7 hướng nghiên cứu của khoa học phòng chống Covid-19 giai đoạn mới

Sáng 18/10, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Phó Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, có buổi làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cùng các nhà khoa học đầu ngành để bàn giải pháp khoa học công nghệ phòng, chống dịch trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại buổi làm việc

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá cao sự vào cuộc chủ động và những đóng góp của ngành khoa học. Nhìn lại 2 năm chống dịch, Phó Thủ tướng cho rằng có những việc đã làm đúng nhưng cũng có những việc chưa thật tốt “cả tầm chủ trương chính sách và thực thi”. Vì thế, Phó Thủ tướng mong muốn các nhà khoa học nghiên cứu giải pháp, giúp Chính phủ có cái nhìn tổng thể và bước chuẩn bị tốt hơn trong giai đoạn sắp tới.

Điểm lại một số kết quả 2 năm qua, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy cho biết, trong mọi hoàn cảnh, khoa học đóng góp thầm lặng nhưng tiên phong. Từ những ngày đầu, Bộ KH&CN cùng với Bộ Y tế và các nhà khoa học vào cuộc kịp thời phân lập, nuôi cấy thành công nCoV. Kết quả này giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới phân lập, nuôi cấy thành công nCoV.

“Đây là dấu ấn đặc biệt quan trọng, tạo tiền đề cho việc nghiên cứu sản xuất bộ kit chẩn đoán, sản xuất vaccine và nghiên cứu sâu hơn về virus”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định.

Ngay sau đó, bộ sinh phẩm realtime RT-PCR cũng được Học viện Quân y phối hợp với Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu, sản xuất thành công sau một tháng. Bộ sinh phẩm này đạt tiêu chuẩn quốc tế phát hiện nCoV, được Bộ Y tế cấp phép sử dụng ngày 7/3/2020. Đến nay, hàng triệu test đã được cung cấp cho hầu hết các tỉnh trong cả nước, góp phần đặc biệt quan trọng vào công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong các đợt dịch bùng phát vừa qua.

Vaccine Covid-19 đã được nghiên cứu và hiện vaccine Nanocovax do Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen nghiên cứu sản xuất đã được đánh giá giữa kỳ giai đoạn ba, đang chờ Bộ Y tế cấp phép sử dụng khẩn cấp…

Ông Bùi Thế Duy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ

Theo ông Bùi Thế Duy, hiện nhiều đơn vị nghiên cứu trong cả nước đã nghiên cứu xây dựng được mô hình dự báo, diễn biến dịch Covid-19. Trong số này Viện Nghiên cứu hệ gene đã xác định đặc điểm hệ gene người liên quan đến tiên lượng bệnh; Trường Đại học Y Hà Nội nghiên cứu theo dõi diễn biến các biến chủng của nCoV; các nghiên cứu chế tạo robot hỗ trợ y tế (Vibot) cũng kịp thời hoàn thiện và đưa vào ứng dụng...

Trong giai đoạn chống dịch hai năm qua, một lực lượng lớn nhà khoa học đã tham gia tình nguyện đóng góp vào hoạt động của Hệ tri thức Việt số hóa và Tổ thông tin đáp ứng nhanh phòng, chống dịch Covid-19.

“Đã có hàng trăm nhà khoa học, chuyên gia trong nhiều lĩnh vực như y tế, công nghệ thông tin, toán học, xã hội học... và hàng nghìn tình nguyện viên làm việc liên tục từ ngày 8/3/2020 đến nay. Nhờ những đóng góp này, lực lượng phòng chống dịch kịp thời có thông tin phục vụ truy vết, kiểm soát nguy cơ vùng dịch, khoanh vùng, đánh giá tình hình để đưa ra các biện pháp thích ứng kịp thời”, ông Duy cho biết thêm.

Trong giai đoạn tới, ngành khoa học tập trung nghiên cứu vaccine và thuốc điều trị; hội chứng hậu Covid-19; hỗ trợ hoàn thiện công nghệ máy thở oxy dòng cao (HFNC), hệ thống làm giàu oxy; các phương pháp xét nghiệm mới phát hiện nCoV qua mẫu bệnh phẩm là nước bọt, hơi thở, các nghiên cứu đánh giá tác động đến kinh tế và khuyến nghị các mô hình hoạt động giáo dục, y tế thích ứng trong giai đoạn mới.

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu Bộ KH&CN tiếp tục khẩn trương triển khai chương trình nghiên cứu vaccine cho người đến năm 2030 và các chương trình, nhiệm vụ khoa học phục vụ phòng, chống dịch Covid-19. Trong đó, lưu ý đến vấn đề dự báo diễn biến dịch Covid-19 cũng như các dịch bệnh trong tương lai; công nghệ xét nghiệm thuận tiện, giá thành chấp nhận được cho số đông…

Toàn cảnh buổi làm việc

Phó Thủ tướng cũng đặt hàng Bộ KH&CN, các nhà khoa học đầu ngành làm sao để toàn bộ hệ thống y tế cơ sở từ dưới lên sẵn sàng ứng phó với dịch Covid-19, dù biến chủng nào nữa trong tương lai hay các dịch bệnh khác nữa.

“Đề nghị có ngay một nhiệm vụ nghiên cứu mới, theo đề xuất của GS.TS Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện Quân y là 3 tháng có thể làm được. Làm thế nào để toàn bộ hệ thống y tế cơ sở từ dưới lên sẵn sàng ứng phó với dịch Covid-19, các biến chủng nào xuất hiện trong tương lai cũng như các dịch bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp tương tự”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

“Giao nhiệm vụ nghiên cứu, ứng xử trong tình huống xấu nhất là sự cố y tế công cộng nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, thậm chí đến mức thảm họa thì ứng xử như thế nào? Ứng dụng công nghệ ra sao, kế thừa lợi thế của hệ thống y tế cơ sở với lực lượng y tế kể cả người đã về hưu, sinh viên như thế nào? Đặc biệt là kết hợp với hệ thống phòng chống lao trung ương. Chúng ta phải có hệ thống giám sát bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp, lao lây nhanh hơn Covid-19, chỉ khác là không tử vong ngay. Cần kết hợp hết lại”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Phó Thủ tướng đề xuất, trong 3 tháng có một hướng dẫn đến cả mạng lưới y tế cơ sở để giám sát tốt hơn dịch Covid-19 này và các dịch tương tự. Mục đích là để thích ứng an toàn với dịch mà không làm mất cơ hội phát triển./.