Bố hay mẹ quyết định chỉ số IQ, ngoại hình, chiều cao của trẻ? Câu trả lời chính xác từ chuyên gia

Nhiều người truyền tai nhau rằng "Con trai giống mẹ, con gái giống bố". Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của khoa học, tính chính xác của những trải nghiệm này đang được đặt dấu hỏi. Những câu nói dân gian thường phản ánh một phần nào đó thực tế, nhưng theo góc độ từ sinh học lại phức tạp hơn.

Vậy gen của bố hay mẹ quyết định chỉ số IQ và ngoại hình của trẻ? Các chuyên gia đã có câu trả lời cho vấn đề này, theo đó gen di truyền của bố mẹ tác động chính đến 4 yếu tố. 

Giới tính 

Gen của bố hay mẹ quyết định giới tính của trẻ? Ngày nay với sự phát triển của công nghệ, câu trả lời được xác định là ảnh hưởng phần lớn từ người bố.

Các chuyên gia lý giải như sau: Tinh trùng của nam giới mang nhiễm sắc thể X hoặc Y, còn trứng của mẹ cung cấp nhiễm sắc thể X. Sự kết hợp của cả hai sẽ quyết định giới tính của trẻ, với XX là bé gái và XY là bé trai. Điều này có nghĩa là, nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y thụ tinh với trứng, kết quả sẽ là một bé trai, ngược lại, nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể X thụ tinh với trứng, sẽ hình thành nên bé gái.

Tuy nhiên, vai trò của người mẹ trong quá trình này cũng không thể bị xem nhẹ. Mặc dù quyết định giới tính chủ yếu đến từ tinh trùng của người bố, nhưng môi trường bên trong cơ thể người mẹ cũng có tác động nhất định.

Ví dụ, nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố như pH của môi trường âm đạo, hormone và dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến khả năng sống sót và di chuyển của tinh trùng. Một môi trường thuận lợi có thể giúp tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y (để tạo bé trai) hoặc X (để tạo bé gái) có lợi thế hơn.

Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng gợi ý rằng căng thẳng và tâm trạng của người mẹ trong thời kỳ mang thai có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, bao gồm cả giới tính. Các yếu tố như chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và sức khỏe tổng quát của người mẹ cũng có thể góp phần vào việc hình thành nên đứa trẻ.

Vì vậy, mặc dù gen của người bố quyết định giới tính của trẻ, nhưng người mẹ cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của thai nhi. Điều này cho thấy rằng sự tương tác giữa di truyền và môi trường là phức tạp và đa chiều, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của trẻ trong giai đoạn đầu đời.

Chỉ số IQ

Về khía cạnh này, trong quá trình di truyền trí thông minh, gen của mẹ đóng vai trò chủ đạo.

Nghiên cứu khoa học chỉ ra, trí thông minh của trẻ có liên quan chặt chẽ đến nhiễm sắc thể X. Mỗi người đều có hai nhiễm sắc thể giới tính trong bộ gen. Phụ nữ có hai nhiễm sắc thể X, trong khi đàn ông có một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y.

Các bà mẹ truyền gen thông minh cho con thông qua nhiễm sắc thể X, trong khi các ông bố thường truyền gen thông minh cho con trai qua nhiễm sắc thể Y và con gái qua nhiễm sắc thể X.

Quan trọng nhất là trí thông minh có liên quan chặt chẽ đến một số gen nhất định trên nhiễm sắc thể X, điều đó có nghĩa là gen thông minh của người mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số IQ của con.

Trong quá trình di truyền trí thông minh, gen của mẹ đóng vai trò chủ đạo.

Các nghiên cứu khác cũng tiết lộ thêm, có một số gen trên nhiễm sắc thể X ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh và khả năng nhận thức. Những gen này đóng vai trò trong cơ thể người mẹ và được truyền sang con.

Khi trẻ nhận nhiễm sắc thể X từ mẹ, những gen này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ và mức độ thông minh. Mặc dù nhiễm sắc thể X của bố cũng sẽ truyền một số gen thông minh nhất định, nhưng ảnh hưởng của chúng nhỏ hơn so với nhiễm sắc thể X của mẹ.

Theo số liệu thống kê từ góc độ di truyền, IQ của bé trai chịu ảnh hưởng từ bố mẹ tới khoảng 63%, trong khi IQ của bé gái chịu ảnh hưởng từ bố mẹ khoảng 55%.

Thêm vào đó, các nhà khoa học còn phát hiện, cảm xúc và trạng thái tâm lý của mẹ cũng sẽ ảnh hưởng đến sự di truyền trí thông minh, do đó tình trạng dinh dưỡng và tâm trạng thay đổi của mẹ khi mang thai có thể tác động đến phát triển não bộ của thai nhi.

Ngoại hình

Nhiều người thường so sánh khuôn mặt, cố gắng tìm ra đặc điểm nào của trẻ giống với bố mẹ.

