Ra mắt không gian trưng bày chuyên đề đặc biệt về họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân
Sáng 18/12, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (Hà Nội), không gian trưng bày chuyên đề đặc biệt về họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân (1906 - 1954) – một trong những danh họa tiêu biểu nhất của nền mỹ thuật hiện đại và mỹ thuật cách mạng Việt Nam đã chính thức được ra mắt công chúng.
Lễ ra mắt không gian trưng bày chuyên đề đặc biệt về họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân (1906 - 1954). Ảnh: Huyền Thương
Phát biểu tại buổi Lễ ra mắt, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh cho biết, nhân dịp kỷ niệm 100 năm Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925 - 2025), Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam ra mắt không gian trưng bày chuyên đề đặc biệt nhằm tôn vinh những tác giả và tác phẩm tiêu biểu của mỹ thuật Việt Nam.
Trong lần ra mắt này, lần đầu tiên công chúng được tiếp cận một chuyên đề riêng về hoạ sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân. Ông không chỉ là người đặt nền móng cho nghệ thuật hội họa nước nhà mà còn là cầu nối giữa hai thế hệ, từ Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đến Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam), nơi ông trở thành hiệu trưởng đầu tiên của nền mỹ thuật cách mạng.
Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh phát biểu tại Lễ ra mắt. Ảnh: BTC
Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam Lương Xuân Đoàn khẳng định, họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân đã sống một đời nghệ thuật bình dị, đẹp đẽ và trọn vẹn, cống hiến đến giây phút cuối cùng.
Cuộc đời của họa sĩ Tô Ngọc Vân là biểu tượng của người nghệ sĩ gắn bó sâu sắc với vận mệnh dân tộc. Ông đã hy sinh anh dũng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 khi đang trực tiếp ra mặt trận ghi chép, ký họa. Những tác phẩm cuối cùng của ông không chỉ mang giá trị nghệ thuật đặc sắc mà còn là những tư liệu lịch sử vô giá, ghi lại chân thực tinh thần Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến oanh liệt. Ông đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình: biến hội họa thành tiếng nói của dân tộc Việt Nam trên con đường giành độc lập và khẳng định bản sắc.
Theo họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Tô Ngọc Vân là người đã tạo nên “cầu nối” giữa Đông và Tây, dung hòa mỹ thuật hàn lâm với tinh thần dân tộc và chất liệu thuần Việt. Hình ảnh người phụ nữ trong tranh Tô Ngọc Vân, đặc biệt là vẻ đẹp dung dị, tinh tế của phụ nữ Hà Nội đến nay vẫn được nhìn nhận như một đỉnh cao nghệ thuật khó vượt qua.
“Dù các thế hệ nghệ sĩ trẻ hôm nay mang đến nhiều góc nhìn mới, phản ánh những vẻ đẹp đa dạng của ‘công dân Việt Nam hiện đại’, thì những giá trị thẩm mỹ mà Tô Ngọc Vân tạo dựng vẫn giữ nguyên sức sống. Từ di sản ấy, các thế hệ nghệ sĩ kế tiếp đã và đang tiếp nhận những bài học quý báu, tiếp tục hành trình sáng tạo của riêng mình trên nền tảng vững chắc mà các bậc tiền bối để lại”, họa sĩ Lương Xuân Đoàn nhấn mạnh.
Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam Lương Xuân Đoàn phát biểu. Ảnh: BTC
Bày tỏ niềm vui mừng và xúc động khi đến tham dự sự kiện, bà Tô Thị Toàn, con gái họa sĩ Tô Ngọc Vân chia sẻ, trưng bày chuyên đề đặc biệt này là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ, làm việc khoa học và tâm huyết của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam với các ban ngành, đơn vị chuyên môn và gia đình để sưu tầm, phục dựng các kỷ vật, tư liệu, tác phẩm đã phôi phai theo thời gian. Theo bà, chuyên đề không chỉ góp phần lan tỏa di sản của họa sĩ Tô Ngọc Vân tới công chúng trong nước mà còn giúp bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về sự phát triển của nền mỹ thuật nước nhà.
