Đừng nói "Điểm kém thì đừng về nhà nữa'' hãy thay bằng câu này để sửa chữa nỗi buồn khi con điểm thấp

Trẻ đang trải qua kỳ thi THPT căng thẳng, và bố mẹ nào cũng mong muốn con đạt điểm tốt. Trong bối cảnh áp lực học tập ngày càng gia tăng, những lời nói của bố mẹ có thể tạo ra những tác động sâu sắc đến tâm lý và cảm xúc của trẻ.

Một câu nói như "Nếu điểm kém thì đừng về nhà nữa" vô tình làm tăng sức nặng của sự thất vọng và áp lực. Những lời nói đó có thể khiến trẻ cảm thấy như mình đang mang một gánh nặng khổng lồ, và thay vì tạo động lực, sẽ hoang mang, lo lắng và sợ hãi.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ trong kỳ thi mà còn có thể kéo dài đến những khía cạnh khác trong cuộc sống về sau. Khi trẻ cảm thấy bị đe dọa hoặc không đủ tốt, có thể trở nên nhút nhát hơn, mất tự tin và thậm chí rút lui khỏi những thử thách trong tương lai.

Ảnh minh họa.

Thay vì sử dụng những lời nói gây tổn thương, bố mẹ nên tìm cách thể hiện kỳ vọng một cách tích cực và hỗ trợ. Một câu hỏi như "Con cảm thấy thế nào về kỳ thi này?" để mở ra một cuộc trò chuyện và cho phép trẻ chia sẻ những lo lắng và áp lực đang phải đối mặt. 

Ngoài ra, việc khuyến khích trẻ nhìn nhận rằng điểm số không phải là tất cả cũng rất quan trọng. Bố mẹ có thể nhấn mạnh rằng quá trình học tập và những nỗ lực mà trẻ đã bỏ ra mới là điều đáng giá. Khi trẻ cảm thấy được tôn trọng và công nhận, sẽ có động lực để tiếp tục phấn đấu, bất kể kết quả ra sao. 

Về vấn đề này, chuyên gia tâm lý Nguyễn Ngọc Vui đưa ra lời phân tích và gợi ý cách ứng xử phù hợp, hỗ trợ bố mẹ cùng con vượt qua tốt kỳ thi quan trọng này.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Ngọc Vui.

Câu nói "Nếu điểm kém thì đừng về nhà nữa'' có thể dẫn đến những hành vi nào ở trẻ trong tương lai, như trốn tránh hay không dám chia sẻ cảm xúc?

Điều này tùy vào từng thời điểm và tính cách của trẻ. Ví dụ, trẻ bắt bước vào lớp 12 (THPT), bố mẹ nói rõ mục tiêu, lộ trình để đạt được thành tích học tập tốt, lúc này câu nói "Nếu điểm kém thì đừng về nhà nữa'' có thể hàm ý chỉ về sự nghiêm túc bố mẹ trong việc đặt kế hoạch cho trẻ.

Thực tế, tỷ lệ rủi ro và thành công từ câu nói này. Ở trạng thái tích cực, có thể khiến trẻ tập trung học hơn, có quyết tâm và biệt lập kế hoạch. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh kỳ thi đến gần, chỉ cách 1 tuần hoặc vài ngày bố mẹ nói "Nếu điểm kém thì đừng về nhà nữa'', chắc chắn sẽ tạo ra áp lực, trẻ có thể trốn tránh, gạt bỏ cảm xúc, thậm chí củng cố ý tưởng ''Bố mẹ chỉ chấp nhận khi mình đạt điểm cao''.

Như vậy, câu nói này sẽ tùy vào thời điểm mà trẻ tiếp nhận và truyền tải thông điệp gì. Tuy nhiên, ở mỗi thời điểm sẽ giúp trẻ nhận dạng về mặt hành vi, nhưng khiến trẻ giảm niềm tin, và tính an toàn vì câu nói này bày tỏ rằng ''Bố mẹ yêu con có điều kiện'' .

Trong bối tình hình thi THPT đang căng thẳng, liệu có cách nào phù hợp hơn để bố mẹ thể hiện kỳ vọng mà không làm trẻ cảm thấy áp lực?

