Không phải bố mẹ, đây mới là người truyền 4 đặc điểm "kỳ lạ" sang trẻ

Trong cuộc sống, đôi khi chúng ta gặp phải tình huống có vẻ "kỳ lạ", tức là một số trẻ có đặc điểm ngoại hình không giống lắm với bố mẹ mình. Nhưng trông rất giống ông bà, hiện tượng này được chuyên gia gọi là "Di truyền bỏ qua thế hệ".

“Di truyền liên thế hệ” chủ yếu là do gen lặn không biểu hiện ở thế hệ bố mẹ, mà biểu hiện sau khi tái tổ hợp ở thế hệ con cháu, cho phép các đặc điểm của tổ tiên bỏ qua một thế hệ và được truyền trực tiếp cho cháu.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng bốn gen này của ông bà có nhiều khả năng được nhận từ thế hệ trước và truyền sang cho các cháu.

Gen bệnh di truyền

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ từng tiến hành thống kê, cho thấy trong số trẻ mắc bệnh di truyền, khoảng 65% có bố mẹ không mắc bệnh di truyền liên quan, nhưng người lớn tuổi trong gia đình lại mắc bệnh di truyền đó.

Nói cách khác, các bệnh di truyền trong gia đình đã được "Di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác".

Nguồn ảnh: Pinterest.

Dẫn chứng từ một trường hợp, đứa trẻ 2 tuổi có những bất thường về thể chất. Khi bố mẹ đưa đứa con đến bệnh viện để kiểm tra, nhận được chẩn đoán mắc căn bệnh chuyển hóa hiếm gặp. Sự xuất hiện của căn bệnh này khiến bố mẹ trẻ lo lắng vì không biết nguyên nhân gây bệnh là gì.

Sau đó, thông qua xét nghiệm di truyền, người ta phát hiện ra rằng ông bà của đứa trẻ là người mang gen bệnh này.

Vậy, tại sao các bệnh di truyền lại xảy ra dưới dạng “Di truyền bỏ qua thế hệ”?

Các chuyên gia cho rằng, bệnh được "di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác", nhưng trên thực tế, một số bệnh di truyền lặn thường đòi hỏi phải có hai gen gây bệnh lặn mới gây ra bệnh.

Nói cách khác, nếu ông bà và bố mẹ đứa trẻ đều mang gen lặn, thì trẻ hiện có 1/4 khả năng mắc bệnh di truyền.

Trường hợp người bố thừa hưởng gen lặn còn người mẹ thì không, trẻ sẽ không mắc bệnh. Ngược lại, bố và mẹ đều thừa hưởng gen lặn, nguy cơ đứa trẻ mắc bệnh khá cao. 

Gen bệnh di truyền.

Gen tăng trưởng chiều cao

Điều này xảy ra ở nhiều gia đình, cả bố và mẹ đều không cao, thậm chí thấp hơn 1m65. Tuy nhiên, các con sinh ra đều sở hữu chiều cao lý tưởng.

Trên thực tế, tình trạng này xảy ra là do chiều cao được "Di truyền từ thế hệ trước".

Khả năng những người lớn tuổi trong gia đình, tức là ông bà đều khá cao.

Vậy tại sao chiều cao không truyền lại cho con cái mà truyền trực tiếp cho cháu? Điều này là do các gen di truyền đa dạng của ông bà không được thừa hưởng hoàn toàn từ bố mẹ họ.

Tuy nhiên, khi bố mẹ truyền gen cho con, đã truyền những gen thúc đẩy tăng trưởng khác nhau từ hai người, dẫn đến chiều cao của trẻ tăng lên đáng kể.

Tình trạng thừa hưởng chiều cao từ thế hệ trước thực ra không phải là hiếm gặp trong cuộc sống.

Theo nghiên cứu có liên quan từ một trường đại học Anh, khoảng 1/4 số trẻ cao hơn là do thừa hưởng đặc điểm này từ thế hệ trước.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Genetics cho thấy, di truyền về chiều cao và hình dáng cơ thể liên quan đến nhiều gen, gen của ông bà có thể được tái tổ hợp và biểu hiện ở cháu.

Gen tăng trưởng chiều cao.

Gen mù màu đỏ - xanh lá

Không giống như các gen khác, gen mù màu đỏ - xanh lá cây chỉ tồn tại trên nhiễm sắc thể X, do đó sự di truyền của bệnh mù màu đỏ-xanh lá cây có vẻ phức tạp hơn.

- Nếu bố bị mù màu và mẹ bình thường, bé trai sẽ bình thường, trong khi đó bé gái sẽ là người mang gen bệnh.

- Trường hợp bố bị mù màu và mẹ là người mang gen bệnh, bé trai có 1/2 khả năng là bình thường/mù màu, bé gái có 1/2 khả năng là mù màu/người mang gen bệnh.

- Nếu bố bình thường và mẹ mang gen bệnh, bé trai có 1/2 khả năng là bình thường/mù màu, bé gái có 1/2 khả năng là bình thường/mù màu.

- Nếu bố bình thường và mẹ bị mù màu, bé trai sẽ bị mù màu và bé gái mang gen bệnh.

Chế độ kế thừa này thực chất là "thừa hưởng chéo".

Gen mắt một mí

Hầu hết mọi người đều nghĩ mắt hai mí rất đẹp, vì vậy khi bố mẹ đều có mắt hai mí, sẽ nghĩ rằng đứa trẻ sinh ra chắc chắn cũng sẽ thừa hưởng đặc điểm này. Đó là một suy nghĩ phổ biến, và trong nhiều trường hợp, điều này đúng. Tuy nhiên, sự thật có thể khiến nhiều người thất vọng.

“Di truyền học con người” cho thấy khoảng 11% các cặp đôi có mắt hai mí sẽ sinh ra những đứa con có mắt một mí. Trong số những đứa trẻ này, 83% thừa hưởng gen từ ông bà. 

Tại sao chuyện này lại xảy ra? Trên thực tế, điều này là do gen mí mắt đôi là gen trội, trong khi gen mí mắt đơn là gen lặn. Nếu ông bà mang gen mí mắt đơn, thì ngay cả bố mẹ đứa trẻ đều có mí mắt đôi, trẻ vẫn thừa hưởng gen lặn từ ông bà và phát triển mí mắt đơn.

Gen mắt một mí.

Điều này cho thấy rằng gen lặn có thể "ẩn nấp" trong nhiều thế hệ trước khi biểu hiện ra ngoài. 

Nhìn chung, khi bố mẹ thấy con "không giống mình" đừng vội hoài nghi. Di truyền là một quá trình phức tạp và thú vị, nơi mà các yếu tố từ nhiều thế hệ có thể xuất hiện một cách bất ngờ. Trẻ có thể có "di truyền nhảy thế hệ" và sẽ giống ông bà ở những khía cạnh trên.

Hơn nữa, điều này cũng nhấn mạnh rằng mỗi đứa trẻ là cá thể độc đáo, mang trong mình sự kết hợp đặc biệt của các gen từ bố mẹ và ông bà. Thiên nhiên có cách riêng của mình để tạo ra sự đa dạng, và chính điều làm cho chúng ta trở nên đặc biệt.

Vì vậy, thay vì chỉ tập trung vào những đặc điểm di truyền, hãy trân trọng sự độc đáo trẻ, chấp nhận rằng vẻ đẹp đến từ bên ngoài và bên trong, tính cách, tài năng và cả những trải nghiệm mà trẻ sẽ có trong đời.