Hoa Mộc Lan: Truyền thuyết và sự thật

Tranh vẽ Hoa Mộc Lan ra trận.

Hành động anh hùng của cô lần đầu tiên được ghi lại trong các văn bản cổ, đáng kể là trong bài thơ nổi tiếng Mộc Lan từ và sau này được phổ biến trong bộ phim Mulan năm 1998 của hãng Walt Disney.

Ngày nay, câu chuyện về cô tiếp tục được kể ở các trường học khắp Trung Quốc. Thực hư về nhân vật này như thế nào? 

Mộc Lan là tên một loài hoa mang tính biểu tượng của Trung Quốc. Câu chuyện về nhân vật Hoa Mộc Lan bắt nguồn từ một khúc ca dân gian vào triều đại Bắc Ngụy (386 - 557 Công nguyên), có tên là Mộc Lan từ.

Phiên bản được biết đến đầu tiên của Mộc Lan từ có vào thế kỷ thứ 6. Nhưng thật không may, tác phẩm gốc không còn và văn bản của bài thơ này lại đến từ một tác phẩm khác, đó là Bộ sưu tập của Cục Âm nhạc. Đây là tuyển tập các bài hát và bài thơ được biên soạn bởi Guo Maoqian vào thế kỷ 11 hoặc 12. 

Sự xuất hiện tiếp theo của câu chuyện Hoa Mộc Lan là vào cuối đời nhà Minh. Năm 1593, nhà viết kịch Từ Vị đã viết kịch bản truyền thuyết có tên là Người con gái Hoa Mộc Lan hay là Nữ anh hùng Hoa Mộc Lan ra trận thay cha. Đây là một vở kịch hai màn. Phần cuối trong phiên bản quan trọng nhất của khúc từ đã được đưa vào Anh hùng ca Tùy Đường, một cuốn tiểu thuyết lịch sử do Chu Renhuo viết vào thế kỷ 17. Vì vậy, câu chuyện dân gian về nữ chiến binh Hoa Mộc Lan vẫn sống mãi trong ký ức của mọi người.

Truyền thuyết về Hoa Mộc Lan đã được viết với nhiều biến thể, nhưng cốt truyện hầu như giống nhau: Hoa Mộc Lan đang giặt quần áo ngoài suối thì nghe tin quân đội tuyển tân binh, nhà nào cũng phải có nam nhân ra trận.

Để cứu người cha già ốm yếu của mình, ông Huan Hu, cô quyết định vào lính với danh nghĩa là “con trai” của ông. Hoa Mộc Lan ra chiến trường, mang theo thanh kiếm của tổ tiên truyền lại.

Chiến đấu trong 10 hoặc 12 năm, cô đã lập được nhiều công trạng, nhưng từ chối bất kỳ ân thưởng nào mà xin giải ngũ về quê nhà khi đất nước yên bình. Trong quân ngũ, cô gặp một viên tướng trẻ tuổi, tài ba tên là Jin Yong và âm thầm yêu anh ta.

Truyền thuyết kể rằng, sau 10 năm trên chiến trường, Hoa Mộc Lan đã được phong làm tướng. Khi Jin Yong biết Hoa Mộc Lan là phụ nữ, anh càng gắn bó với cô hơn.

Trong nhiều phiên bản của câu chuyện, cả Hoa Mộc Lan và Jin Yong đều mơ đến ngày thành hôn với nhau. Cũng trong lúc này, những người lính khác cũng bắt đầu phát hiện ra Hoa Mộc Lan là phụ nữ.

Một ngày nọ, trước một trận chiến vô cùng gay go, Hoa Mộc Lan quyết định ra chiến trường trong trang phục phụ nữ để các binh sĩ đều nhận ra thân phận thực sự của mình.

Phản ứng của những người lính là kính trọng và ngưỡng mộ cô. Họ choáng ngợp trước sự dũng cảm, duyên dáng và khôn ngoan của vị nữ tướng. Vì vậy, Hoa Mộc Lan đã truyền cảm hứng cho đội quân của mình, họ hăng say chiến đấu và giành chiến thắng.

Sau một thắng lợi oai hùng khác, hoàng đế quyết định ban thưởng cho Hoa Mộc Lan và ông ngạc nhiên khi biết người dũng cảm nhất trong số những người lính lại là một phụ nữ.

Tuy nhiên, Hoa Mộc Lan không yêu cầu gì, ngoài một con ngựa khỏe để cưỡi về nhà. Nhiều biến thể của câu chuyện kể rằng, khi Mộc Lan về đến nhà, cô mới hay cha mình đã qua đời.

Trong những câu chuyện này, Hoa Mộc Lan không cảm thấy mình là một anh hùng, thay vào đó là nỗi buồn vì đã đánh mất tình yêu của đời mình. Cô bị ám ảnh bởi những trải nghiệm trên chiến trường, sống cô đơn và cũng theo truyền thuyết, đã quyết định tự tử.

Cuộc đời của Hoa Mộc Lan được đặt vào thời Bắc Ngụy, tuy nhiên, nhiều chi tiết trong câu chuyện của cô đã được thêm vào dưới triều đại nhà Đường, khoảng năm 620 Công nguyên.

Năm 621, người sáng lập nhà Đường đã chiến thắng Vương Thế Sung cùng Đậu Kiến Đức và thời điểm này,xuất hiện câu chuyện về một nữ chiến binh can đảm khác. Truyền thuyết về cả hai phụ nữ thuộc hai triều đại đã được kết nối thành một câu chuyện.

Lịch sử của Hoa Mộc Lan ra đời là do vào thế kỷ thứ 4 và thứ 5, Trung Quốc phải đương đầu với các cuộc xâm lược của một nhóm bộ tộc du mục. Chiến tranh thật khủng khiếp và binh sĩ cần một nguồn hy vọng để hun đúc tinh thần. Các cuộc chiến tranh kéo dài hơn ba thế kỷ, ảnh hưởng đến nhiều vùng của đế quốc Trung Hoa. Do đó, một nữ chiến binh (dưới dạng Hoa Mộc Lan hoặc những người khác) là một hiện tượng truyền cảm hứng để những người lính hăng say chiến đấu.

Truyền thuyết về Hoa Mộc Lan sống lại mỗi khi Trung Quốc cần niềm tin, hy vọng và cảm hứng. Nhân vật Hoa Mộc Lan vẫn là một mô - típ rất phổ biến trong văn học và nghệ thuật. Cô xuất hiện như một nữ anh hùng của hơn 10 bộ phim và vở kịch sân khấu.

Cô cũng là nữ anh hùng nổi tiếng của tiểu thuyết hiện đại và sách nghiên cứu. Tượng đài của cô được đặt ở nhiều nơi trên thế giới. Ngay cả một miệng núi lửa trên sao Kim cũng được đặt theo tên cô.

Hoa Mộc Lan là biểu tượng của sự dũng cảm và vinh dự. Người Trung Quốc tin rằng, cô là một con người thật. Có một thực tế là cô đã truyền cảm hứng cho họ, thì dù đó là người thật hay huyền thoại cũng không quan trọng.

Bộ phim Mulan của Disney (1998) đã thu về 22,8 triệu USD trong tuần đầu công chiếu và tiếp tục thu về 304 triệu bảng Anh trên toàn thế giới, trở thành bộ phim gia đình có doanh thu cao thứ hai trong năm.