Bà Tô Thị Toàn, con gái họa sĩ Tô Ngọc Vân chia sẻ tại sự kiện. Ảnh: BTC
Các đại biểu thực hiện nghi thức khai mạc trưng bày. Ảnh: BTC
Chuyên đề giới thiệu 26 tác phẩm tiêu biểu, do họa sĩ Tô Ngọc Vân sáng tác trong các giai đoạn trước và sau năm 1945, được tuyển chọn kỹ lưỡng từ nhiều chất liệu sơn dầu, sơn mài, lụa, màu nước, chì, mực... Có thể kể tới một số tác phẩm như: Thiếu nữ và hoa sen, Chạy giặc trong rừng, Tâm sự, Phố trụi, Quán bên đường, Bên suối...
Chuyên đề giới thiệu 26 tác phẩm tiêu biểu của họa sĩ Tô Ngọc Vân. Ảnh: Huyền Thương
Các tác phẩm không chỉ phác họa diện mạo phong phú trong ngôn ngữ tạo hình của Tô Ngọc Vân, mà còn phản ánh rõ nét sự chuyển biến sâu sắc trong tư tưởng và phong cách nghệ thuật của ông trước những biến động lớn của lịch sử. Từ vẻ đẹp tinh tế, giàu tính tạo hình của mỹ thuật hàn lâm phương Tây, các tác phẩm dần chuyển sang đề cao đời sống con người, tinh thần dân tộc và hiện thực cách mạng, qua đó thể hiện rõ hành trình sáng tạo của người nghệ sĩ từ quan niệm “nghệ thuật vị nghệ thuật” đến “nghệ thuật vị nhân sinh”.
Đại biểu tham quan trưng bày. Ảnh: Huyền Thương
Bên cạnh các tác phẩm hội họa, chuyên đề còn trưng bày một số kỷ vật quý giá do gia đình họa sĩ Tô Ngọc Vân lưu giữ như: Bằng tốt nghiệp trường Mỹ thuật Đông Dương, họa cụ, máy ảnh, túi dết… góp phần bổ sung những lát cắt đời sống, giúp công chúng hiểu sâu hơn về con người, nhân cách và lý tưởng nghệ thuật của danh họa.
Bằng tốt nghiệp trường Mỹ thuật Đông Dương của họa sĩ Tô Ngọc Vân. Ảnh: Huyền Thương
Theo Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, việc đổi mới và chỉnh lý trưng bày là công việc cần thiết và quan trọng đối với hoạt động của các bảo tàng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng. Trong những năm gần đây, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã chỉnh lý hệ thống trưng bày thường xuyên như bổ sung Trưng bày Mỹ thuật Đương đại (năm 2021-2022), chỉnh lý Trưng bày Mỹ thuật Ứng dụng và Mỹ thuật Dân gian (năm 2022-2024), qua đó tạo hiệu ứng tích cực và thu hút sự quan tâm rộng rãi của xã hội.
Chính vì vậy, chuyên đề đặc biệt lần này là dịp ý nghĩa để công chúng và giới nghiên cứu nhìn lại một hành trình sáng tạo phi thường: từ người họa sĩ lãng mạn trở thành người chiến sĩ cầm bút, người đã hiến dâng trọn vẹn cuộc đời mình cho nghệ thuật và Tổ quốc.
Một số tác phẩm được trưng bày:
"Chạy giặc trong rừng", sơn mài, 1949, 100x102,5cm.
"Thiếu nữ và hoa sen", sơn dầu, 1944, 90x75cm.
"Thiếu nữ", giấy, 1944, 22x18cm.
"Bức thư (Trong nhà)", lụa, 1934, 67,5 x 67,5cm.
"Phố trụi", sơn mài, 1950, 35x50cm.
"Quán bên đường", màu nước, 1951, 32x49,6cm.
Chiều 12/8, tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (42 Yết Kiêu, Hà Nội) đã chính thức diễn ra lễ khai mạc triển lãm...
Bình luận
