Bố mẹ biết dùng "phép thuật" này, sẽ hóa trẻ học kém thành học giỏi chỉ trong 3 bước

Mới đây, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, lời nói của bố mẹ có tác động sâu sắc đến não bộ, tâm lý của trẻ. Các chuyên gia gọi hiện tượng này là "bất hòa nhận thức," mô tả tình trạng khi những thông điệp mà trẻ nhận được từ môi trường xung quanh, đặc biệt là từ bố mẹ, mâu thuẫn với những mong muốn và cảm xúc bên trong.

Khi trẻ nghe những lời nói tiêu cực hoặc thiếu khích lệ từ bố mẹ, não bộ có thể phản ứng theo cách tiêu cực, dẫn đến cảm giác tự ti và nghi ngờ bản thân.

Vậy chính xác "Bất hòa nhận thức" là gì?

Chúng ta có thể hiểu rằng, bất hòa nhận thức là trạng thái khó chịu xuất phát từ sự chán nản của não bộ khi phải đối mặt với những ý tưởng trái ngược trong chính bản thân mình.

Ví dụ, trẻ mong muốn cải thiện thành tích học tập, nhưng lại liên tục nhận được những tín hiệu tiêu cực từ bố mẹ, như câu nói "Con không thể làm được đâu." 

Khi trẻ nghe những lời này, cảm giác bất lực và thất vọng dần lan rộng, khiến trẻ phải thừa nhận rằng "Mình không giỏi" và từ đó, ngừng cố gắng. Cảm xúc tiêu cực này ảnh hưởng đến việc học tập, làm suy giảm sự tự tin và động lực của trẻ.

Hệ quả là trẻ chấp nhận thất bại mà không nỗ lực cải thiện, dẫn đến một vòng luẩn quẩn.

Khi trẻ nhận ra sự thật rằng "Mình không thể làm được", điều này tước đi khả năng thay đổi hiện trạng, khiến trẻ dần trì hoãn những nỗ lực. Thay vì tìm kiếm cách để vượt qua thử thách, trẻ có thể rơi vào trạng thái tự mãn, cảm giác an toàn trong sự thất bại của bản thân. 

Tình trạng này có thể kéo dài và ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ trong nhiều lĩnh vực khác nhau, kể cả trong các mối quan hệ xã hội và các hoạt động khác khi trưởng thành.

3 kiểu "phép" thay đổi bất hòa nhận thức bên trong trẻ

Tạo ra sự căng thẳng về nhận thức

Bố mẹ bắt đầu từ lời nói tiêu cực sang tích cực. Ví dụ, hạn chế nói những câu như "Sao con lại bất cẩn thế này?" "Sao lại trả lời sai câu hỏi này thế? Não cậu có vấn đề à?"

Theo dữ liệu nghiên cứu của tâm lý giáo dục rằng, khi bố mẹ tiếp tục gửi tín hiệu kỳ vọng thấp tới con, điểm số của trẻsẽ giảm trung bình 30%.

Vì vậy, bất kể trẻ thể hiện thế nào, bố mẹ nên kiên quyết gửi đi những tín hiệu kỳ vọng cao. Ví dụ, "Con đã trả lời đúng 8 câu hỏi trắc nghiệm trong bài kiểm tra này, nhiều hơn hai câu so với lần trước, mẹ thấy con tiến bộ rồi!"

Đây không phải lời khen vô nghĩa mà là tạo ra sự bất hòa về nhận thức, tạo ra khoảng cách giữa đánh giá của bố mẹ và nhận thức của trẻ, khiến trẻ vô thức muốn thoát khỏi cảm giác khó chịu.

Vậy làm sao để loại bỏ? Trẻ em thường tin vào đánh giá của bố mẹ, vì vậy sẽ tự xem xét lại nhận thức và cảm thấy mình có tiềm năng, và kết quả kém cỏi hiện tại chỉ là tạm thời. Trẻ sẽ cố gắng hết sức để tự mình tiến bộ.

Biến tương lai thành hiện tại

Hạn chế nói "Nhanh lên làm bài kiểm tra đi! Con đang làm gì vậy? Hôm nay con lại định trì hoãn đến 11 giờ à?" Thay vào đó, hãy mô tả hiệu suất tích cực ở thời điểm hiện tại "Ồ, con đã làm xong bài tập toán ở trường rồi à? Sao con học hiệu quả thế? Ăn tối xong, lên kế hoạch học gì vào buổi tối nhé. Hôm nay chúng ta đi ngủ lúc 9 giờ!"

Một nghiên cứu trên tạp chí tâm lý học cho thấy, khi trẻ nghe những tín hiệu tích cực như "Con có thể làm được", trung tâm cảm xúc vui vẻ sẽ chủ động phối hợp với trí nhớ và khả năng học tập.

Một lời khen, tán dương hoặc cảm ơn chân thành từ bố mẹ có thể giải phóng dopamine trong não. Trẻ sẽ cảm thấy được hỗ trợ và tin tưởng, từ đó có động lực học tập hơn.

Tuy nhiên, hầu hết bố mẹ đều không nhận thức được điều này và đang sử dụng ngôn ngữ để tạo ra sự hoảng loạn, lo lắng khi kèm con làm bài tập về nhà.

Những thay đổi nhỏ dẫn đến sự tự tin lớn

Hạn chế yêu cầu trẻ hoàn thành toàn bộ bài tập về nhà cùng một lúc, hoặc sửa tất cả các câu hỏi sai trên toàn bộ bài tập cùng một lúc, bởi điều này dễ dẫn đến trạng thái suy sụp.

Anh ấy không muốn bắt đầu vì nhiệm vụ quá khó và khối lượng công việc quá lớn!

Hãy thử nói "Vài bước đầu tiên của bài toán này đều đúng, vậy con đã ghi nhớ công thức, nhưng có một vấn đề nhỏ trong phép tính ở cuối. Con có muốn thử tìm lỗi không?" Khi trẻ nghe rằng mục đích của câu hỏi là tìm ra một lỗi tính toán nhỏ, sẽ thấy dễ dàng chấp nhận hơn. 

Những nhiệm vụ nhỏ và dễ thực hiện sẽ nâng cao ý thức tự chủ của trẻ , kích thích vỏ não trước trán và tăng sự tự tin của trẻ trong học tập.

Nếu trẻ có thể tiếp tục đạt được tiến bộ nhỏ mỗi ngày, sẽ sẵn sàng thử thách những câu hỏi khó hơn. Đây được xem là cách để đào tạo ra một học sinh giỏi sao.

Trên thực tế, mỗi đứa trẻ đều muốn trở nên tốt hơn và được công nhận. Vì vậy, khi bố mẹ thành thạo một chút "phép thuật" giải tỏa sự bất hòa nhận thức, có thể khéo léo tháo gỡ trói buộc và trao quyền cho con.

Vì vậy, việc nuôi dưỡng học sinh giỏi là sử dụng sự bất hòa nhận thức để đảo ngược kịch bản cuộc sống, giúp trẻ tin vào giá trị của chính mình và đánh thức người anh hùng sâu thẳm bên trong.