Cây ổi với tên khoa học Psidium guajava L., thuộc họ Sim (Myrtaceae), là một loài cây ăn quả quen thuộc, được trồng rộng rãi trên khắp các vùng miền của Việt Nam. Ngoài cái tên phổ biến là ổi, cây còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như phan thạch lựu, là ủi, mù úi piếu, mác ổi…

Đây là một loại cây nhỡ, cao từ 3–5m, có tán lá rậm rạp. Lá mọc đối nhau, hình bầu dục, mặt dưới có lông mịn, mặt trên nhẵn và có thể nhìn thấy các túi tinh dầu li ti khi soi dưới ánh sáng.

Hoa ổi nhỏ, trắng, mọc đơn ở kẽ lá. Quả ổi là loại quả mọng, hình dáng thay đổi tùy giống, thường có sẹo đài ở đầu. Bên trong quả chứa rất nhiều hạt nhỏ, cứng, màu nâu nhạt.

Việt Nam có nhiều giống ổi như ổi găng, ổi mỡ, ổi trâu, ổi đào, ổi sẻ, ổi nữ hoàng,… mỗi giống mang một hương vị và đặc trưng riêng, nhưng đều có điểm chung là giá trị dinh dưỡng cao và dễ trồng.

Một trong những điểm nổi bật khiến quả ổi được ưa chuộng chính là hàm lượng vitamin C dồi dào, cao gấp 4 lần so với cam. Không chỉ vậy, ổi còn chứa nhiều chất xơ, vitamin A, kali, sắt và các chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Ăn ổi thường xuyên giúp tăng cường hệ miễn dịch, tốt cho tim mạch, hỗ trợ tiêu hóa, làm đẹp da và ổn định đường huyết.

Không chỉ quả, lá ổi cũng có nhiều công dụng. Trong dân gian, lá ổi được dùng như một vị thuốc trong y học cổ truyền, có tính ấm, vị đắng chát, giúp chữa tiêu chảy, đầy hơi, giảm mụn, kháng khuẩn, chống viêm, hỗ trợ giảm cân,...

Người dân nhiều vùng quê còn sử dụng lá ổi non để kho cá, không chỉ giúp khử tanh mà còn làm nước kho ngọt dịu, đậm đà và thơm tự nhiên. Ngoài ra, lá ổi còn được dùng ăn kèm với nem chua, nem thínhm, thịt chua,.. như một loại rau sống đặc trưng, tăng vị bùi và thơm miệng.

Từ ẩm thực đến y học, cây ổi thực sự là một "kho báu" thiên nhiên, dân dã mà quý giá, gần gũi mà hữu ích cho sức khỏe con người.

Ý nghĩa phong thủy khi trồng cây ổi trong sân vườn nhà

Cây ổi không chỉ là loại cây ăn quả quen thuộc mà còn mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp khi được trồng trong sân vườn. Ổi là loài cây xanh tốt quanh năm, tượng trưng cho sự sung túc, thịnh vượng và phát triển bền vững. Việc trồng ổi trong vườn nhà được cho là sẽ thu hút năng lượng tích cực, mang lại may mắn và tài lộc cho gia chủ.

Đặc biệt, cây ổi còn gắn liền với hình ảnh gia đình đầm ấm, sum vầy, vì quả ổi thường ra nhiều và sai trĩu, thể hiện sự no đủ, con cháu đông đúc. Lá ổi xanh mướt quanh năm cũng biểu tượng cho sự bình an, sức khỏe dồi dào.

Ngoài ra, ổi là loại cây dễ sống, chịu hạn tốt, ít sâu bệnh, được xem như biểu tượng của sự kiên cường, vượt qua khó khăn thử thách. Theo quan niệm dân gian, khi cây ổi ra quả đều đặn, ngọt thơm cũng là điềm lành, báo hiệu vận khí hanh thông.

Cây ổi gần như không khắc với mệnh nào vì thân nâu, tróc vỏ thân màu trắng xám, lá xanh, mặt sau lá phủ xám bạc, hoa trắng, quả màu xanh, ruột đỏ hoặc trắng. Do không kén người trồng, nên gia chủ mệnh nào, tuổi gì cũng có thể trồng loại cây này.

Cách trồng và chăm sóc cây ổi trong chậu

Có nhiều phương pháp để nhân giống cây ổi như gieo hạt, giâm cành, ghép cành, ghép mắt, nhưng phổ biến nhất vẫn là giâm cành và ghép cành. Ngoài ra, bạn có thể mua sẵn cây giống tại các cửa hàng cây giống để mang về nhà trồng.

Cây ổi có thểt thể trồng trực tiếp ra sân vườn hoặc trồng trong chậu và đặt ở ban công, sân thượng. Tuy nhiên, để cây phát triển tốt không phải là điều dễ dàng, nhất là với người mới bắt đầu. Muốn cây phát triển tốt và ra nhiều quả, bạn cần chú ý tới những yếu tố sau:

- Đât trồng và chậu trồng:

Nên chọn một chậu có kích thước đủ lớn để trồng ổi, vì ổi có hệ rễ phát triển mạnh và có xu hướng mọc cao. Khuyến nghị sử dụng chậu có đường kính ít nhất 30cm, đáy nên lót một lớp sỏi nhẹ hoặc viên đất nung để tăng khả năng thoát nước.

Cây ổi ưa đất chua, vì thế bạn có thể mua đất chuyên dùng cho cây nhiệt đới hoặc cải tạo đất trồng thông thường bằng cách trộn thêm lá thông mục, đất mùn lá rụng… để điều chỉnh độ pH trong khoảng 5.5–6.5. Khi trồng, đừng quên bổ sung một ít phân hữu cơ để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây.

- Tưới nước và bón phân:

Ổi cần nhiều nước nhưng lại không chịu được úng. Vì thế, mỗi lần tưới cần tưới đẫm, rồi chờ đến khi mặt đất khô mới tưới lần tiếp theo. Mùa hè nóng nực có thể tăng tần suất tưới để giữ ẩm, còn mùa đông nên hạn chế tưới để đất không quá ẩm.

Về phân bón, có thể bón phân NPK pha loãng mỗi tháng một lần hoặc sử dụng phân chậm tan để cung cấp dưỡng chất ổn định cho cây.

- Cắt tỉa và tạo dáng định kỳ:

Ổi là loại cây ưa nắng, phát triển cành nhánh nhanh, vì vậy cần được cắt tỉa thường xuyên để loại bỏ cành khô, lá úa và những nhánh yếu, kích thích cây ra nhánh mới.

Thông thường, mỗi tháng cắt tỉa một lần là đủ. Khi cây lớn, các cành cần được cố định lên giàn để cây giữ dáng đẹp và không cản trở lưu thông không khí.

- Phòng trừ sâu bệnh:

Ổi thường gặp một số bệnh như phấn trắng, thán thư… với biểu hiện là lá vàng, quăn, đen… Phòng trị bằng cách tăng thông thoáng, cắt bỏ lá bệnh và phun thuốc diệt nấm.

Về sâu hại, cần đề phòng nhện đỏ, rệp… Nếu phát hiện sớm có thể bắt thủ công hoặc dùng biện pháp sinh học như thả thiên địch. Cũng nên thường xuyên kiểm tra mặt dưới lá và các vị trí khuất trên cây để kịp thời phát hiện sâu bệnh.