Lịch sử ra đời của khí dung trị liệu từ cổ đại cho tới hiện đại

Hít khí chữa bệnh thời cổ đại

Việc trị liệu bằng khí dung qua đường hô hấp đã được sử dụng hàng nghìn năm ở các nền văn hóa khác nhau. Phương pháp điều trị đầu tiên bằng khí dung là sử dụng một cuộn giấy cói của Ai Cập cổ đại (giấy cói Ebers) có niên đại khoảng 1554 trước Công nguyên. Cây lá móng đen sẽ được đặt trên bếp đun sau đó được đậy bằng một chiếc bình đục lỗ. Giấy cói được cuộn tròn, một đầu để vào lỗ trên chiếc bình, đầu còn lại hướng lên mũi người bệnh để người bệnh hít khói của nó.

Phương pháp điều trị bệnh bằng khí đốt thảo mộc thời cổ đại

Cây lá móng đen là một loài thực vật có nguồn gốc từ châu Âu và Bắc Phi. Loại cây này chứa chất ancaloit tropan, bao gồm atropine, có trong tất cả các bộ phận của cây. Các đặc tính kháng cholinergic của atropine và các alkaloid tương tự về cấu trúc khiến nhóm hợp chất này đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử điều trị bằng khí dung.

Việc hít khí dung điều trị bệnh hen suyễn được mô tả trong các bài viết của các bác sĩ Ấn Độ có ảnh hưởng là Charaka và Sushruta có từ năm 600 trước Công nguyên. Các bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết để chuẩn bị các chế phẩm thảo dược, bao gồm cả cà độc dược có thể được hút trong tẩu hoặc cuộn trong điếu thuốc để làm giảm các triệu chứng hen suyễn. Charaka cũng mô tả việc đốt các chế phẩm thảo mộc trong một cái bát, úp một chiếc bát có ống thông khí ở trên để cho phép người bệnh hít khói.

Thầy thuốc nổi tiếng người Hy Lạp, Hippocrates (460–377 trước Công nguyên), mô tả một thiết bị cho phép hít nhiều hơi khác nhau để điều trị một số bệnh tật. Thiết bị này bao gồm một cái chậu có nắp đậy có lỗ thông, qua đó có thể đặt một cây lau để cho phép hơi được hít vào. Hơi được tạo ra từ thảo mộc đã được đun sôi trong giấm và dầu được hít vào qua cây sậy.

Vào thế kỷ thứ hai sau Công nguyên, một bác sĩ người Hy Lạp, Galen ở Pergamon, đã mô tả việc hít thuốc dạng bột để giảm các vấn đề về mũi và ngực. Đặc biệt, Galen đã mô tả việc hít bột myrrh và nutgall vào thanh quản thông qua một cây sậy uốn cong để điều trị chứng đau thắt ngực. Cùng khoảng thời gian đó, một bác sĩ Hy Lạp khác, Aretaeus ở Cappadocia, đã sử dụng một dụng cụ tương tự để hít bột để điều trị bệnh thanh quản cho trẻ em.

Bình xịt trị liệu từ thời Trung Cổ đến Cách mạng công nghiệp

Nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất đến việc sử dụng bình xịt trị liệu trong thời Trung cổ là bác sĩ gốc Tây Ban Nha Maimonides (1138–1204 sau Công nguyên). Maimonides chịu trách nhiệm chăm sóc con trai bị bệnh hen suyễn của nhà vua và đã viết cuốn sách đầu tiên được biết đến về bệnh hen suyễn vào năm 1190. Các khuyến nghị của ông về việc kiểm soát bệnh hen suyễn bao gồm hít các loại thảo mộc đốt trên lửa, kiêng quan hệ tình dục và ăn súp gà. Maimonides cung cấp nhiều khuyến nghị khác về chế độ ăn uống để kiểm soát bệnh hen suyễn và nhận ra mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và bệnh hen suyễn. Có một số hạn chế trong hiểu biết về bệnh hen suyễn và việc cung cấp bình xịt trị liệu giữa thời kỳ của Maimonides và khi cuộc Cách mạng Công nghiệp bắt đầu. Những đóng góp đáng chú ý nhất đến từ bác sĩ người Ấn Độ, Yogaratnakara, người vào thế kỷ 17 đã cung cấp thêm mô tả và sửa đổi liệu pháp hút Datura để điều trị bệnh hen suyễn và bác sĩ người Anh, Christopher Bennet, người có bản vẽ năm 1654.