Nhưng thực ra, sự di truyền về ngoại hình không phải là một bản sao đơn giản, mà là một quá trình truyền tải phức tạp giống như trò chơi xếp hình.

Chúng ta hãy bắt đầu với màu da. Màu da của trẻ thường là màu da trung bình của cha mẹ. Ví dụ, nếu bố có làn da ngăm đen và mẹ có làn da trắng thì khả năng cao là con sẽ có làn da nâu hơn.

Ngoài ra còn có các đặc điểm như mắt, mũi, cằm, hình dạng khuôn mặt... Về mặt di truyền, gen của bố mẹ được trộn lẫn để tạo thành bộ gen của đứa trẻ.

Do đó, một số trẻ có thể thừa hưởng sống mũi cao và đôi mắt quyết đoán của bố, hoặc thừa hưởng chiếc cằm mềm mại và đôi má tròn của mẹ.

Gen của bố mẹ được trộn lẫn để tạo thành bộ gen của trẻ, trong đó có chiều cao, đặc điểm gương mặt...

Tất nhiên, cũng có một số trẻ ngoại hình dường như không hoàn toàn giống với bố mẹ, thậm chí một số dấu ấn di truyền hoàn toàn khác biệt. Hiện tượng này được gọi là sự khác biệt về "biểu hiện gen" trong di truyền học.

Nguyên nhân là do trong một số trường hợp, gen của bố mẹ biểu hiện khác nhau ở con cái, thậm chí một số đặc điểm thể chất nhất định được truyền từ tổ tiên hoặc các thành viên gia đình xa hơn.

Nhưng ngoài đặc điểm khuôn mặt, chiều cao cũng là điều bố mẹ quan tâm. Gen của bố mẹ có tác động đến chiều cao của trẻ, tuy nhiên không phải tuyệt đối. Các nhà di truyền học cho biết, gen từ bố và mẹ mỗi bên chiếm 35%, trong khi 30% còn lại có liên quan nhiều đến sự tăng trưởng bẩm sinh.

Tất nhiên, bố mẹ có chiều cao trung bình tốt, trẻ cũng sẽ cao hơn, nhưng để biết cao đến mức nào thì chế độ dinh dưỡng rất quan trọng.

Tính cách 

Như đã biết, tính cách của trẻ sẽ ảnh hưởng đến kết quả của một số việc.

Trong quá trình phát triển, phong cách nuôi dạy ảnh hưởng đến sự tự tin, thói quen hành vi và cách suy nghĩ của trẻ.

Nếu bố mẹ chú ý đến nhu cầu tình cảm, xây dựng lòng tự trọng thông qua giao tiếp và khuyến khích phù hợp, trẻ sẽ trở nên vui vẻ và tự tin hơn.

Nếu bầu không khí gia đình buồn tẻ, bỏ bê giao tiếp tình cảm, trẻ dễ trở nên mặc cảm, tự ti.

Ảnh hưởng của môi trường tăng trưởng rộng và phức tạp hơn. Trường học không chỉ là nơi học kiến ​​thức mà còn là nơi phát triển bản thân và xã hội.

Ở trường, trẻ sẽ được tiếp xúc với bạn bè cùng trang lứa. Những tương tác xã hội này dần hình thành nên thế giới cảm xúc và kỹ năng giao tiếp. 

Môi trường sống tác động đến việc hình thành tính cách ở trẻ.

Cách trẻ ứng xử trong các hoạt động nhóm, thích nghi làm việc cũng ảnh hưởng đáng kể đến khả năng thích nghi xã hội trong tương lai.

Đứa trẻ sống ở thành phố tính cạnh tranh cao, có thể được dạy từ nhỏ để trở nên độc lập và tập trung vào việc thể hiện bản thân, trong khi trẻ lớn lên ở thị trấn nhỏ hoặc môi trường nông thôn thường chịu ảnh hưởng nhiều từ chủ nghĩa tập thể và các khái niệm truyền thống.

Những khác biệt do môi trường xã hội này khiến trẻ lớn lên trong cùng một gia đình nhưng có có tính cách và lối sống khác nhau. Tác động của môi trường đến sự lựa chọn nghề nghiệp tương lai và thái độ sống thậm chí còn sâu rộng hơn.

Kỳ vọng của bố mẹ đối với sự nghiệp của con, trải nghiệm thành công của bạn bè, hay thay đổi trong xu hướng xã hội đều sẽ tác động đến cách trẻ nhìn nhận về tương lai.

Những yếu tố này ảnh hưởng đến lựa chọn nghề nghiệp, mục tiêu sống và thậm chí là hình thành các giá trị.

Vì vậy, những gen tuyệt vời mà bố mẹ truyền lại được ví như lớp kem trang trí trên bánh, trong khi đó nỗ lực và sự phát triển của chính  trẻ mới là quan trọng nhất.