Điểm lại 7 chính sách tác động lớn tới giao thông Việt Nam năm 2025

Ngay từ đầu năm 2025, giao thông Việt Nam bước vào giai đoạn siết chặt quản lý với hàng loạt điều chỉnh liên quan đến xử phạt, giấy phép lái xe, tổ chức lưu thông và ứng dụng công nghệ. Những thay đổi này không chỉ tác động trực tiếp đến hành vi của người tham gia giao thông mà còn đặt ra yêu cầu thích nghi nhanh chóng để tránh các rủi ro xử phạt và gián đoạn việc di chuyển.

Nghị định 168/2024: Tăng mạnh mức phạt, áp dụng cơ chế trừ điểm GPLX

Nghị định 168/2024 chính thức có hiệu lực từ 1/1/2025

Từ ngày 1/1/2025, Nghị định 168/2024 chính thức có hiệu lực, thay thế nhiều khung xử phạt cũ và nâng mức phạt đối với hàng loạt lỗi vi phạm phổ biến. Trong đó, hành vi vượt đèn đỏ bị xử lý nghiêm khắc hơn khi tài xế ô tô có thể bị phạt từ 18 đến 20 triệu đồng, còn người điều khiển xe máy chịu mức phạt 4 đến 6 triệu đồng, cao gấp khoảng ba lần so với trước đây.

Không chỉ dừng lại ở tiền phạt, người vi phạm còn có thể bị trừ điểm giấy phép lái xe hoặc tước quyền sử dụng GPLX trong thời gian dài đối với những lỗi nghiêm trọng như nồng độ cồn cao, đua xe trái phép.

Từ năm 2025, mỗi giấy phép lái xe được quản lý bằng cơ chế 12 điểm cho mỗi năm sử dụng. Khi vi phạm giao thông, người lái sẽ bị trừ điểm tùy theo mức độ lỗi. Trường hợp bị trừ hết 12 điểm, giấy phép lái xe sẽ mất hiệu lực và người vi phạm phải tham gia kiểm tra lại kiến thức để được phục hồi.

Theo Cục Cảnh sát giao thông, sau ba tháng đầu triển khai Nghị định 168/2024, số trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông giảm gần 32% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, sau giai đoạn đầu tạo hiệu ứng răn đe, tình trạng vi phạm có dấu hiệu tăng trở lại khi một bộ phận người tham gia giao thông trở nên chủ quan.

Thay đổi hệ thống giấy phép lái xe (GPLX)

Cùng với việc siết chặt xử phạt, hệ thống giấy phép lái xe cũng được điều chỉnh toàn diện. Số hạng GPLX tăng từ 13 lên 15, đồng thời thay đổi tên gọi và phạm vi phương tiện được phép điều khiển.

Đáng chú ý, giấy phép hạng A1 hiện chỉ cho phép điều khiển mô tô có dung tích từ 50 đến 125 phân khối, thay vì dưới 175 phân khối như trước. Hạng B được sử dụng để thay thế cho B1 và B2 cũ, áp dụng cho ô tô chở người đến 8 chỗ. Giấy phép hạng B cấp mới từ năm 2025 có thời hạn cố định 10 năm, thay cho cách tính theo độ tuổi người lái trước đây. Các giấy phép được cấp trước năm 2025 vẫn tiếp tục sử dụng theo thời hạn ghi trên bằng.

Tuy nhiên, giai đoạn đầu chuyển đổi cũng phát sinh không ít vướng mắc. Trước đây, bằng B2 cho phép điều khiển xe tải có khối lượng hàng hóa dưới 3,5 tấn, nhưng với hệ thống mới, bằng B bị thu hẹp phạm vi, buộc những tài xế muốn lái xe tải lớn hơn phải nâng hạng lên C1.

Bộ Công an tiếp nhận sát hạch, cấp giấy phép lái xe

Từ tháng 3/2025, chức năng sát hạch và cấp giấy phép lái xe chính thức được chuyển từ Bộ Giao thông vận tải sang Bộ Công an. Trong thời gian chuyển giao, hoạt động thi sát hạch phải tạm dừng trên cả nước, dẫn đến tình trạng hồ sơ tồn đọng kéo dài.

