Trân quý đóng góp lặng thầm của người nghệ sĩ

14-08-2023 05:52

Trước nay, những bài ký chân dung về các nghệ sĩ nổi tiếng luôn tạo được sức cuốn hút với độc giả. Với cách tiếp cận riêng, tác giả Châu La Việt đã cho ra đời nhiều bài ký chân dung tinh tế về những người nghệ sĩ - chiến sĩ trong “Tiếng đàn tuổi 20” (Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, 2023). Qua cuốn sách, người đọc có thể tìm thấy những câu chuyện tưởng như rất giản đơn nhưng lại có tác động to lớn với cuộc đời, sự nghiệp của những người làm nghệ thuật.

“Tiếng đàn tuổi 20” có độ dày 184 trang với 28 câu chuyện rất riêng về những nghệ sĩ. Vốn là người viết báo, viết văn; lại là con của Nghệ sĩ Ưu tú Tân Nhân nên tác giả Châu La Việt có mối quan hệ gần gũi, thân thiết với nhiều nghệ sĩ nổi tiếng. Cũng từ đó, nhà văn có cho mình những câu chuyện, thông tin không phải ai cũng biết đến. Kho tư liệu độc đáo ấy đã được tác giả dày công chắt lọc, gom góp thành cuốn sách dành tặng những nghệ sĩ - chiến sĩ trên mặt trận văn hóa.

Trân quý đóng góp lặng thầm của người nghệ sĩ - 1

Bìa tác phẩm “Tiếng đàn tuổi 20”

Trong “Tiếng đàn tuổi 20”, điều đặc biệt hơn cả là cách tiếp cận, đặt vấn đề của Châu La Việt rất tinh tế, có chiều sâu. Nhà văn không hướng đến khai thác những tình huống giật gân, câu khách khi viết về nghệ sĩ nổi tiếng. Trái lại, tác giả lựa chọn lối kể chuyện mộc mạc, chân thành như người bạn vẫn thường rủ rỉ, tâm tình với nhau về chuyện đời, chuyện nghề. Những câu chuyện không lên gân, lên cốt, cứ ru ta vào cõi lòng sâu thẳm, nhuần nhụy. Mỗi câu chuyện, mỗi kỷ niệm về người nghệ sĩ, ông đều viết với tình cảm thuần phác dưới góc nhìn của người bạn văn chương, nghệ thuật.

Qua lời kể của Châu La Việt, người đọc nhận thấy nguồn cơn của nhiều tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng, sự thành công của nghệ sĩ tên tuổi gắn bó với cuộc sống, chiến đấu, sinh hoạt bình dị, đời thường. Người nghệ sĩ trở nên gần gũi hơn, bình dị hơn, bồi đắp vào hồn người những câu chuyện chân thực về quá trình sáng tác. Người đọc có thể nhận ra những rung cảm nghệ thuật từ những cảnh huống đời thường không sắp xếp, tạo dựng. Hóa ra, ngôi đền nghệ thuật nào cũng vậy, phải được xây đắp lên từ những viên gạch lấp lánh sắc màu cuộc sống. Người nghệ sĩ sẽ thu vào đó những thanh âm của đời sống để tái tạo ra sản phẩm nghệ thuật chất lượng.

Với “Tiếng đàn tuổi 20”, có thể kể ra đây như câu hát “Ơi cô gái Trường Sơn” trong bài hát “Đường Trường Sơn xe anh qua” ban đầu nhạc sĩ Văn Dung viết là “Ơi cô gái Thì Thương”. Bài hát lấy nguyên mẫu từ nữ thanh niên xung phong Nguyễn Thị Thi mà nhạc sĩ Văn Dung từng gọi đùa tên cô là “Thường Thi” nghĩa là “Thì Thương” trước khi cô hy sinh trên tuyến đường Trường Sơn khói lửa. Hay những rung động đầu đời của đạo diễn Nguyễn Đình Quang với cô gái Mường Phủ Na đã thôi thúc anh theo cách mạng để quyết tâm giải phóng những số phận nhỏ bé, bất hạnh. Và câu chuyện nhạc sĩ Minh Quang thuở binh nhất với cô gái nghe ông hát qua vách liếp. Tiếng hát ngân vang những nhịp đập cảm xúc bởi cả người nghe và người hát đều không nhìn thấy khuôn mặt của nhau. Nhạc sĩ Minh Quang đã mang cả cảm xúc tự nhiên, hồn hậu, được thắp lửa từ lời ngợi khen của cô gái không biết mặt ấy để bước vào mặt trận…

Trân quý đóng góp lặng thầm của người nghệ sĩ - 2

Nhà văn Châu La Việt

Nhiều câu chuyện, cảnh huống đặc biệt đã được Châu La Việt lựa chọn, sắp xếp để khắc họa bức chân dung những nghệ sĩ nổi tiếng. Người đọc khi tiếp cận cuốn sách có thể bất ngờ vì những thứ tưởng xa xôi, lớn lao trong chân dung người nghệ sĩ lại xuất hiện từ điều bình dị, giản đơn đến vậy. Cùng với đó, chúng ta thêm đồng cảm với những vất vả, hy sinh lặng thầm của những người làm nghệ thuật. Đó là nhạc sĩ Doãn Nho, ca sĩ Nguyệt Ánh, Nghệ sĩ Ưu tú Tân Nhân phải gửi con nhỏ để lên đường biểu diễn nghệ thuật nơi mặt trận, Nghệ sĩ nhân dân Ngô Kiều Ngân bị suy nhược cơ thể nhưng vẫn cất cao đôi cánh thiên nga trong vở ba lê biểu diễn tại Liên Xô… Những nghệ sĩ đã vượt qua bao khó khăn, nghịch cảnh trong cuộc sống, sinh hoạt, chiến đấu. Dấu gạch nối của tâm hồn và nghị lực sống ấy như một mối quan hệ tương liên của những người làm nghệ thuật. Họ đã mang khát khao cháy bỏng được tận hiến cho nền nghệ thuật của nước nhà.

“Tiếng đàn tuổi 20” khép lại cũng là lúc người đọc mở ra những cảm xúc lắng đọng, trân quý đến những nghệ sĩ. Cuốn sách giúp chúng ta chạm vào tiếng lòng của người nghệ sĩ với khát vọng cống hiến cho nghệ thuật. Tất cả được vun vén từ lời thơ, khuôn nhạc, tiếng hát, điệu múa… và xúc cảm nơi hiện thực chiến tranh hay cuộc sống đời thường. Những nghệ sĩ đã vun bồi thêm cho nền nghệ thuật nước nhà nhiều thành quả ấn tượng. Qua năm tháng, những giá trị, thành quả ấy càng được khẳng định, tỏa sáng, như tác giả Châu La Việt đã viết: “Càng thêm năm tháng, tiếng hát càng hay, tâm hồn càng lung linh thêm nhiều vẻ đẹp”.