Nguyễn Mỹ Ngọc: Thỏa sức vẽ những thiên nhiên, những khát khao, những tận cùng của một không gian đa sắc màu

Trang Thanh Hiền là giảng viên Khoa Lý luận, Lịch sử và Phê bình mỹ thuật. Nhiều năm nay song hành với nghiên cứu mỹ thuật cổ, chị sáng tác tranh trên chất liệu mực nho và giấy dó. Nguyễn Mỹ Ngọc là giảng viên khoa Đồ họa, là một trong những họa sĩ đồ họa thực hành nghệ thuật với tranh khắc gỗ và in kẽm. Sự gặp gỡ của hai nữ giảng viên - họa sĩ trong cuộc triển lãm lần này như một mối duyên hội họa đặc biệt.

Họa sĩ Nguyễn Mỹ Ngọc (trái) và Trang Thanh Hiền (phải)

Giữa họ là sự tiếp sức lẫn nhau, học hỏi, chia sẻ, cùng đồng hành, cùng vỡ òa trong cảm xúc với nghệ thuật đồ họa tranh in. Những đợt giãn cách kéo dài, thú vị thay, lại tạo cảm hứng cho họ cùng miệt mài sáng tạo trong xưởng in của khoa Đồ họa, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Sự tạo điều kiện về cơ sở vật chất của nhà trường cùng với nỗ lực nghề nghiệp của mỗi cá nhân đã thúc đẩy họ cùng thể hiện khát vọng muốn vượt lên truyền thống hội họa đồ họa, để tạo ra những sáng tạo bay bổng, đầy chất thơ thấm đẫm cái tôi trữ tình của người làm nghệ thuật.

Phải ghi nhận rằng, triễn lãm ngay từ buổi đầu khai mạc, đã được sự quan tâm rất lớn của giới truyền thông báo chí. Hàng chục tờ báo lớn mang tới độc giả những lời khen ngợi, những cảm xúc bay bổng khi thưởng lãm phòng tranh.   

“Triển lãm Mùa trong vườn đem đến những hình ảnh phóng khoáng bằng sự kết hợp những kỹ thuật đa dạng của tranh in đồ họa. Và trên hết, chính sự gặp gỡ của 2 người phụ nữ khác biệt đã bồi đắp vào những khoảng trống, đem đến thêm “quá nhiều những màu sắc và hứng khởi cho khu vườn qua bao mùa thay lá…” (Báo Thể thao & Văn hóa)

"Sáng tạo là hạnh phúc đối với mỗi một người nghệ sĩ. Đó cũng là con đường dẫn lối cho Trang Thanh Hiền và Nguyễn Mỹ Ngọc khi họ gặp nhau ở “Mùa trong vườn”. Một triển lãm đong đầy cảm hứng từ nghệ thuật đồ họa của hai người phụ nữ này từng bị hoãn đến lần thứ 3 bởi dịch bệnh, cuối cùng cũng được trưng bày đúng ngày đầu năm (1/1/2022) để khởi đầu cho một hy vọng mới" (Báo Vietnamnet)

“Mùa hoa nở”, khắc cao su - Nguyễn Mỹ Ngọc 

Không dừng lại ở khuôn khổ dự định ban đầu "Mùa trong vườn", qua ba lần giãn cách, dường như các bộ tranh đã được dày lên đáng kể cho cuộc ra mắt công chúng lần này. Mỗi tác phẩm như một lời tự sự, một dấu ấn về khoảnh khắc sáng tạo, đa dạng mà lại nhất quán.

Như tiêu đề chung của triển lãm, các bức tranh đều giản dị, thể hiện hình ảnh cỏ cây, lá, hoa cùng cả dung nhan và tâm sự của những người đàn bà, tất cả ẩn hiện sau những đường khắc ngọt lịm, những chồng chéo màu in trên mặt tranh. Thực và hư trong nghệ thuật là ở đấy. Mùa trong vườn ấy là mùa của những người đàn bà gặp nhau, cùng kể về những khát vọng của riêng mình, trong khu vườn nghệ thuật lắm hoa thơm và đầy gai nhọn.

