Điểm mấu chốt để dạy con trai trưởng thành giỏi giang, là có bố đồng hành ở tuổi dậy thì

Vai trò của người bố trong việc nuôi dạy con trai là vô cùng quan trọng. Người bố đóng vai trò như một hình mẫu, hướng dẫn, bảo vệ và người bạn đồng hành cùng con trong quá trình phát triển, đặc biệt ở giai đoạn dậy thì.

Các phẩm chất như trách nhiệm, kiên trì, tôn trọng và biết quan tâm đến người khác chính là những giá trị mà bố truyền lại cho con. Trong đó, việc chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và những bài học cuộc sống với con trai, giúp con trai tự tin và chuẩn bị tốt hơn cho tương lai.

Cụ thể, giáo dục giới tính cho con trai tuổi dậy thì là một trong những trách nhiệm quan trọng nhất của bố mẹ, đặc biệt là người bố. Trong quá trình trưởng thành, các bé trai cần được hướng dẫn và định hướng về các khía cạnh liên quan đến giới tính một cách phù hợp và hiệu quả.

Ảnh minh họa.

Tuổi dậy thì là giai đoạn phức tạp và nhạy cảm trong sự trưởng thành. Đây là lúc các bé trai thay đổi nhanh về thể chất, tâm lý và xã hội. Vai trò của người bố trong việc hướng dẫn và định hướng cho con trai trong giai đoạn này là vô cùng quan trọng.

Một trong những nhiệm vụ then chốt của người bố là trang bị cho con trai những kiến thức chính xác và toàn diện về giới tính, sinh lý học và mối quan hệ lành mạnh với bạn gái. Đây là nền tảng giúp bé trai hiểu rõ bản thân, vượt qua những thay đổi của tuổi dậy thì một cách ổn định.

Một nhiệm vụ quan trọng khác của người bố là làm gương về cách ứng xử, giao tiếp với phụ nữ một cách tôn trọng, bình đẳng. Vậy người bố nên làm gì nhằm giúp trẻ học được cách tôn trọng, đối xử phù hợp với bạn khác giới? Chuyên gia tâm lý Quang thị Mộng Chi đưa ra những lời khuyên hữu ích, giúp bố mẹ định hướng được việc nuôi dạy con ở giai đoạn này hiệu quả hơn. 

Thạc sĩ tâm lý Quang Thị Mộng Chi.

Thưa chuyên gia vai trò của người bố là gì trong việc giáo dục giới tính cho con trai tuổi dậy thì? Vì sao nói người nói bố làm điều này sẽ tốt hơn mẹ? 

Khi bước vào giai đoạn dậy thì, ở trẻ có rất nhiều những thay đổi mạnh mẽ cả về các đặc điểm thể chất và tinh thần, nếu không được giáo dục giới tính thì trẻ sẽ có nhiều hoang mang, lo lắng và bối rối trong việc ứng phó với những thay đổi này.

Do đó, việc giáo dục giới tính là vô cùng cần thiết đối với các bạn trong độ tuổi này. Tuy nhiên, ai sẽ là người giáo dục giới tính phù hợp cho con là câu hỏi băn khoăn của nhiều bố mẹ. Thực ra, để GD giới tính thì cần sự kết hợp của gia đình, nhà trường, và xã hội thông qua các kênh truyền thông đa dạng.

Mặc dù vậy, hiện nay nhiều bố mẹ ngại ngần khi đề cập với con cái về chủ đề được cho là “nhạy cảm” này, một phần vì bố mẹ không biết phải nói những gì và nói như thế nào sẽ tốt và hiệu quả, một phần vì coi đây là chủ đề khó nói, thậm chí với nhiều người thì còn là vấn đề cấm kỵ không nên trao đổi với con.

Một số người có quan điểm là bố mẹ cùng giới thì dễ nói chuyện với con hơn vì có kinh nghiệm hơn, có những hiểu biết sâu hơn về chủ đề này. Nhưng thực ra, hiểu biết về giới tính nên là kiến thức phổ quát mà ai cũng phải biết, do đó, bố hay mẹ khác giới tính đều có thể chia sẻ cùng con như mọi chủ đề khác mà không nên e ngại.

Khi đó, con cái cũng sẽ tiếp nhận kiến thức về mảng này một cách tự nhiên và sẽ chia sẻ với bố mẹ khi cần có sự trợ giúp một cách thoải mái. Đặc biệt, trong những gia đình đơn thân, không thể đòi hỏi phải có bố mẹ cùng giới tính thì mới giáo dục được con cái về chủ đề giới tính. Đồng thời, mối giới nên biết về đặc điểm giới tính của giới kia để hiểu, thông cảm, tôn trọng và hỗ trợ giới kia khi cần.

Do đó, không cần thiết phải có bí mật không thể biết của giới tính nào cả, vậy nên bố mẹ khác giới cũng cần hiểu biết về đặc điểm giới tính cả hai giới nam và nữ để chia sẻ và giải đáp thắc mắc cho con của mình, bất kể là cùng giới hay khác giới, và đều có thể làm tốt như nhau nếu trang bị đủ kiến thức và kỹ năng chia sẻ với con.