Để giải quyết, Cục Cảnh sát giao thông đã tổ chức thêm các buổi sát hạch vào buổi tối nhằm rút ngắn thời gian chờ đợi cho người dân. Bên cạnh đó, việc thiếu phôi thẻ PET tại nhiều địa phương cũng khiến quá trình cấp giấy phép lái xe bản cứng bị chậm trễ trong nhiều tháng.

Theo kế hoạch, việc cấp và đổi GPLX bản cứng sẽ được hoàn tất trong quý I/2026. Trong thời gian này, lực lượng chức năng cho phép tra cứu giấy tờ tích hợp trên hệ thống điện tử, người dân có thể sử dụng giấy phép lái xe và giấy tờ xe bản điện tử trên VNeID khi tham gia giao thông.

Cấm xe tải, xe khách đi làn 1 trên một số tuyến cao tốc

Trong năm 2025, Cục Cảnh sát giao thông thí điểm cấm xe tải trên 7,5 tấn và xe khách trên 29 chỗ lưu thông ở làn 1 trên một số tuyến cao tốc trọng điểm như Hà Nội – Hải Phòng, Pháp Vân – Cầu Giẽ – Dầu Giây – Phan Thiết và TP.HCM – Trung Lương.

Song song đó, các làn đường cao tốc cũng được điều chỉnh lại tốc độ tối đa và tối thiểu cho phù hợp với từng loại phương tiện. Việc phân luồng này được nhiều tài xế đánh giá tích cực, khi hạn chế tình trạng xe cỡ lớn chạy chậm nhưng bám làn trái, gây cản trở việc vượt xe và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Chuyển tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông

Một thay đổi khác liên quan trực tiếp đến người sử dụng ô tô là việc chuyển đổi tài khoản thu phí không dừng sang tài khoản giao thông theo quy định tại Nghị định 119/2024. Theo đó, phương tiện sẽ không được phép qua trạm thu phí nếu chưa hoàn tất việc chuyển đổi sang tài khoản giao thông có liên kết thanh toán điện tử.

Việc chuẩn hóa này nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, đồng thời tăng tính minh bạch và thuận tiện trong quá trình thu phí đường bộ.

Theo dõi phạt nguội, quản lý phương tiện trên VNeTraffic

Giao diện và logo của ứng dụng VNeTraffic

Ứng dụng VNeTraffic được Bộ Công an nâng cấp với nhiều tính năng mới, cho phép người dân quản lý phương tiện, giấy tờ xe và tra cứu vi phạm giao thông ngay trên điện thoại sau khi hoàn tất định danh mức 2.

Khi tính năng này được triển khai, không ít người phát hiện các phương tiện đã bán từ lâu vẫn đứng tên mình, thậm chí xuất hiện cả những xe không rõ nguồn gốc. Bộ Công an khuyến cáo người dân cần đến công an phường, xã để khai báo hoặc thực hiện thủ tục trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công nhằm chấm dứt trách nhiệm pháp lý liên quan.

Camera AI giám sát và xử phạt giao thông

Camera AI được lắp tại các ngã tư

Cùng với thay đổi pháp lý, hạ tầng giám sát giao thông cũng được nâng cấp mạnh mẽ với hệ thống camera tích hợp trí tuệ nhân tạo. Công nghệ này cho phép tự động phát hiện nhiều hành vi vi phạm như vượt đèn đỏ, đi sai làn, không đội mũ bảo hiểm, không thắt dây an toàn hoặc sử dụng điện thoại khi lái xe.

Việc xử phạt dựa trên dữ liệu camera giúp nâng cao độ chính xác, giảm phụ thuộc vào lực lượng cảnh sát giao thông trực tiếp đứng đường, đồng thời tạo nguồn dữ liệu phục vụ công tác thống kê và điều chỉnh chính sách.

Nhìn tổng thể, các chính sách giao thông được triển khai trong năm 2025 cho thấy xu hướng siết chặt kỷ cương, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý. Dù giai đoạn đầu không tránh khỏi bỡ ngỡ và tranh luận, mục tiêu dài hạn của những thay đổi này vẫn là giảm tai nạn, hạn chế ùn tắc và xây dựng một môi trường giao thông văn minh, an toàn hơn. Hiệu quả thực thi, về lâu dài, sẽ phụ thuộc lớn vào khả năng thích nghi và ý thức chấp hành của người tham gia giao thông.