"Thể hiện khát vọng muốn thoát khỏi lối mòn truyền thống, tạo ra những sáng tạo bay bổng, đầy chất thơ, thấm đẫm cái tôi trữ tình của người làm nghệ thuật, Mùa trong vườn là câu chuyện vừa riêng lại vừa chung của hai nữ nghệ sĩ, hai giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Các tác phẩm có sự cách điệu duyên dáng từ tranh dân gian. Nó cũng có những cảm xúc linh hoạt của đời sống mỹ thuật, có giao tiếp với hội họa thế giới, qua những nét khắc uyển chuyển và bảng màu biến đổi liên tục, vừa hư vừa thực. Nó cũng cho thấy sự hoàn thiện mà các kỹ thuật và cảm xúc của hai nữ họa sĩ đã tạo ra. Mùa trong vườn cho thấy khả năng hoàn thiện, sự cá thể hóa của các tác phẩm tranh in, tranh khắc gỗ.

PGS.TS Nguyễn Nghĩa Phương, Trưởng Khoa Đồ họa, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam nhận xét: “Sáng tạo là hạnh phúc đối với nghệ sĩ. Ấy là con đường dẫn lối cho Trang Thanh Hiền và Nguyễn Mỹ Ngọc gặp gỡ ở “vườn đồ họa”, nơi nhiều hoa lá, lắm gai nhọn, chằng chịt những lối đi, để cơ duyên của mỗi người kết thành những trái chín” (Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật)

Nguyễn Mỹ Ngọc như được thỏa sức vẽ những thiên nhiên, những khát khao, những tận cùng của một không gian đa sắc màu, ẩn chứa sự diệu kỳ, không gian phi hiện thực trong tranh mà vẫn có được sự phóng khoáng biểu đạt tạo hình.

Trang Thanh Hiền đầy tinh tế đi tìm những câu hỏi về vị trí của sự lãng mạn trong thế giới thiên nhiên, Phật pháp. Bút lực mạnh mẽ của chị gợi cho người xem thấy những ưu tư cũng như khát khao trong một thế giới nội tâm sâu sắc.

 Trang Thanh Hiền, Thanh âm mùa hạ, khắc gỗ, in độc bản, 30x40cm, 2021

Nghệ sĩ sử dụng những nét khắc rõ ràng, sâu, vằn vện, vô định, đan xen vào nhau để tạo ra tác phẩm của mình, thể hiện nhiều ẩn ý, phản ánh những suy nghĩ, góc nhìn độc đáo về cuộc sống của một phụ nữ giàu trải nghiệm. "Mùa trong vườn" tưởng chừng là một cuộc dạo chơi với cây cỏ hoa lá đầy tính nữ, thế nhưng lại là cuộc dạo chơi của nghệ thuật cũng lắm công phu.

*

Họa sĩ Nguyễn Mỹ Ngọc sinh năm 1982, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 2008, là Thạc sỹ Đồ họa tranh in và giảng viên đồ họa của Trường Mỹ thuật Việt Nam. Chị bền bỉ và hứng khởi sáng tạo hội họa với chất liệu sáng tạo chủ yếu là khắc kẽm, khắc cao su, in độc bản.

Chân dung Nguyễn Mỹ Ngọc

“Mùa thay bao nhiêu lá là bấy nhiêu trạng thái thay đổi của người phụ nữ. Tôi đi tìm người phụ nữ đó như đi tìm tôi trong nghệ thuật đồ họa tranh in, một loại hình nghệ thuật vừa lý trí lại vừa giàu cảm xúc. Trong quá trình đó, đã có lúc tôi tưởng mình chi tiết đến sắc nhọn trong kỹ thuật khắc kẽm, nhưng rồi tôi lại thèm cái cảm giác mềm mại tự do của hội họa.

Bởi vậy, thời gian gần đây khi cố gắng kết hợp các kỹ thuật đồ họa với nhau, mong muốn phá vỡ phần nào cảm giác cứng nhắc của các nét dao khắc, tôi đã cố gắng kết hợp kỹ thuật khắc cao su với kỹ thuật in độc bản cộng với vẽ đồ nét bằng tay, mong muốn tạo ra được nét mơ màng, phóng túng cho các bức tranh khắc của mình. Kết quả tuy chưa nhiều nhưng tôi nghĩ rằng đã tìm ra được phần nào người phụ nữ mà tôi hướng tới, mâu thuẫn nhưng thú vị”.

Trong tâm hồn nữ họa sĩ xinh đẹp này là một nhà thơ. Hình như những bức tranh của chị cũng bắt đầu từ hồn thơ này. Tôi rất yêu những vần thơ dịu dàng, tinh tế của chị "đề” cho mỗi bức tranh, hay cũng có thể nói khởi nguồn cho mỗi bức tranh:

Im lặng là đại dương mênh mông ầm ào tiếng sóng

Trong con ốc... mượn hồn ngủ dưới lặng im

Và ồn ào là tiếng nước nhỏ trong đêm

Rơi nhẹ nhàng trong lòng không thành tiếng...

