Trung Quốc lên kế hoạch làm chệch hướng tiểu hành tinh lao vào Trái Đất

Trung Quốc đang lên kế hoạch cho sứ mệnh đầu tiên của mình là phá hủy một tiểu hành tinh với mục đích thử nghiệm khả năng phòng thủ. Sứ mệnh sẽ phóng cùng lúc hai tàu lên không: một tàu sẽ đâm vào thiên thạch, tàu còn lại sẽ theo dõi thiên thể này nhằm nghiên cứu về quỹ đạo cũng như thành tố tạo nên nó.

Cơ quan Không gian Quốc gia Trung Hoa (CNSA) cũng đã tìm ra đối tượng khả thi cho nghiên cứu của sứ mệnh lớn này. Họ dự định sẽ tiếp cận 2015 XF261, một tiểu hành tinh có đường kính khoảng 30 mét, và vừa mới bay ngang Trái Đất hồi đầu tháng 7 năm nay.

Theo dữ liệu của Phòng thí nghiệm Tên lửa Đẩy (JPL) do NASA quản lý, 2015 XF261 vừa bay ngang qua Trái Đất vào hôm 9/7 vừa qua. Nó bay cách Trái Đất khoảng 49 triệu kilomet với tốc độ 11,61 km/s.

Theo một báo cáo mới xuất bản trên tạp chí Journal of Deep Space Exploration, phân tích những sứ mệnh xoay quanh tiểu hành tinh 2015 XF261, thì sứ mệnh của người Hoa sẽ là “một cuộc trình diễn xử lý phòng thủ không gian” nhằm mục đích “đối phó với nguy cơ tiểu hành tinh gần Trái Đất có thể gây ra va chạm”.

Sứ mệnh sẽ nối gót thành công của dự án NASA thực hiện hồi năm 2022 có tên Bài thử Tái định hướng Tiểu hành tinh Đôi (DART), khi đó NASA đã thành công trong việc đổi hướng cặp tiểu hành tinh Didymos.

Tàu DART nặng 610 kg, bay với tốc độ 6 km/s đã đâm vào Dimorphos - tiểu hành tinh bé hơn trong cặp thiên thể nêu trên, và bay với quỹ đạo quanh Didymos. Tác động của DART đã làm chệch hướng bay của cặp tiểu hành tinh, qua đó cho thấy nếu đủ thời gian chuẩn bị kỹ càng, chúng ta có thể làm chệch đường bay của những thiên thạch bay hướng về phía Trái Đất.

Tháng 10/2024, Cơ quan Không gian Châu Âu (ESA) sẽ phóng lên không tàu thăm dò Hera tới cặp tiểu hành tinh trên nhằm phân tích sâu hơn tác động của sứ mệnh DART. Tàu Hera sẽ tới nơi vào năm 2026.

Sứ mệnh của người Hoa sẽ kết hợp mục tiêu của cả DART và Hera, khi vừa cho tàu va chạm với tiểu hành tinh 2015 XF261, vừa cho tàu theo dõi nó trong khoảng thời gian 1 năm rưỡi sau đó.

Theo phỏng đoán của các nhà khoa học, 2015 XF261 được cấu thành từ những vật chất sót lại sau quá trình hình thành hành tinh diễn ra từ 4,6 tỷ năm trước. Vì thế, trên 2015 XF261 sẽ là những vật chất vốn được dùng trong công cuộc kiến tạo các thiên thể trong Hệ Mặt Trời.

Dự kiến, sứ mệnh va chạm và theo dõi của Trung Quốc sẽ được khởi động trước năm 2030, và các chuyên gia sẽ sớm lên tiếng nếu như mục tiêu nghiên cứu của họ thay đổi. Việc nghiên cứu tiểu hành tinh gần Trái Đất vốn phải được thực hiện đúng thời điểm, để tận dụng khung thời gian mà tại đó thiên thể bay gần Trái Đất nhất, cũng như bay với tốc độ nhỏ nhất.

Theo dữ liệu trên Space, đến năm 2027, 2015 XF261 sẽ tiếp cận gần Trái Đất vào hai thời điểm là tháng 3 và tháng 5, và đều bay với tốc độ tương đối chậm. Tuy vậy có 2 yếu tố khiến thời điểm 2027 chưa chín muồi.

Đầu tiên, quãng thời gian chuẩn bị 3 năm vẫn còn quá ngắn ngủi. Thứ hai, khoảng cách 31-34 triệu kilomet vẫn còn cách Trái Đất khá xa. Tại thời điểm tàu DART của NASA tiếp cận tiểu hành tinh Dimorphos, nó chỉ cách Trái Đất 11,2 triệu kilomet, mà chuyến bay vẫn kéo dài khoảng 10 tháng.

CNSA có thể có thêm một cơ hội nữa để tiếp cận 2015 XF261, đó là vào tháng 4 năm 2028, khi tiểu hành tinh này cách Trái Đất khoảng 21 triệu km. Tuy nhiên, thời điểm hợp lý nhất để tiếp cận tiểu hành tinh này sẽ là vào ngày 10/4/2029, khi thiên thể chỉ cách Trái Đất 6,6 triệu kilomet. Một cơ hội tốt khác sẽ đến vào tháng 4 năm 2030, khi 2015 XF261 tiếp cận Trái Đất trong khoảng cách 7,1 triệu km.

Đây không phải là nhiệm vụ tiếp cận tiểu hành tinh đầu tiên do CNSA đề xuất. Vào năm 2023, cơ quan vũ trụ Trung Quốc đã lên kế hoạch cho một cuộc thử nghiệm phòng thủ hành tinh sẽ được phóng vào năm 2025. Nhiệm vụ này hướng đến một tiểu hành tinh khác, được gọi là 2019 VL5. Tuy nhiên không rõ vì lý do gì mà CNSA lại chuyển sang thiên thể 2015 XF261.