“Bài ca năm tấn” được bắt nguồn cảm xúc từ mảnh đất… Hưng Yên
“Bài ca năm tấn” là một sáng tác của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý và là bài hát được phổ biến rộng rãi trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Trong ca khúc không có câu chữ nào nhắc tới địa danh của tỉnh Thái Bình, nhưng nhiều người cứ lầm tưởng ông viết ngay trên mảnh đất Thái Bình, hoặc đi thực tế ở Thái Bình rồi về Hà Nội ngồi viết. Thưa không! Nguồn cảm xúc của “Bài ca năm tấn” ấy lại được ông thai nghén và cho ra đời ngay trên mảnh đất Hưng Yên.
Chả là từ năm 1961 đến năm 1967, ông sống và làm việc ở Hưng Yên. Tuy biên chế ở Ty Văn hoá, nhưng ông luôn luôn có mặt dưới các hợp tác xã để dạy hát cho các đội văn nghệ và tìm hiểu phong trào hợp tác xã nông nghiệp.
Năm ấy (1964-1965), ông xuống HTX Trai Trang (huyện Yên Mỹ) - nơi năng suất lúa đạt hơn 4 tấn/hécta - đứng vào hạng nhất của tỉnh Hưng Yên. Thời kỳ này Trung ương Đảng phát động sản lượng lúa các hợp tác xã toàn miền Bắc phấn đấu đạt 5 tấn/hécta. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý sáng tác Bài ca năm tấn phục vụ chủ trương đó. Trong bài hát có câu:
"Năm tấn thóc để góp phần đánh Mỹ
Ruộng đất Hưng Yên không muốn nghỉ lấy một ngày..."
Ông mang bài hát đến Ban tuyên huấn Tỉnh uỷ Hưng Yên duyệt để in phổ biến. Nghe xong, ông Tuấn Doanh (lúc đó là Trưởng Ban tuyên huấn) liền nói: "Nội dung bài hát thì hay, về đường lối thì không có vấn đề gì, nhưng nó lại không thật".
Ảnh minh họa
Nguyễn Văn Tý đang vui bỗng buồn hẳn, có vẻ lo lo... thì ông Tuấn Doanh nói tiếp: "Tỉnh Hưng Yên mình chưa đạt 5 tấn mà đồng chí viết đạt 5 tấn là họ cười cho. Chỉ có tỉnh Thái Bình đạt 5 tấn thôi". Lúc này Nguyễn Văn Tý mới hết lo, ông Khiêm tốn hỏi:
- Thưa anh! Bây giờ nên thế nào ạ? Bỏ bài hát này đi?
- Không, cậu chẳng cần phải bỏ cả bài đâu, chỉ thay hai chữ thôi: chữ "Hưng Yên" thành chữ "quê ta" thì được cả cho Thái Bình, được cả cho Hưng Yên, vì ở đâu mà chả quê ta! Lại vẫn được vần bằng.
Nguyễn Văn Tý mừng quá hát lại:
"Năm tấn thóc để góp phần đánh Mỹ
Ruộng đất quê ta không muốn nghỉ lấy một ngày"
Thật vậy, cho dù bài hát không có một ca từ nào chỉ cụ thể địa danh Hưng Yên hay Thái Bình, nhưng từ khi ra đời cho đến nay đã gần 40 năm, mọi người vẫn cho là bài hát này nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý viết ở Thái Bình, viết riêng cho Thái Bình. Cũng có phần đúng thôi, vì Thái Bình là tỉnh lúa, là quê hương năm tấn mà.
Nhờ sức truyền cảm của bài hát ấy, những người con từ quê hương ra đi chống mỹ cứu nước trong những năm tháng ấy, thêm yên tâm vững bước vì họ đã có một hậu phương vững mạnh.
Ngày tôi còn đang công tác tại Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hà Nam, lúc đó Chủ tịch Hội là Đạo diễn, NSND Lê Huệ....
Bình luận
