễm với các virus khác.

Hội Tim mạch Việt Nam và Hội Hô hấp Việt Nam đã cập nhật khuyến cáo đưa phòng ngừa RSV bằng vắc xin để kịp thời hỗ trợ, định hướng chuyên môn cho các bác sĩ có được hướng dẫn quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho người bệnh trước virus RSV.

Những lô vắc xin RSV của GSK đầu tiên đã về đến hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế của VNVC. Ảnh: Mộc Thảo

GS.TS.BS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Phó Tổng Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội nhận định, việc phòng ngừa RSV là thách thức lớn do virus lây lan nhanh trong cộng đồng, trong khi người cao tuổi suy giảm miễn dịch theo tuổi và có tỷ lệ mắc bệnh nền, bệnh mạn tính cao, khiến khả năng chống đỡ tự nhiên hạn chế.

Dù RSV là tác nhân gây gánh nặng bệnh tật lớn ở người cao tuổi nhưng hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. “Vắc xin RSV có chất bổ trợ chuyên biệt cho người cao tuổi, người bệnh nền, sẽ mở ra cơ hội phòng ngừa chủ động phù hợp với người cao tuổi và người có bệnh nền, nhóm có suy giảm miễn dịch do lão hóa. Giải pháp này giúp giảm nguy cơ nhập viện, biến chứng nặng, đồng thời góp phần giảm quá tải bệnh viện, chi phí y tế và hỗ trợ kiểm soát hiệu quả các bệnh mạn tính đồng mắc như tim mạch, COPD, đái tháo đường…”, GS Châu kỳ vọng.