Xung đột tàn phá Dải Gaza: Kinh tế kiệt quệ, cần 80 năm và hơn 80 tỷ USD để tái thiết

Trong suốt 12 tháng qua, Dải Gaza đã phải hứng chịu những đợt tấn công khốc liệt từ lực lượng Israel, khiến cho phần lớn khu vực này trở thành hoang tàn. Theo một phân tích dữ liệu vệ tinh của Corey Scher từ Đại học Thành phố New York và Jamon Van Den Hoek từ Đại học Bang Oregon, hơn 70% nhà cửa ở Gaza đã bị hư hại nặng nề. Những khu vực bị ảnh hưởng nặng nhất bao gồm Gaza City và phía bắc Gaza, nơi tập trung nhiều cuộc không kích ngay từ đầu cuộc chiến.

Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, đến cuối tháng 11 năm 2023, có tới 1,8 triệu người dân tại Gaza đã phải di dời nội bộ, chạy trốn khỏi những cuộc tấn công tàn khốc.

Nền kinh tế Gaza lại chịu tổn thất nặng nề trong hơn một năm chiến tranh

Xung đột giữa Israel và Dải Gaza đã gây thiệt hại nghiêm trọng về cả nhân mạng và kinh tế. Từ khi Israel chính thức tuyên chiến vào ngày 8/10/2023, các cuộc không kích và tấn công trên bộ đã phá hủy các khu dân cư, nhà máy, nông trại và chợ cá của Gaza. Theo báo cáo của Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), GDP của Gaza giảm hơn 80% vào cuối năm 2023 và tiếp tục lao dốc kể từ đó.

Nhiều doanh nhân Palestine tại Gaza đã phải chịu những tổn thất chưa từng có. Họ cho biết không chỉ mất trắng tài sản mà còn không có khả năng xây dựng lại công việc kinh doanh do thiếu vốn và thời gian. Một số người buộc phải rời bỏ Gaza để tìm cơ hội lập nghiệp ở các nước Ả Rập khác như Ai Cập, Oman và Morocco.

Trong suốt một năm chiến tranh, không chỉ các cơ sở kinh doanh mà hàng nghìn ngôi nhà và tài sản của người dân Gaza cũng bị tàn phá. Ông Shaher Al-Ejla, một doanh nhân lớn trong lĩnh vực chăn nuôi tại Gaza, đã mất hơn 85% tài sản do 90% tài sản thương mại và nhà ở của ông bị phá hủy. Từ một người giàu có, ông Al-Ejla giờ phải sống trong lều tạm bợ và phụ thuộc vào viện trợ thực phẩm từ Liên Hiệp Quốc.

Nhiều công nhân tại Gaza cũng lâm vào tình cảnh tương tự. Hàng trăm người đã mất việc làm khi các doanh nghiệp lớn bị phá hủy. Ông Karim Abu Salama, một công nhân tại cơ sở của Al-Ejla, cho biết: “Tình cảnh hiện tại khiến chúng tôi cảm thấy tuyệt vọng. Chúng tôi không biết khi nào chiến tranh sẽ kết thúc, nhưng thiệt hại mà chúng tôi phải gánh chịu là quá lớn.”

Theo báo cáo của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) vào tháng 9, GDP của Gaza đã giảm hơn 80 phần trăm vào cuối năm 2023 và đã giảm liên tục kể từ đó.

Tốn hàng chục tỷ USD và hàng chục năm để tái thiết nền kinh tế Gaza sau chiến tranh

Bên cạnh việc phá hủy nhà cửa và tài sản, chiến tranh còn làm tăng lạm phát, tỷ lệ nghèo đói và thất nghiệp tại Gaza. Theo UNCTAD, sự sụt giảm trong hoạt động kinh tế năm 2023 là chưa từng có tiền lệ. Nền kinh tế của Gaza đã co lại hơn 81% vào cuối năm và đến giữa năm 2024, con số này giảm xuống còn một phần sáu so với năm 2022.

Ngành nông nghiệp, vốn là nguồn cung cấp thực phẩm chính cho vùng đất bị phong tỏa này, cũng bị tàn phá nghiêm trọng. Khoảng 80-96% tài sản nông nghiệp đã bị phá hủy, làm tê liệt khả năng sản xuất thực phẩm và làm gia tăng tình trạng thiếu lương thực nghiêm trọng tại Gaza.

Các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng việc tái thiết Gaza sẽ gặp nhiều thách thức do quy mô tàn phá quá lớn. Ông Ahmed Abu Qamar, một nhà kinh tế tại Gaza, cho biết: “Ngành công nghiệp, một trong những lĩnh vực quan trọng nhất của Gaza, đã bị tê liệt hoàn toàn. Hơn 84% các công ty đã vượt qua khó khăn của cuộc bao vây kéo dài 17 năm, nhưng chiến tranh hiện tại đã làm sụp đổ tất cả.”

Ông Abu Qamar nhấn mạnh rằng chính phủ Palestine cần phải triển khai các kế hoạch chiến lược để hồi sinh nền kinh tế Gaza sau khi chiến tranh kết thúc. Cần thiết lập các dự án kinh tế nhằm giúp các doanh nhân khôi phục lại hoạt động kinh doanh và tạo việc làm mới cho người dân địa phương.

Liên Hợp Quốc dự báo rằng việc dọn dẹp toàn bộ đống đổ nát, cũng như tái thiết Dải Gaza, có thể mất tới 80 năm và tiêu tốn hơn 80 tỷ USD. Thách thức không chỉ nằm ở việc khôi phục cơ sở hạ tầng, mà còn là việc khắc phục những tác động tâm lý và xã hội mà cuộc chiến đã gây ra cho hàng triệu người dân sống tại đây.