Ngành sản xuất từng làm nên tên tuổi Cuba đang lao đao vì khủng hoảng đường
Cuba – quê hương của mojito và daiquiri – đang đối mặt cuộc khủng hoảng chưa từng có: thiếu đường để sản xuất rượu rum. Khi nguồn cung sụt giảm kỷ lục, “điểm sáng” hiếm hoi trong nền kinh tế đảo quốc này đứng trước nguy cơ tắt lịm.
Mùa mía 2025 của Cuba kết thúc với sản lượng dự kiến chỉ 165.000 tấn đường – mức thấp nhất kể từ thế kỷ 19. So sánh để thấy rõ: những năm 1980, sản lượng từng đạt tới 8 triệu tấn mỗi năm.
Khủng hoảng đường khiến sản xuất rum bị đe dọa nghiêm trọng. Trong khi người dân Cuba có thể nhập khẩu đường để dùng, thì các nhà máy rượu lại không được phép nhập khẩu mật rỉ – nguyên liệu bắt buộc phải có nguồn gốc trong nước.
Michael Bustamante, chuyên gia về Cuba tại Đại học Miami, nhận định: “Đây là con số tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại. Nó phản ánh rõ mức độ khủng hoảng chung của nền kinh tế Cuba.”
Nhà máy chưng cất San José của Câu lạc bộ Havana, ở San José de las Lajas, tỉnh Mayabeque, Cuba.
Những “ông lớn” quốc tế bị ảnh hưởng
Ngành rum từng là niềm tự hào hiếm hoi của Cuba, thu hút nhiều tập đoàn rượu quốc tế như Diageo, LVMH, Pernod Ricard và cả những công ty trẻ như Island Rum Company. Họ đã đầu tư hàng chục năm, đưa các thương hiệu Havana Club, Ron Santiago, Eminente và Black Tears ra thị trường thế giới.
Những hãng này dựa vào hệ thống chưng cất hiện đại, những bậc thầy pha chế (maestros) và cả kho tàng rum cổ cất giữ nhiều thập kỷ trong thùng gỗ sồi. Các sản phẩm cao cấp giúp rum Cuba gây tiếng vang trở lại, đặc biệt ở châu Âu.
Thế nhưng, khi mật rỉ cạn kiệt, toàn bộ ngành đang đứng trước nguy cơ “đói nguyên liệu”. Một giám đốc giấu tên cảnh báo: “Quý IV năm nay sẽ rất khó khăn. Có thể sẽ không còn rượu để chưng cất.”
Tương lai nào cho rượu rum Cuba?
Trước đây, đường từng là “xương sống” kinh tế Cuba. Sau Cách mạng 1959, lãnh đạo Fidel và Raul Castro xem đường là chìa khóa để tự chủ tài chính, từng huy động nửa triệu người cho mục tiêu sản lượng 10 triệu tấn vào năm 1970.
Dù kế hoạch không đạt, đến cuối thập niên 1980 Cuba vẫn sản xuất khoảng 8 triệu tấn đường mỗi năm. Tuy nhiên, thiếu đầu tư vào máy móc và cơ sở hạ tầng – mà chính phủ Cuba đổ lỗi cho lệnh cấm vận kéo dài của Mỹ – đã khiến ngành mía đường sa sút.
Ngày nay, từ 133 nhà máy đường thời cách mạng, chỉ còn 14 tồn tại và chưa đến một nửa hoạt động. Hình ảnh công nhân kiệt sức cố vá víu máy móc cũ nát tại nhà máy Enrique Varona là minh chứng rõ ràng cho sự xuống dốc không phanh.
Sự sụt giảm đường khiến cả một ngành công nghiệp từng là niềm tự hào quốc gia rơi vào cảnh bấp bênh. Các tập đoàn ngoại từng giúp rum Cuba vươn ra toàn cầu, giờ lại phải đối diện nguy cơ thiếu hàng.
Dù vẫn còn hy vọng nhờ vào các hợp tác quốc tế, nhưng nếu Cuba không thể khôi phục sản xuất đường, rượu rum – biểu tượng văn hóa và niềm kiêu hãnh kinh tế của đảo quốc – có thể chỉ còn là hoài niệm.
Bình luận
