Mùa hoa xoan (tản văn)

Xoan - một loài cây không cần trồng, không cần chăm bón vẫn phát triển rất tốt. Ở làng quê bắc bộ có rất nhiều xoan. Thân cây thẳng tắp, cành nhỏ và dẻo dai nên chim sâu hay chọn cành xoan làm tổ. Tán lá mọc tập trung trên ngọn cây, không xòe rộng, cành lá như bàn tay vẫy. Tuổi thơ của bọn trẻ quê tôi gắn với những trò chơi liên quan tới quả xoan. Mỗi buổi tan trường bọn trẻ chia là hai phe chơi trò "chiến tranh". Mỗi đứa lăm le cây súng cao su trên tay, quả xoan được bỏ đầy hai túi quần làm đạn. Khi trận chiến bắt đầu, đống rơm dưới gốc cây xoan thành chiến hào chiến đấu. Những trận chiến chỉ phân thắng bại khi "đạn" của một trong hai bên đã hết, cả phe xin hàng. Phe thắng trận lộn ngược các túi quần, dốc hết đạn trong túi ra ném về phe bại trận. Một trận chiến hỗn độn giữa quả xoan và rơm rạ. Lũ trẻ lớn lên cùng cây xoan. 

Minh họa của Ngô Xuân Khôi

Hoa xoan nở rộ vào tháng giêng. Màu hoa tim tím nhàn nhạt mong manh như những hạt mưa phùn. Cánh mỏng như tơ khiến ta không lỡ chạm tay vào. Mưa phùn lất phất rơi nhẹ trên cánh hoa cũng đủ nặng làm rụng những bông hoa lấm tấm xinh xinh. Xác hoa phủ lớp lớp trên con ngõ nhỏ, đậu trên áo người qua. Lũ trẻ lớn lên theo chiều cao của rặng xoan.

Mùa hoa xoan cũng là mùa tuyển quân vào bộ đội. Đứa tòng quân vào bộ đội, đứa vào đại học đều mang theo những kỷ niệm của tuổi thơ. Những cuộc chia tay dưới gốc xoan. Gió lay nhẹ, hoa xoan đậu trên tóc cô gái, chàng trai nhặt những cánh hoa mong manh. Đôi mắt cô ngấn nước nhìn anh. Anh lên đường mang theo hình bóng người con gái anh yêu với bông xoan tim tím đậu trên tóc. Cây xoan - nhân chứng của tình yêu đôi lứa.

Mùa mưa bão, bắc bộ thường hứng những trận bão từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch. Cây oằn mình chịu những trận bão điên cuồng của thiên nhiên. Cành cây gãy răng rắc, lá xoan rơi ngập vườn. Cơn bão đi qua, người nông dân quê tôi thu gom lá xoan lại mang ra ruộng bón làm phân xanh, tốt cho lúa. Thân cây xoan thẳng làm gỗ đóng giường tủ bàn ghế đều rất đẹp và không bị mối mọt. Các cụ thường bảo: Gỗ xoan đắng nên mối mọt không thích ăn.

Tôi có một liên tưởng: cây xoan thẳng như tính cách người quân tử. Luôn thẳng thắn, can trường đương đầu với khó khăn mưa bão, bảo vệ làng quê và con người Việt Nam.

Mai Hà

Áo nái diện Tết mẹ may (truyện ký)

Bây giờ, quần áo may bằng sợi bông tự nhiên đắt gấp ba bốn lần so với quần áo may bằng vải sợi tổng hợp polyester,...