Ai đó chạy cùng ta: Trưởng thành cùng cây bút giành giải Man Booker Quốc tế 2017

Sau "Con ngựa bước vào quán bar" – tác phẩm đã giúp David Grossman giành giải Man Booker Quốc tế 2017 danh giá, Nhã Nam tiếp tục giới thiệu đến bạn đọc một tác phẩm khác của ông, tiểu thuyết “Ai đó chạy cùng ta”. Cuốn sách không chỉ được giới chuyên môn đánh giá cao bởi tính thời sự và ngòi bút miêu tả cảnh vật đặc sắc, mà còn nhận được rất nhiều sự yêu mến từ người đọc trên toàn thế giới.

Trước khi chính thức ra mắt, tiểu thuyết Ai đó chạy cùng ta đã được nhiều độc giả Việt biết đến và quan tâm qua những dấu ấn từ cuộc thi vẽ bìa sách do Nhã Nam phối hợp với Đại sứ quán Israel tại Việt Nam tổ chức.

Tác phẩm, thông qua câu chuyện của hai nhân vật chính là Assaf và Tamar, không chỉ phản ánh thực trạng xã hội Israel với những mặt tối đầy cạm bẫy mà hơn hết nổi bật trên nền xám của hiện thực trần trụi là ánh sáng lấp lánh của tình yêu: tình yêu đôi lứa, tình yêu giữa cha mẹ và con cái, tình anh chị em, tình bè bạn, hay là tình yêu thương đơn thuần giữa con người và vật nuôi của mình. Bên cạnh đó, cùng với hành trình khám phá đầy gay cấn của Assaf và Tamar, David Grossman đã vô cùng tinh tế khi miêu tả và khắc họa những nét đẹp đặc trưng của cảnh vật, văn hoá, con người đất nước Israel.

Trưởng thành ở Jerusalem

Văn chương luôn dành sự lưu tâm đặc biệt đến một vài độ tuổi của con người. Ở những độ tuổi ấy, con người chạm đến ngưỡng kinh nghiệm của mình, một cuộc khủng hoảng xuất hiện, mà nó chỉ có thể được giải quyết bằng một cuộc phiêu lưu, thông qua đó con người rũ bỏ cái tôi cũ để bước vào một chặng đường mới. Ai đó chạy cùng ta của David Grossman nói về một bước ngoặt như thế: tuổi thành niên.

Từng là một nhà báo, tiểu thuyết gia David Grossman thường lấy hiện thực làm nền móng cho câu chuyện của mình và đôi khi tác phẩm của ông có thể coi là một kiểu phóng sự văn chương. Để khắc họa một cách chân thực nhất về tâm lý nhân vật trong Ai đó chạy cùng ta, David Grossman đã dành một khoảng thời gian dài chuyên tâm tìm hiểu và tiếp xúc với những thiếu niên vô gia cư tại Israel.

Tác phẩm khởi sự bằng việc cậu thiếu niên Assaf một ngày nọ được giao nhiệm vụ tìm lại chủ của một con chó đi lạc, và rất mau chóng câu bị cuốn vào một cuộc phiêu lưu bất đắc dĩ đi tìm một cô gái bí ẩn tên là Tamar, người cũng đang lao vào một cuộc phiêu lưu của riêng mình.

Trong Ai đó chạy cùng ta, Assaf và Tamar đều ở ngưỡng cửa trưởng thành. Ta biết điều ấy không chỉ qua độ tuổi của họ (cả hai đều mười sáu), mà còn qua những vấn đề mà họ gặp phải trước khi cuộc phiêu lưu xảy đến. Assaf dành kì nghỉ hè của mình để làm một công việc bàn giấy tẻ nhạt và ngột ngạt trong văn phòng Tòa thị chính. Cuộc sống của cậu khá êm đềm, nhưng dường như sự êm đềm ấy đến từ một tính cách thụ động trước mọi vấn đề, chứ không phải là kết quả của việc đối diện và giải quyết chúng. Vẻ êm đềm giả tạo ấy lộ ra ngay khi Assaf gặp Theodora và nhận ra cậu chẳng có câu chuyện nào của bản thân để kể.

Tamar nhanh nhẹn, sắc sảo, đầy cá tính, và có phần liều lĩnh (hoàn toàn trái ngược với Assaf hiền lành, hơi nhu nhược), nhưng cô cũng gặp những vấn đề riêng về gia đình, về người anh trai, và đặc biệt là về tình bạn. Khi Tamar lao vào chốn nguy hiểm để giành lại người anh trai của mình, hai người bạn thân thiết nhất lại bỏ mặc cô để tham gia chuyến lưu diễn toàn quốc. Cô kinh ngạc nhận ra mình đã bị xóa sổ, theo cách thản nhiên nhất có thể, khỏi một tình bạn ba người từng khắng khít đến như vậy.

Trong "Người hùng mang ngàn gương mặt", Joseph Campbell nói rằng người anh hùng sẽ phải rời bỏ thế giới đã biết của anh ta, an toàn nhưng chật chội, nhàm chán, để lao vào vùng không biết, một không gian nhiều nguy cơ và thử thách. Thế giới không biết ấy trong cuộc phiêu lưu của Assaf và Tamar, chính là cuộc sống đường phố của Jerusalem, thế giới của những nghệ sĩ rong, của những tên ma cô chăn dắt đầy nguy hiểm, mà đáng sợ hơn cả là Pesach, phản diện chính của tiểu thuyết.

Ta phải làm gì để vượt khỏi nỗi đau khổ trước thế giới bất công này? Đến cuối tác phẩm, Tamar cùng Assaf đều đã tìm ra câu trả lời. “Bởi vì tớ phải học cách từ bỏ, cậu có hiểu không?” Tamar nói như thế về giọng hát của cô. “Với tớ, nó gần như một trải nghiệm huyền bí, có cảm giác như mọi sự vật sự việc trong vũ trụ này đều đang ở vào đúng vị trí của mình.” Trưởng thành chính là như vậy: từ bỏ cái bản ngã tuổi thơ, và đón nhận một bản ngã mới, hài hòa với thế giới này để thấy được trật tự đích thật của nó. Khi hát cho Assaf nghe, Tamar cảm thấy “giọng cô đã thay đổi [...] một thay đổi rất nhỏ, như thể sự trong trẻo thơ trẻ trong đó đã hoàn toàn biến mất và được thay thế bởi một thứ gì đó mới mẻ lạ lẫm.” Còn Assaf, cậu thấy “toàn bộ cuộc đời cậu trước thời khắc này chỉ là một màn giới thiệu, một sự khởi động; rằng cuối cùng thì cậu cũng đang bắt đầu sống”.

M.Ngọc

Cuốn sách đầu tiên viết về trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ vào đầu thế kỷ XX

Cuốn sách là nguồn tư liệu “gốc”, chân xác về trò chơi của trẻ em, mà phần lớn các trò chơi đó đến nay không còn;...