Hiện nay hầu như bố mẹ không còn cách để thể hiện kỳ vọng. Thông thường, phụ huynh thể hiện kỳ vọng vì mong muốn trẻ học tốt hơn, vì vậy trước kỳ thì nếu bố mẹ thể hiện kỳ vọng đúng cách sẽ tạo nên động lực bên trong trẻ. 

Trẻ đang trải qua kỳ thì căng thẳng, nếu bố mẹ tiếp tục thể hiện kỳ vọng sẽ khiến trẻ cảm thấy tình hình tệ hơn. Thay vào đó, khi đã có điểm thi tốt nghiệp và đạt điểm cao, bố mẹ nên bày tỏ niềm vui cùng con.

Trường hợp trẻ đạt điểm kém, bố mẹ nên nhận ra rằng người buồn nhất là trẻ, vì vậy hãy kiên nhẫn đợi chờ cho nỗi buồn của trẻ qua đi. Sau đó, hãy cùng nhau trò chuyện, thảo luận với trẻ về điểm yếu, cùng rút ra bài học. 

Nếu bố mẹ giúp trẻ nhận ra rằng việc học chính là vì tương lai của mình, sẽ có động lực tự thân mạnh mẽ hơn để phấn đấu. Bố mẹ có thể khuyến khích trẻ đặt ra những mục tiêu cá nhân, tìm hiểu cách mà việc học tập có thể giúp trẻ đạt được những ước mơ. 

Cách giao tiếp nào là hiệu quả nhất để bố mẹ có thể khuyến khích trẻ thể hiện tốt bản thân trong kỳ thi này mà không làm tổn thương đến tâm lý?

Bố mẹ hãy giúp trẻ hiểu rằng ''Con là người có giá trị vì vậy hãy thể hiện hết khả năng trong kỳ thi'' hay ''Điểm số không phản ánh hết giá trị của con, nhưng con là người có giá trị vì vậy hãy dùng điểm số để làm sáng điều đó'' nhằm thúc đẩy tích cực

Vì vậy, cách giao tiếp hiệu quả nhất là giúp trẻ hiểu về giá trị của bản thân, và trong suốt quá trình ôn tập vừa qua sẽ bày tỏ ra kết quả. Nếu trẻ tập trung ôn luyện tốt chắc chắn sẽ đạt kết quả tốt. Ngược lại, nếu trẻ chưa thực sự chú tâm, vì vậy khi nhận kết quả không như ý, trẻ nên chịu trách nhiệm về nó.

Một trường hợp khác không nên bỏ qua là ''Học tài thi phận'', khi bố mẹ chắc chắn trẻ đã cố gắng, nhưng trong quá trình thi gặp phải điều gì bất trắc dẫn đến điểm thi không như mong đợi, lúc này bố mẹ nên ở cạnh bên an ủi, giúp trẻ hiểu ra bài học hiển nhiên trong cuộc sống.

Tóm lại, bố mẹ hãy truyền tải thông điệp ''Con được chấp nhận'' và ''Sự trưởng thành của một con người là khi không ngừng cố gắng''.

Nếu trẻ đã tiếp nhận những thông điệp tiêu cực từ bố mẹ trong quá khứ, làm thế nào có thể vượt qua và xây dựng lại sự tự tin?

Thực tế, không còn cách nào tốt hơn ngoại trừ lời xin lỗi chân thành. Nếu bố mẹ đã làm sai, hãy thành thật bày tỏ. Lời xin lỗi là một cơ hội để xây dựng lại mối quan hệ và khôi phục lòng tin. Khi bố mẹ dám thừa nhận lỗi lầm, điều đó không chỉ cho thấy sự khiêm tốn mà còn là một bài học quý giá cho trẻ về việc đối diện với sai sót và trách nhiệm.

Bố mẹ mong muốn sửa sai và bày tỏ cho trẻ thấy rằng cách nhìn nhận con ở hiện tại đã thay đổi so với quá khứ. Việc này giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và tôn trọng, hiểu rằng mọi người đều có thể mắc sai lầm và điều quan trọng là biết cách học hỏi từ đó.

Khi trẻ thấy bố mẹ chân thành trong việc nhận lỗi, chúng sẽ cảm thấy an tâm hơn trong việc chia sẻ cảm xúc và những nỗi lo lắng.