Những tiến bộ trong việc điều trị bằng khí dung

Trong suốt những năm 1800, hít khí từ dung dịch nước tiếp tục là phương pháp điều trị chính của các bệnh về đường hô hấp. Nhiều loại ống hít bằng sứ có chức năng tương tự như ống hít Mudge đã được thương mại hóa để tạo ra hơi thuốc và trở nên phổ biến ở Anh vào thế kỷ 19. Nổi bật trong số những ống hít bằng gốm này là ống hít Nelson, được thương mại hóa bởi S Maw and Sons ở London. Các cách tiếp cận khác được sử dụng để tạo ra hơi thuốc, chẳng hạn như đổ dung dịch thuốc lên miếng bọt biển.

Ống hít thông mình được sáng chế năm 1778

Năm 1834, Sir Charles Scudamore đề xuất đun nóng i-ốt và hemlock (conium) trong nước đến 50 độ C và cho bệnh nhân hít hơi từ 15–20 phút ba lần mỗi ngày để điều trị bệnh lao hoặc các bệnh phổi khác. Dược điển Anh năm 1867 liệt kê các hướng dẫn chi tiết về việc tạo ra các dung dịch thuốc khác nhau để hít vào, bao gồm axit hydrocyanic để điều trị ho, clo để điều trị bệnh lao, cây huyết dụ để điều trị ho, creasote để điều trị bệnh lao và viêm phế quản, và iốt để điều trị bệnh lao, viêm họng và viêm thanh quản. Việc đưa những liệu pháp này vào Dược điển Anh chứng tỏ rằng những liệu pháp này đã nhận được sự chấp nhận rộng rãi vào thời điểm đó.

Nửa cuối thế kỷ 19 chứng kiến ​​sự đổi mới chưa từng có trong lĩnh vực công nghệ phân phối khí dung dược phẩm. Sự ra đời của máy phun sương, những tiến bộ trong thương mại hóa thảo dược chữa bệnh hen suyễn và một số công nghệ phân phối khác đã định hình lại đáng kể hoạt động cung cấp thuốc đến đường hô hấp. Những đổi mới khác, mặc dù ít ảnh hưởng hơn, nhưng rất đáng được nhắc đến, đặc biệt là phun trực tiếp dung dịch thuốc vào đường hô hấp. Đến năm 1852, Ira Warren (người phát minh ra DPI đầu tiên) đã bán một bộ dụng cụ bao gồm ống tiêm thanh quản, yết hầu và vòi hoa sen để sử dụng dung dịch nước chứa nitrat bạc để điều trị các tình trạng hô hấp khác nhau như chứng mũi họng và các bệnh về họng.

Thiết bị phun sương đầu tiên được phát triển vào năm 1849 tại Pháp bởi Tiến sĩ Auphon. Năm 1858, Jean Sales-Girons đã phát minh ra một máy phun di động sử dụng một tay cầm của máy bơm để hút dung dịch lỏng từ bể chứa và phun nó qua một vòi phun nhỏ và hướng nó về phía một tấm ép để tạo ra một tia phun mịn.

Máy phun sương của Sale-Giron

Máy phun sương vẫn là một phần quan trọng trong điều trị bệnh liên quan đến hô hấp từ năm 1956 đến năm 1986. Với khả năng ép phun được cải thiện và máy bơm khí nén không dầu có sẵn, một loạt các lựa chọn máy phun sương dùng một lần đã được thương mại hóa trong thời kỳ này.

Bình xịt trị liệu từ năm 1987 đến nay

Giai đoạn từ năm 1987 đến nay là giai đoạn phát triển và đổi mới chưa từng có trong việc cung cấp các loại bình xịt trị liệu. Doanh thu hàng năm của ống hít dược phẩm đã tăng từ 7 tỷ đô la vào năm 1987 lên 36 tỷ đô la vào năm 2014 và số lượng thuốc hít được bán cho bệnh nhân trong năm 2014 đã vượt quá 90 tỷ. Số lượng các dược phẩm có sẵn để cung cấp cho đường hô hấp đã tăng lên đáng kể. Việc ký kết Nghị định thư Montreal vào tháng 9 năm 1987 đã thay đổi đáng kể ngành công nghiệp bình xịt dược phẩm và dẫn đến sự phát triển vượt bậc và đổi mới các sản phẩm thuốc hít cũng như sự phát triển của hệ thống máy phun sương tiên tiến và các thiết bị xông hơi khác. Các thiết bị điều trị bằng khí dung từ năm 1987 được đánh dấu bằng những nỗ lực hoành tráng nhằm phát triển ống hít insulin để điều trị bệnh tiểu đường không xâm lấn.