Người bố có những ưu thế gì so với người mẹ trong việc truyền đạt những giá trị về bình đẳng giới và tôn trọng phụ nữ cho con trai? 

Ưu điểm của người bố trong việc truyền đạt những giá trị về bình đẳng giới và tôn trọng phụ nữ cho con trai đó là lời nói đi đôi với hành động.

Nghĩa là nếu như người mẹ nói với con về bình đẳng giới có vẻ như mang tính tự bênh vực mình, còn nếu phát xuất từ một người nam giới bảo vệ quyền lợi cho nữ giới thì có sức nặng hơn. Đồng thời, cha trực tiếp đối xử một cách tôn trọng với phụ nữ (đặc biệt là mẹ), thể hiện sự bình đẳng trong đối xử sẽ là tấm gương sáng cho con noi theo.  

Vì vậy mà trong những gia đình có người cha thể hiện sự bình đẳng thì con cái trong gia đình (cả nam lẫn nữ) đều có thái độ tôn trọng và thể hiện rất rõ sự bình đẳng giới trong hành vi cư xử. Tuy nhiên, ngay cả khi người cha có thái độ tôn trọng phụ nữ và có sự bình đẳng trong ứng xử thì người mẹ cũng là nhân tố quan trọng để giúp hình thành thái độ tích cực với con cái, trong đó có những đứa trẻ trai.

Những kỹ năng và phương pháp nào mà người bố nên trang bị để có thể dạy dỗ và định hướng con trai phát triển giới tính, vượt qua giai đoạn dậy thì lành mạnh? 

Khi dạy con lứa tuổi dậy thì thì cần nắm nguyên tắc là đi trước, đón đầu. Nghĩa là không phải đợi đến khi con cái vào tuổi dậy thì mới giáo dục giới tính mà cần có những bước chuẩn bị, trao đổi với con về những gì sẽ xảy ra vào giai đoạn dậy thì ở con trai và con gái, để con có thể chuẩn bị tinh thần và xây dựng những kỹ năng cần thiết để ứng phó với giai đoạn này.

Đồng thời, vì con gái thường dậy thì trước con trai 2-3 năm nên việc giáo dục giới tính sớm cho con trai sẽ giúp bé trai tôn trọng và có hành vi phù hợp với sự thay đổi nhanh chóng ở bé gái, tránh sự chế giễu, trêu chọc các bạn nữ.

Ngoài ra, việc giáo dục sớm còn giúp bố mẹ kết nối với con tốt hơn, vì thường vào độ tuổi dậy thì, bố mẹ rất khó để gần gũi với con, nếu đợi tới thời điểm này mới trao đổi với con về giới tính sẽ khiến các bạn ngần ngại việc trao đổi.

Thêm vào đó, các ông bố có thể dùng câu chuyện trải nghiệm của chính mình để làm công cụ trao đổi với con về vấn đề giới tính cũng như là cơ hội kết nối với con dễ dàng hơn. Việc dành thời gian cho con, thể hiện hình ảnh gần gũi với con sẽ giúp các ông bố, người vốn cho rằng phải giữ hình tượng nghiêm khắc để phù hợp với hình ảnh “người làm luật” trong gia đình, dễ dàng hơn để thể hiện tình cảm, sự quan tâm, sự ấm áp với con.

Ngoài ra, các ông bố có thể là minh chứng sống cho con để con tin tưởng vào những điều mà mình nói ra, là hình mẫu để con học hỏi và noi theo trong nhiều khía cạnh để con hình thành nhân cách tích cực, trong đó có việc tôn trọng phụ nữ và sự bình đẳng về giới tính.

Theo chuyên gia, việc bố mẹ tạo môi trường gia đình như thế nào sẽ tác động tích cực đến hành vi và thái độ của con trai trong giao tiếp với người khác giới?

Bố mẹ trong gia đình trước hết cần tạo ra bầu không khí thân thiện, cởi mở, tôn trọng với nhau và với con cái để các con cảm nhận được sự an toàn, gần gũi, muốn chia sẻ và hợp tác. Điều này sẽ giúp con mạnh dạn chia sẻ những băn khoăn trăn trở, những thắc mắc hay quan điểm của con, từ đó bố mẹ mới hiểu và có những định hướng kịp thời cho con của mình.

Ngoài ra, bố mẹ cũng cần thường xuyên để ý đến những biểu hiện của con để kịp thời phát hiện những thay đổi của con để hỗ trợ/ can thiệp khi cần thiết.

Tuy nhiên, bố mẹ cũng cần có một sự tinh tế trong việc hỗ trợ cho con chứ không nên can thiệp thô bạo, cấm đoán và chỉ trích khi con có những biểu hiện không như mong đợi, điều này sẽ đẩy con ra xa, khiến con cắt đứt nhu cầu kết nối với bố mẹ. Có thể khiến con giao du và kết nối những mối quan hệ không lành mạnh, ảnh hưởng đến sự phát triển của con và mối quan hệ gia đình.

Bố mẹ thể hiện tình cảm với nhau và với con một cách tự nhiên, ấm áp và tôn trọng cũng là một điều quan trọng giúp con biết cách thể hiện tình cảm , sự quan tâm với người khác và phát triển hiệu quả những mối quan hệ khác bên ngoài xã hội.