“Ông chủ” Facebook Mark Zuckerberg chi hàng tỷ đô để “chuộc lại” nhân tài AI

Trước khi bùng nổ làn sóng AI, Meta (khi đó vẫn là Facebook) sở hữu đội ngũ nghiên cứu hàng đầu thế giới. Nhiều người trong số họ sau này sáng lập các công ty đình đám như Perplexity, Mistral, Fireworks AI hay World Labs. Tuy nhiên, chỉ trong vài năm, một “làn sóng chảy máu chất xám” đã diễn ra: các kỹ sư, nhà nghiên cứu giỏi nhất lần lượt sang OpenAI, Anthropic, Google…

Nguyên nhân, theo các cựu nhân viên, là do môi trường thiếu ổn định và tầm nhìn không rõ ràng. Các dự án bị thay đổi liên tục, lãnh đạo bất đồng về hướng đi kỹ thuật và nhân viên phải “chạy nước rút” trong nhiều tháng để kịp ra mắt sản phẩm. Nhiều người cảm thấy kiệt sức, chán nản và mất niềm tin vào chiến lược AI của công ty.

Một số nhà sáng lập startup AI ví Meta như “Washington Commanders” của giới công nghệ: trả lương cực cao cho những nhà khoa học “tầm trung” để tạo cảm giác họ là tinh hoa, trong khi thực tế, những tài năng xuất sắc nhất đã rời đi.

Mark Zuckerberg cũng đã cố gắng giành lại những người mà Meta đã mất trước đó. 

Zuckerberg đang làm gì để lấy lại vị thế?

Để đối phó với việc mất người, Zuckerberg mở một “cuộc săn” nhân tài AI quy mô lớn. Ông sẵn sàng đưa ra các gói đãi ngộ trị giá hàng trăm triệu, thậm chí hơn 1 tỷ USD trả dần trong nhiều năm cho các nhà nghiên cứu từ OpenAI, DeepMind hay Anthropic.

Meta cũng mời về nhiều gương mặt đình đám: Alexandr Wang (cựu CEO Scale AI) dẫn dắt phòng thí nghiệm “siêu trí tuệ” mới; Nat Friedman (cựu CEO GitHub) cùng nhiều nhà khoa học vừa được “chiêu mộ” từ các đối thủ. Ngoài ra, Zuckerberg còn gọi lại những nhân sự từng rời Meta, như Joel Pobar hay Anton Bakhtin.

Tuy vậy, các công ty đối thủ cho rằng Meta đang thu hút “lính đánh thuê” hơn là “người truyền giáo” - những người làm vì lý tưởng. CEO Sam Altman của OpenAI nhận định cách làm này có thể gây ra “vấn đề văn hóa nghiêm trọng” trong dài hạn.

Thách thức lớn nhất của Zuckerberg là gì?

Meta từng sở hữu FAIR, phòng nghiên cứu AI danh tiếng nhưng từ năm 2023, Zuckerberg tái cấu trúc, đặt trọng tâm vào nhóm GenAI thiên về sản phẩm. Điều này khiến FAIR bị cắt giảm tài nguyên và nhiều nhân sự chủ chốt rời đi.

Bên trong GenAI, nhân viên bị yêu cầu làm việc với cường độ cao, ít thời gian nghỉ ngơi. Các dự án bị thay đổi đột ngột, đội nhóm liên tục bị giải tán hoặc tái lập. Một số nhà nghiên cứu phàn nàn phải đổi quản lý tới 7 lần chỉ trong vài năm.

Ngoài ra, Meta còn vướng vào tình trạng “tranh giành phạm vi công việc” vì áp lực đánh giá hiệu quả hai lần mỗi năm. Điều này làm giảm hợp tác giữa các nhóm và tăng cảm giác bất an. Một số ý kiến nội bộ mô tả văn hóa công ty là “sợ hãi, hỗn loạn và mệt mỏi”.

Tham vọng AI của Meta bị giáng đòn mạnh khi Llama 4 - mẫu AI ngôn ngữ mới - ra mắt và bị chê về khả năng lập luận, viết mã. Có cáo buộc công ty “thổi phồng” điểm số để làm đẹp thành tích, dù Meta phủ nhận. Một cựu nhân viên thẳng thắn: “Llama 4 là thảm họa.”

Dù tung ra phòng thí nghiệm “siêu trí tuệ” mới, nhiều nhân viên cũ cho rằng định hướng của Meta vẫn mơ hồ. Một số cảm thấy mình bị đẩy sang “rìa” dự án lớn, không rõ vai trò trong kế hoạch dài hạn.

Ngoài việc đối thủ liên tục “hút” nhân sự, Meta còn phải vượt qua định kiến công chúng sau hàng loạt bê bối về quyền riêng tư, thông tin sai lệch và tác động tiêu cực lên sức khỏe tinh thần giới trẻ. Ngay cả Yann LeCun, “trụ cột” của Meta AI cũng từng thừa nhận công ty gặp vấn đề về hình ảnh.

Câu hỏi đặt ra: Liệu chiến lược “ném tiền” để mua nhân tài có đủ giúp Meta giành lại vị thế tiên phong, hay sẽ chỉ làm sâu thêm các vấn đề văn hóa và tổ chức vốn đã tồn tại lâu nay?