Thủ đô là...
Luật Thủ đô được Quốc hội thông qua năm 2012, có hiệu lực từ 1/7/2013 ghi: “Thủ đô là đầu não hành chính quốc gia cả nước, đại diện cho Việt Nam trên trường quốc tế!”. Luật Thủ đô (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 28/6/2024, có hiệu lực từ 1/1/2025 ghi: “Thủ đô là Trung tâm chính trị, hành chính quốc gia, nơi đặt trụ sở các cơ quan Trung ương của Đảng, nhà nước và các tổ chức chính trị xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế, là thành phố trực thuộc Trung ương, là đô thị loại đặc biệt, là trung tâm về kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học về công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước”. Như vậy, so với lần thứ nhất, sau 12 năm, Luật Thủ đô lần thứ hai đã là một bước tiến mới, đúng đắn hơn, rõ ràng hơn, cụ thể hơn.
Đầu năm 2025, tại trụ sở Thành uỷ Hà Nội (số 9 Ngô Quyền, phường Lý Thái Tổ, lãnh đạo thành phố Hà Nội đã tổ chức gặp mặt “Đại biểu văn nghệ sĩ, trí thức, chức sắc tôn giáo, bí thư, hiệu trưởng, chủ tịch hội đồng các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn thành phố Hà Nội nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025”.
Trong một buổi làm việc, khi trao đổi, thảo luận, bàn bạc về dự thảo Luật Thủ đô đồng chí Lê Xuân Tùng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ có mở đầu bằng câu: “Thủ đô là trung tâm đầu não của cả nước…”. Tôi hoàn toàn đồng thuận với ý kiến trên, nhưng đề nghị thêm vào một ý: “Thủ đô còn là gương mặt của cả nước…”. Đồng chí Lê Xuân Tùng có đôi chút suy nghĩ. Rồi, không phản bác, cũng không đồng ý, chỉ nói một câu: “Thế là đủ rồi!”.
Người từng là Bí thư Thành uỷ Hà Nội, Tổng Bí thư Đảng ta Nguyễn Phú Trọng trên VTV1 không chỉ một lần, khi nói đến Hà Nội, đã nêu rõ: “Hà Nội, không chỉ là Trung tâm đầu não mà còn là bộ mặt của cả nước…”.
Như vậy, so với hai lần Luật Thủ đô chính thức ban hành và ý kiến đồng chí Lê Xuân Tùng nêu hơn hai mươi năm trước - coi như mới là khởi thảo (sau đó đồng chí Lê Xuân Tùng còn được bầu vào Bộ Chính trị và làm Bí thư Thành uỷ Hà Nội) thì ý kiến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - tuy vẫn nói về “cái” - Luật Thủ đô, nhưng “cách” tiếp cận vấn đề đã khác. Cái khác, không phải là không dùng ngôn từ văn bản hành chính - bởi đây là văn nói, mà dùng ngôn ngữ hình ảnh theo lối nói dân gian, dễ đi vào lòng người hơn, đời hơn. Song “cách” này còn mang thêm một nội hàm nữa. Hình thức thể hiện bên ngoài phải phản ánh được nội dung bên trong. Thủ đô vừa là khối óc, vừa là trái tim, vừa là gương mặt của cả nước.
Bí thư Thành uỷ Bùi Thị Minh Hoài và tác giả trước buổi gặp mặt).
Hà Nội ngàn năm văn hiến, Hà Nội văn vật, nơi có nhiều kiến trúc cổ bậc nhất cả nước mà người con đất Việt khi di dân vào phía Nam mở rộng bờ cõi lãnh thổ vẫn ngoảnh lại: “Từ thuở mang gươm đi mở cõi (nước)/ Ngàn năm thương nhớ đất Thăng Long” (Huỳnh Văn Nghệ).
95 năm, từ khi thành lập Đảng đến nay, trong lịch sử Đảng bộ thành phố, lần đầu tiên chúng ta có nữ Bí thư Thành uỷ… Vì thế, khi phát biểu ý kiến của mình “tôi đề nghị đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, làm sao, làm thế nào để cho gương mặt Thủ đô đã xanh – sạch – đẹp càng phải xanh – sạch – đẹp hơn nữa, cho xứng danh với thành phố vì hoà bình được thế giới tôn vinh”.
Từ buổi gặp mặt đầu năm ấy, thoáng chốc giờ đã đến những tháng cuối năm. Năm nay, Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển kinh tế số. Thành phố cũng triển khai chiến dịch “Tháng vì người nghèo 2025”, hỗ trợ sinh kế, vốn sản xuất, xây nhà sửa nhà cho hộ nghèo, góp phần tăng kết nối giữa đô thị và vùng ngoại thành, nâng cao chất lượng sống cho nhóm yếu thế.
UBND Hà Nội đề xuất điều chỉnh, điều tra quy hoạch chi tiết để ưu tiên cải tạo các chung cư cũ như ở Giảng Võ, Kim Liên, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hoàn Kiếm. Thành phố cũng đẩy mạnh cải tạo cảnh quan hai bên sông Tô Lịch: lắp máy sục khí, trang trí chậu hoa. Việc tổ chức các hoạt động về quản lý phát triển đô thị, hướng tới “Thủ đô văn hóa - thông minh - sinh thái và bền vững” được xác định là định hướng chủ đạo của thành phố. Thành phố cũng công bố, bãi bỏ thủ tục hành chính nội bộ trong nhiều lĩnh vực (giáo dục, đào tạo, văn hóa, di sản) để giảm phiền hà cho người dân, thúc đẩy cải cách hành chính…
Song người Hà Nội biết, đồng bào cả nước biết, khách du lịch nước ngoài biết, Hà Nội còn nhiều cái bất cập về quản trị vỉa hè, cây xanh trên vỉa hè, phòng cháy chữa cháy, tổ chức giao thông phòng chống ngập úng (“Giải pháp thoát nước cho Hà Nội, tất cả đều thoát trừ nước” như một bài báo đã nêu), v.v…
Từ cuối tháng 8 đến nay, trong chưa đầy 2 tháng, Hà Nội 3 lần liên tiếp bị ảnh hưởng bão Kajiki, Bualoi và Matmo, hoàn lưu bão, áp thấp nhiệt đới liên tục tạo mưa lớn cục bộ, khiến Hà Nội xuất hiện nhiều điểm ngập sâu, giao thông tê liệt, nhiều đoạn đường nội thành chìm trong nước. Hà Nội trải qua những trận ngập lịch sử, ảnh hưởng giao thông, sinh hoạt của người dân.
Trước cơn bão số 11 Matmo, lần này Thành phố Hà Nội đã chủ động họp triển khai nhiều biện pháp cấp bách ứng phó với bão. Khi Hà Nội ngập sâu, lãnh đạo thành phố cũng đã kịp thời có phương án cho các cháu học sinh học online tại nhà, các đơn vị duy trì thoát nước đã huy động toàn bộ nhân lực, thiết bị ứng trực mở ga, bơm tiêu thoát nước và hướng dẫn phân luồng giao thông theo đúng các kế hoạch, phương án thoát nước; thực hiện các biện pháp để xử lý nhanh nhất các điểm úng ngập…
Hà Nội chuẩn bị kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô - dịp để nhìn lại và nghĩ tiếp về Luật Thủ đô, về Thủ đô hôm nay và trách nhiệm của mỗi người với mảnh đất ngàn năm văn hiến.

Huyện Nông Cống - mảnh đất của những trầm tích văn hóa bên dãy núi Ngàn Nưa huyền thoại có người liệt nữ Triệu Thị...
Bình luận