Lộ bảng lương "thấp không ngờ" ở Tesla và chiến lược "còng tay vàng" giữ chân nhân tài của Elon Musk

Chiến lược trả lương của Tesla: "Canh bạc" hấp dẫn người lao động

Tesla thu hút hàng triệu ứng viên mỗi năm, nhưng chỉ một số ít may mắn trúng tuyển. Quy trình tuyển dụng của Tesla khá khắt khe, từng yêu cầu sự phê duyệt của CEO Elon Musk cho mỗi đợt tuyển dụng.

Theo dữ liệu lương nội bộ của Tesla mà Business Insider (BI) có được, công ty này, tính đến tháng 12/2021, có gần 100.000 nhân viên. Dữ liệu này, kết hợp với hồ sơ công khai và phỏng vấn các nhân viên hiện tại và cựu nhân viên, cho thấy Tesla áp dụng chiến lược trả lương cơ bản thấp hơn các công ty công nghệ và ô tô khác nhưng bù lại bằng các khoản thưởng cổ phiếu đáng kể.

Dựa trên dữ liệu lương nội bộ, BI đã phân tích mức lương cơ bản trung bình của khoảng 13.000 nhân viên toàn thời gian của Tesla tại Mỹ, được chia theo các nhóm ngành nghề. Dữ liệu này không bao gồm các công nhân làm theo giờ trong lĩnh vực sản xuất.

Biểu đồ phân phối lương cơ bản cho nhân viên của Tesla tính đến tháng 12/2021

Mức lương cơ bản cho các vị trí này dao động từ 35.000 USD đến 324.000 USD, bao gồm cả các giám đốc kỹ thuật và quản lý tại các trung tâm dịch vụ sửa chữa của Tesla. Theo 9 nhân viên hiện tại và cựu nhân viên, cơ cấu lương này vẫn duy trì ổn định từ tháng 12/2021 đến nay, phản ánh nỗ lực của Elon Musk nhằm tìm kiếm những nhân viên "kiên định nhất".

"Mọi thứ đều được thiết kế để thu hút những người thực sự đam mê," một nhân viên Tesla chia sẻ. "Họ có thể nhận lương cao hơn ở nơi khác, nhưng Tesla tìm kiếm sự trung thành."

Một cựu nhân viên tuyển dụng từng làm việc đến năm 2024 tiết lộ, quy trình phỏng vấn kỹ sư của Tesla thường kéo dài hàng tháng và gồm ít nhất 9 cuộc phỏng vấn. Điều này cùng với cơ cấu lương thấp nhằm loại bỏ những người chỉ muốn "đi làm hết ca và về".

"Công ty quan tâm đến văn hóa hơn là trí thông minh hay kinh nghiệm. Tesla cần những người sẵn lòng học hỏi và làm việc thêm giờ," cựu nhân viên cho biết.

Các đối thủ trả lương ra sao?

Báo cáo tháng 12/2023 của Tesla cho biết công ty đã tuyển dụng hơn 140.000 nhân viên toàn cầu, nhưng đến tháng 6/2024, con số này giảm xuống còn khoảng 120.000 người do kế hoạch cắt giảm hơn 10% lực lượng lao động.

Sử dụng dữ liệu từ Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), BI so sánh mức lương cơ bản trung bình của Tesla với các nhà sản xuất ô tô truyền thống và 6 công ty công nghệ hàng đầu. Kết quả cho thấy Tesla xếp sau tất cả, ngoại trừ Amazon.

Mức lương của Tesla khá thấp và không có nhiều biến động trong suốt 3 năm qua

Dù có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mức lương trung bình, nhưng 4 nhân viên Tesla xác nhận lương cơ bản tại đây thường thấp hơn các đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên, các khoản trợ cấp cổ phiếu lại là điểm cộng lớn, giúp nhân viên chấp nhận mức lương thấp.

"Những ai chấp nhận cơ cấu này đều đặt cược vào sự thành công của Tesla," một cựu nhân viên chia sẻ. Vào ngày 8/11, cổ phiếu Tesla tăng hơn 8% sau khi Donald Trump tái đắc cử, đưa vốn hóa thị trường của công ty lên 1.000 tỷ USD.

