Nhà văn Đỗ Kim Cuông – Người đi nhẹ giữa cõi văn, để lại dư vang nhân ái

Một hành trình sáng tạo và cống hiến

Nhà văn Đỗ Kim Cuông sinh năm 1951 tại Thái Bình cũ (nay là Hưng Yên), là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Ông còn được biết đến qua các bút danh Đỗ Hồng Hà, Trà Lý, Trâm Anh - những cái tên ẩn chứa những vùng ký ức và tâm hồn dung dị, chan chứa tình người, tình quê.

Nhà văn Đỗ Kim Cuông đã để lại dấu ấn sâu sắc không chỉ bằng những tác phẩm văn học giàu tính nhân văn mà còn bằng năng lực quản lý, tư duy đổi mới và tấm lòng nhân hậu của một người làm văn nghệ chân chính.

Ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, từng đảm nhiệm cương vị lãnh đạo Hội Văn học Nghệ thuật Khánh Hòa, Tổng biên tập Tạp chí Nhà Trang, và sau này là Vụ trưởng Vụ Văn hóa Văn nghệ (Ban Tuyên giáo Trung ương) và Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam.

Nhà văn Đỗ Kim Cuông.

Sự nghiệp văn chương – tiếng nói của lòng nhân hậu

Sinh ra từ vùng quê lúa Thái Bình, ông mang theo chất mộc mạc của ruộng đất vào văn chương. Những trang viết của ông không phô diễn ngôn từ mà như dòng mưa bụi tháng Ba, thấm chậm, thấm sâu vào những rạn nứt tâm hồn con người.

Với hơn chục tác phẩm đã xuất bản, như Người đàn bà đi trong mưa, Miền hoang dã, Đêm ngâu, Tự thú của người gác rừng, Giáp ranh, Vùng trời ảo mộng, Cát trắng, Thủ lĩnh vùng sông Tô… văn chương của Đỗ Kim Cuông không hào nhoáng, không cực đoan, mà âm thầm khắc họa thân phận con người trong sự giằng co giữa bản năng và lương tri. Ông viết nhiều về chiến tranh và hậu chiến, nhưng đằng sau những câu chữ ấy luôn thấp thoáng một niềm tin vào lòng thiện lương và khả năng cứu chuộc của con người.

Các giải thưởng như: Giải Cây bút vàng của Hội Nhà văn Việt Nam, Giải sáng tác Văn học Hải quân hay Giải Tác phẩm mới của Hội Nhà văn Việt Nam và Tạp chí Tác phẩm mới chỉ là những minh chứng bề nổi cho một sự nghiệp mà giá trị lớn nhất chính là đạo đức và tấm lòng.

Một người lãnh đạo đáng kính, một tấm lòng để lại

Những ai đã từng làm việc cùng nhà văn Đỗ Kim Cuông đều nhớ một phong thái giản dị: một người lãnh đạo không áp đặt, một đồng nghiệp biết lắng nghe, một người anh luôn nhắc nhở: “Văn chương không cứu được thế giới, nhưng có thể cứu được con người khỏi sự khô cằn của chính mình.”

Trong hai nhiệm kỳ làm Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, nhà văn Đỗ Kim Cuông được đồng nghiệp và văn nghệ sĩ cả nước nhắc đến với lòng kính trọng và yêu mến đặc biệt. Ông không phải là người ồn ào, nhưng ở mỗi cuộc họp, mỗi chuyến công tác, mỗi cuộc gặp gỡ văn nghệ sĩ ở các vùng miền, luôn tỏa ra một năng lượng của sự điềm tĩnh, bao dung, và lắng nghe sâu sắc.

Ông dành tâm huyết cho việc kết nối đội ngũ sáng tạo trẻ với lớp nghệ sĩ tiền bối, luôn nhấn mạnh rằng: “văn học – nghệ thuật không chỉ là nghề, mà là nghiệp – là hành trình xây dựng nhân cách và gìn giữ linh hồn dân tộc”. Trong những năm khó khăn về nguồn lực, ông vẫn kiên trì cùng Thường trực Đoàn Chủ tịch Liên hiệp duy trì các hoạt động sáng tác, trại viết, hỗ trợ tác giả ở vùng sâu, vùng xa, đồng thời đề xuất nhiều chính sách bảo vệ quyền lợi và tôn vinh giới văn nghệ sĩ.

Có người nói, ở Đỗ Kim Cuông có một sự “hòa trộn hiếm có giữa nhà quản lý và thi sĩ”. Ở bàn làm việc, ông cẩn trọng, chuẩn mực như một người công vụ mẫu mực; nhưng khi đối thoại cùng đồng nghiệp, ánh mắt ông luôn ấm áp, giọng nói trầm và chậm, như đang nói thay cho nỗi lòng của những người viết – những người suốt đời đi tìm cái đẹp và sự thật.

Nhìn lại chặng đường hơn nửa thế kỷ gắn bó với văn học nghệ thuật, có thể thấy, nhà văn Đỗ Kim Cuông là biểu tượng cho một thế hệ viết bằng trái tim, lãnh đạo bằng niềm tin và sống bằng sự khiêm nhường. Ông không chỉ cống hiến cho văn chương, mà còn cho niềm tin rằng văn học Việt Nam, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, vẫn sẽ được nâng đỡ bởi những tâm hồn trung thực, bao dung, và thấu hiểu con người.

Xin được nghiêng mình trước một nhà văn – nhà lãnh đạo – người anh lớn của giới văn nghệ sĩ Việt Nam. Cảm ơn ông – vì những trang viết, vì những năm tháng đồng hành cùng Liên hiệp, và vì một đời sống giản dị mà cao quý, để lại trong lòng người ở lại một sự kính trọng và niềm tiếc thương sâu sắc./.

TS. Đoàn Thanh Nô - Phó Bí thư Phụ trách Đảng uỷ, Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam

Vĩnh biệt tác giả tiểu thuyết "Mảnh đất lắm người nhiều ma"

Nhà văn Nguyễn Khắc Trường - tác giả tiểu thuyết "Mảnh đất lắm người nhiều ma" đã qua đời lúc 11h40 ngày 2/10, hưởng...