Quảng Ninh: Về Yên Tử, ta về với một vùng văn hóa, lưu giữ những giá trị cao quý về lịch sử, văn hóa văn minh
Đây là nơi ra đời Thiền phái Trúc Lâm do Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, trên cơ sở tiếp thu và kế thừa những tinh hoa của Phật giáo Ấn Độ và Phật giáo Trung Hoa; một dòng Thiền nhập thế, mang đậm bản sắc dân tộc. Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử chỉ ra rằng: Phật ở ngay trong Tâm mình, không phải ở đâu trên cõi trời xa xôi, không hẹn kiếp khác. Đức Phật chỉ là Người Thầy Dẫn Đường, không phải thánh thần ban phước, giáng họa. Nếu để cho Tâm mình an định, sáng suốt, buông mọi vọng niệm, tham-sân-si... để sống với bản tâm an nhiên thanh tịnh thì trí sáng, tuệ giác phát sinh, vô minh phủi sạch, khổ đau chấm dứt, sẽ giác ngộ thành Phật. Phật chính là mình, không phải cầu tìm ở bên ngoài. Với quan điểm ấy, Thiền phái Trúc Lâm thực sự lấy con người làm gốc, tôn trọng và đề cao giá trị của con người.
Cảnh quan văn hóa tâm linh ở Yên Tử bao gồm đầu tiên là Thiền phái Trúc Lâm với tư tưởng, sự truyền thừa là di sản văn hóa tinh thần. Di sản này ngoài việc được ghi lại bằng văn bản còn được hiện thực hóa, bảo lưu ở các di tích tôn giáo chùa, miếu, am, tháp... cùng với sự hoằng dương Phật pháp, Thiền Trúc Lâm không chỉ đồng hành với lịch sử dân tộc, mà còn vượt ra cả khu vực đến với quốc tế, được nhiều phật tử hướng về tu tập trong các thiền viện ở nước ngoài... Tiếp đến là lăng mộ các vua triều Trần là di sản thiêng của tín ngưỡng Việt Nam, góp phần minh chứng tinh thần Phật giáo của thời đại bấy giờ cùng những địa danh gắn với những hoạt động quân sự, sinh hoạt là những chiến địa, những nơi luyện quân, giấu quân…
Chùa Đồng có tên Thiên Trúc tự (chùa Cõi Phật), tọa lạc ở đỉnh cao nhất dãy Yên Tử (1.068m).
Cảnh quan văn hóa chùa, miếu là nghệ thuật không gian thể hiện mối quan hệ giữa tự nhiên và xã hội, vì vậy sự lựa chọn đất xây dựng chùa miếu được coi là hết sức quan trọng. Mặt khác, tự thân cảnh quan chùa, miếu đã có những yêu cầu độc đáo, khi chọn đất và cách thức xây dựng chùa, miếu phải đáp ứng đầy đủ cả những yếu tố tự nhiên và xã hội. Đó là vị trí tương đối gần khu dân cư, tiện cho người tu hành đi đến khu dân cư và tín đồ dễ đến dâng hương; cảnh quan phải thanh tĩnh, thiên nhiên đẹp đẽ phong quang.
Chùa Hoa Yên thuộc quần thể chùa ở danh thắng Yên Tử.
Nơi đây không chỉ có hệ thống di sản chùa, tháp dày đặc, giá trị lớn, mang đậm dấu ấn văn hoá đời Trần, mà còn rất nhiều những cây di sản như cây mai vàng, cây tùng, cây đại trăm năm tuổi, cây thông nhựa khổng lồ…
Hàng xích Tùng quý hiếm
Ở đây Cây di sản được xét theo những tiêu chí cụ thể, với các tiêu chí chung là cây to, hùng vĩ, có hình dáng đặc sắc, đang trong tình trạng khoẻ mạnh, có tuổi đời lớn; ưu tiên các loại cây đặc hữu, nguy cấp, quý hiếm, cây có giá trị đặc biệt về thẩm mỹ, hoặc văn hoá, hoặc lịch sử, hoặc giá trị đặc biệt về khoa học; cây tổ, hoặc cây mẹ có thể cung cấp vật liệu để nhân giống, hoặc lai tạo…
Hệ động vật ở đây cũng đa dạng và phong phú không kém với hơn một trăm loài động vật ở cạn có xương sống. Trong đó, có khoảng 20 loài được xếp vào Sách Đỏ Việt Nam, như: Voọc mũi hếch, sóc bay lớn, ếch ang, ếch gai, thằn lằn cá sấu… có giá trị cao về bảo tồn nguồn gen, nghiên cứu khoa học, giáo dục và du lịch…
Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử được ươm mầm nơi không gian thiêng Yên Tử, trở thành chốn tổ của Thiền phái cả nước và đồng hành cùng lịch sử dân tộc, lan tỏa ra nhiều nước trên thế giới. Những di sản văn hóa vật thể như chùa, tháp, thực vật… được tạo dựng theo những quan niệm và chức năng của Phật giáo Thiền Tông, tạo nên cảnh quan văn hóa tâm linh Yên Tử mang đậm phong cách độc đáo Thiền Trúc Lâm Việt Nam và là di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc cần được gìn giữ cho muôn đời sau./.
Bình luận