Chiến lược trợ cấp cổ phiếu và đối tượng hưởng lợi

Một số nhân viên Tesla có thể nhận được cổ phiếu trị giá hàng triệu USD. Theo dữ liệu, trong giai đoạn 2020-2021, 44 nhân viên tại Mỹ đã được trao cổ phiếu trị giá trên 1 triệu USD.

Business Insider (BI) đã phân tích dữ liệu và nhận thấy rằng phần lớn các kỹ sư tại Tesla nhận được trợ cấp cổ phiếu trên 25.000 USD. Giá trị này phụ thuộc vào giá cổ phiếu tại thời điểm được cấp và có thể biến động theo thị trường.

Khoảng 75% các đợt trợ cấp của Tesla là đơn vị cổ phiếu bị hạn chế (RSU), 21% là quyền chọn cổ phiếu không đủ điều kiện (NSO) dành cho các thỏa thuận thưởng hiệu suất, và chỉ 4% là quyền chọn cổ phiếu khuyến khích (ISO) dành cho giám đốc điều hành và nhân viên cấp cao.

RSU thường được dùng trong các gói bồi thường tiêu chuẩn, trong khi ISO hay NSO là các biện pháp khuyến khích bổ sung. RSU trao quyền sở hữu cổ phiếu thực sự theo thời gian, còn ISO cho phép mua cổ phiếu với giá cố định, yêu cầu nhân viên trả tiền ngay từ đầu nhưng mang lại lợi nhuận tiềm năng nếu cổ phiếu tăng giá.

Dữ liệu cho thấy các giám đốc điều hành Tesla nhận được trợ cấp cổ phiếu dao động từ 950.000 đến 20 triệu USD, tất cả đều là ISO ngoại trừ một trường hợp.

Tăng trưởng cổ phiếu Tesla trong 5 năm qua - vượt hơn 1.000% - đã khiến các trợ cấp này trở nên đặc biệt hấp dẫn. Dù lương cơ bản thấp hơn các công ty công nghệ lớn như Meta, Google hay Amazon, Tesla vẫn thu hút nhân tài nhờ giá trị cổ phiếu tiềm năng.

Greg Selker, giám đốc điều hành Stanton Chase, cho biết: "Tesla có thể trả ít hơn vì nhân viên cảm thấy họ đang góp phần vào một sứ mệnh lớn lao: giảm thiểu khí thải carbon toàn cầu."

Elon Musk cũng từng chia sẻ: "Chúng tôi trao quyền chọn cổ phiếu cho nhân viên và đã biến nhiều người làm việc trên dây chuyền sản xuất trở thành triệu phú."

Tesla không phải là công ty duy nhất tăng lương cơ bản thông qua các quyền chọn cổ phiếu. Meta, Google và Amazon cũng sử dụng hệ thống tương tự.

"Còng tay vàng" và áp lực giữ chân nhân tài

Dù hấp dẫn, cổ phiếu Tesla đôi khi được ví như “còng tay vàng”. Một cựu giám đốc bán hàng nói rằng trợ cấp cổ phiếu ban đầu thu hút ông, nhưng sau đó lại khiến ông ở lại dù không hài lòng với công việc, chỉ để chờ đến thời điểm được nhận quyền lợi.

Tesla cũng đối mặt với áp lực giữ chân nhân viên trong bối cảnh cổ phiếu biến động. Từ đầu năm đến giữa tháng 4, cổ phiếu Tesla giảm tới 44%, gây lo ngại về tính bền vững của chiến lược tuyển dụng này.

Selker nhận định: "Nếu cổ phiếu Tesla không ổn định hoặc mất giá mạnh, công ty sẽ phải thay đổi cách tiếp cận."

Một kỹ sư gia nhập Tesla năm 2015 cho biết: "Làm việc tại Tesla giống như một canh bạc. Bạn phải chịu áp lực từ giờ làm việc dài và môi trường startup khắc nghiệt, nhưng cũng có cơ hội nhận được phần thưởng lớn."

Với chiến lược tuyển dụng tập trung vào những người sẵn sàng chịu rủi ro và cam kết lâu dài, Tesla đang tạo ra một môi trường làm việc vừa đầy áp lực, vừa hấp dẫn đối với những ai sẵn sàng đặt cược vào tương lai của công ty.