(Tranh khắc trên giấy bìa đen ( scratch - art paper )

Thu đã về đến ngõ rồi đấy em...

Cây đàn đứt dây sao em chưa nối lại?

Lòng đã nhẹ hay chưa? sao em không trách nữa.

Như câu chuyện này ta sẽ kể tiếp sang thu...

Hay:

Tôi vừa chạm cô đơn

Xanh xao hơn dạo trước

Lặng yên hơn mặt nước

Nhắm mắt ngủ nghìn thu

Tôi vừa chạm vào tim

Âm thầm không dấu vết

Người qua không lấy hết

Để chỗ xước tuôn màu

Tôi vừa chạm vào đêm

Màu loang đen thăm thẳm

Nơi giọt ngắn giọt dài

Rơi vào tôi vỡ nát...

 Mùa hoa nở 1 - Khắc cao su của Nguyễn Mỹ Ngọc

Được biết tới đây họa sĩ Nguyễn Mỹ Ngọc sẽ ra mắt tập thơ đầu tay của mình. Rồi dấu ấn của thơ trong lòng độc giả thế nào tôi chưa thể tỏ tường, nhưng điều tôi cầm chắc là: mỗi họa phẩm của chị đều là một bài thơ hay, dịu dàng, tinh tế, và mang lại rất nhiều cảm xúc cho người xem, người đọc.  

“Nguyễn Mỹ Ngọc gắn bó với nghệ thuật đồ họa sáng tác từ khi là sinh viên mỹ thuật. Với vẻ ngoài nhẹ nhàng nhưng nội tâm vô cùng mạnh mẽ, chị đưa sự phóng túng, ngẫu hứng vào tranh in, mong làm mới nó, hướng đến tính cá biệt của mỗi sáng tác.

Sau nhiều thử nghiệm, đi sâu vào các chất liệu tranh in truyền thống (khắc gỗ), khoảng 3 năm gần đây, chị chuyển hướng và tìm thấy cảm xúc thực sự với tranh khắc cao su kết hợp in độc bản và tranh màu nước khổ nhỏ, vẽ theo phương pháp ký họa nhanh.

Cao su mềm mại cho phép khắc những nét khoáng hoạt, bay bổng. In độc bản là phương pháp thuận lợi cho thực hành tranh in ngẫu hứng. Sự kết hợp đa kỹ thuật và chất liệu của chị cũng rất hợp xu hướng tranh in đương đại. Đặc biệt nó thỏa mãn sự đam mê với hình thể và chồng lớp dựa trên cảm hứng nhất thời, giàu tính trực họa của họa sĩ.

Sáng tác của Nguyễn Mỹ Ngọc đậm chất tự sự của một phụ nữ nhiều ẩn ức, với những dịu êm, khắc khoải về cả thân xác lẫn tinh thần. “Mùa thay bao nhiêu lá là bấy nhiêu thay đổi trong trạng thái tinh thần của người phụ nữ mà tôi đi tìm qua thân hình lúc thì trơ trọi cô đơn, lúc lại ẩn mình e ấp, khi thì mạnh mẽ căng tràn như nét dao khắc ngọt, khi lại mềm mại ẩn hiện dưới làn mực loang nhòe! Tôi đi tìm người phụ nữ đó như đi tìm tôi trong nghệ thuật đồ họa, một loại hình nghệ thuật vừa lý trí lại vừa giàu cảm xúc”.

Trong thời gian gần đây, khi cố gắng kết hợp các kỹ thuật đồ họa với nhau, mong muốn phá vỡ phần nào cảm giác cứng nhắc của các nét dao khắc, Mỹ Ngọc đã cố gắng kết hợp kỹ thuật khắc cao su với kỹ thuật in độc bản cộng với vẽ nét bằng tay. Chị hướng tới việc thể hiện được trọn vẹn cảm giác mơ màng, phóng túng cho các bức tranh khắc của mình, có gì đó thật mâu thuẫn nhưng thú vị “như là thế giới nội tâm của phụ nữ vậy” - Mỹ Ngọc bày tỏ.

Vâng, đây chính là chân dung, là cốt cách, là hiện tại và tương lai của họa sĩ tài năng Nguyễn Mỹ Ngọc. Thú thực tôi rất đam mê những họa phẩm của họa sĩ tài năng này, và đang thiết tha mời chị vẽ bìa và minh họa cho một tập truyện mới nhất của tôi và một tiểu thuyết mới nhất của tác giả “Đường đời” là nhà văn Hoàng Dự...