Hy vọng sống cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối ở Việt Nam

Ngày 12/12/2024, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI), với sự chứng kiến của đại diện Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao cùng Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), công bố triển khai Dự án VISTA-1 về thuốc RBS2418. Đây là loại thuốc điều trị ung thư miễn dịch đường uống của Hoa Kỳ được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt thử nghiệm lâm sàng. Thuốc ở dạng đường uống, dễ dàng sử dụng, tiết giảm chi phí, tăng cơ hội tiếp cận cho nhiều người bệnh, nhất là đối với bệnh ung thư vốn có chi phí điều trị rất cao.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh của Việt Nam là điểm nghiên cứu đầu tiên ngoài nước Mỹ, tham gia thử nghiệm lâm sàng thuốc điều trị ung thư miễn dịch đường uống.

RBS2418 hoạt động bằng cách kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư thông qua cơ chế chuyển đổi "tình trạng miễn dịch" của khối u từ "lạnh" sang "nóng". Thuốc đã được chứng minh an toàn trong suốt giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng và không gây ra tác dụng phụ đáng kể với người bệnh ung thư trong chương trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 tại hơn 10 bệnh viện và trường y khoa uy tín tại Hoa Kỳ. Dữ liệu từ các nghiên cứu này cho thấy RBS2418 có hiệu quả tiềm năng chống lại sự tiến triển của khối u, cả khi sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với thuốc ức chế chốt kiểm miễn dịch (anti PD-1).

Với kết quả tốt ở giai đoạn 1, RBS2418 tiếp tục được phê duyệt nghiên cứu ở giai đoạn 2 về hiệu quả đáp ứng trên bệnh nhân ung thư, trước tiên là ung thư đại trực tràng giai đoạn cuối, người bệnh không còn đáp ứng với các phương pháp điều trị hiện có. Dự kiến, VISTA-1 sẽ thu tuyển 150 bệnh nhân tại Hoa Kỳ và Việt Nam. Việt Nam triển khai tại 5 cơ sở nghiên cứu, bước đầu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, và dự kiến mở rộng sang 3 bệnh viện khác trong thời gian tới.

GS.TS.BS. Jeffrey S. Glenn nhấn mạnh với dự án này cho phép bệnh nhân Việt Nam tiếp cận với thuốc sớm hơn nhiều năm so với người dân ở quốc gia khác

Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 120.000 người qua đời vì căn bệnh này. Trong đó, ung thư đại trực tràng có xu hướng gia tăng đáng kể. Cụ thể, theo ước tính từ dự án Globocan của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), đến năm 2045, tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng riêng tại khu vực châu Á có thể tăng lên đến gần 80% so với hiện nay.

TS.BS Vũ Hữu Khiêm, Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết một trong những thách thức lớn trong điều trị ung thư đại trực tràng là bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn, tỷ lệ di căn cao. Điều này khiến quá trình điều trị gặp rất nhiều khó khăn, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn chỉ đạt khoảng 10-20%. Trong khi ở Việt Nam, nhiều bệnh ung thư giai đoạn di căn, nếu dùng thuốc đích hoặc thuốc miễn dịch, tỷ lệ sống sau 5 năm là 30-40%.

Mặc dù hiện nay, những hướng dẫn và khuyến cáo điều trị ung thư tại Việt Nam tương đồng với thế giới, nhưng các liệu pháp điều trị vẫn còn nhiều hạn chế bởi tình trạng bệnh nặng, phát hiện ở giai đoạn muộn, khả năng đáp ứng điều trị không cao.

TS.BS Vũ Hữu Khiêm thăm khám cho bệnh nhân tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội.

Trong bối cảnh đó, nghiên cứu VISTA-1 của Công ty công nghệ sinh học Hoa Kỳ Riboscience - được phát triển bởi nhóm các chuyên gia danh tiếng, bao gồm GS.TS.BS Jeffrey S. Glenn, Giáo sư Y khoa danh dự Joseph D Grant tại trường Đại học Y Stanford; Tiến sĩ Klaus Klumpp, nhà nghiên cứu sinh học phân tử và các thuốc phát minh của các hãng dược nổi tiếng thế giới, đồng sáng lập kiêm Chủ tịch Riboscience; TS Mark Smith, Trưởng khoa Hóa dược Đại học Stanford - hướng tới nỗ lực mang lại giải pháp đột phá khi sử dụng cơ chế miễn dịch để điều trị ung thư giai đoạn cuối, không còn đáp ứng với các phương pháp hiện tại. Ở giai đoạn trước mắt, nghiên cứu tập trung vào những bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn, tiến triển, thất bại hoặc không dung nạp với các liệu pháp điều trị hiện có, mở ra cho họ cơ hội được tiếp cận với một giải pháp tiên tiến và tiềm năng.

Bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh, khẳng định: "VISTA-1 là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư đại trực tràng tại Việt Nam. Nghiên cứu này không chỉ mang lại cơ hội mới cho bệnh nhân mà còn khẳng định năng lực nghiên cứu y học của Việt Nam trên trường quốc tế. Sự tham gia của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và TAMRI vào VISTA-1 thể hiện cam kết của chúng tôi trong việc tiên phong ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới nhất để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân Việt Nam."

Bác sĩ Phương Lễ Trí khẳng định VISTA-1 là bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư đại trực tràng tại Việt Nam

Trước đây, Việt Nam thường chỉ tham gia thử nghiệm lâm sàng thuốc mới ở giai đoạn 3. Theo TS Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế, dự án VISTA-1 với thuốc RBS2418 là nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng pha 2a thuộc giai đoạn 2 trong điều trị bệnh lý ung thư đầu tiên tại Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là lần đầu tiên một xét nghiệm chỉ dấu sinh học mới được chuyển giao kỹ thuật ngay từ khi bắt đầu, sẽ thực hiện tại phòng xét nghiệm trung tâm cho các địa điểm nghiên cứu ở Việt Nam mà không phải chuyển về phòng xét nghiệm ở nước ngoài.

GS.TS.BS. Jeffrey S. Glenn nhấn mạnh với dự án này Việt Nam có cơ hội tham gia vào giai đoạn phát triển thuốc từ rất sớm, cho phép bệnh nhân tiếp cận với thuốc sớm hơn nhiều năm so với người ở quốc gia khác. “Hiện tại, bệnh nhân phải đến Mỹ để tham gia nghiên cứu, riêng Việt Nam là địa điểm duy nhất ngoài Mỹ bệnh nhân có thể tiếp cận loại thuốc này”, ông giải thích thêm.

VISTA-1 vừa mở ra cơ hội tiếp cận sớm với các phương pháp điều trị ung thư tiên tiến cho người dân, vừa là bước tiến quan trọng cho ngành y tế và khoa học đổi mới, đột phá tại Việt Nam. Việc tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng quốc tế như VISTA-1 cũng giúp Việt Nam thiết lập được cơ sở dữ liệu điều trị trên người Việt Nam, góp phần hoàn thiện hồ sơ thuốc và thúc đẩy quá trình cấp phép lưu hành thuốc mới tại Việt Nam.