Củ “nhìn thì ghê, ăn thì ghiền”, bở tơi dẻo thơm dân sành ăn và mẹ bầu đều thi nhau săn lùng

Cứ vào độ tháng 10, tháng 11 hàng năm, những củ khoai sọ Mán bắt đầu vào mùa thu hoạch, mấy năm gần đây chúng trở thành đặc sản được cả người dân địa phương và du khách gần xa mong ngóng. Dù được trồng ở nhiều nơi như Phú Thọ hay Hòa Bình, nhưng cao nguyên Mộc Châu vẫn là nơi cho ra loại khoai sọ có hương vị ngon nhất, bở tơi, ngọt hậu và dẻo thơm đặc biệt.

Tên gọi “khoai sọ Mán” bắt nguồn từ chính những bản làng của người Dao (hay còn gọi là người Mán) ở các xã Tân Lập, Phiêng Luông, Hua Păng (huyện Mộc Châu), hay Suối Lìn (xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ). Chính vùng đất có độ cao, nhiều dốc và khí hậu mát mẻ quanh năm đã tạo nên hương vị đặc trưng của loại củ này, điều mà không vùng trồng nào khác có thể sánh được.

Nhìn bề ngoài, khoai sọ Mán có phần khác biệt so với các loại khoai sọ thông thường. Củ lớn có thể nặng gần 1kg, ruột khoai vàng óng như nghệ. Người dân nơi đây thường nói: “Đất càng dốc, khoai càng ngon". Có lẽ chính sự gian khó của địa hình đã tạo nên sự đậm đà, bùi ngọt của từng thớ khoai.

"Khoai sọ Mán có lớp vỏ xù xì, phần bên trong ruột vàng như nghệ. Cái tuyệt vời của giống khoai sọ này chính là sự kết hợp, quyện hòa giữa vị ngọt, bùi bùi, béo thơm. Khi ăn vào cảm giác dinh dính răng nhưng lại khó lòng mà dứt ra được. Củ càng già ruột càng vàng và ngọt.

Khoai sọ Mán có thể hấp hoặc luộc, chấm với muối vừng hoặc nấu canh cùng thịt bò, xương, chân giò...", chị Hoa (xã Vân Hồ) chia sẻ. 

Khoai sọ Mán ngon nhất là những củ có tuổi đời 2-3 năm, khi rễ đã mọc lan dài hàng mét, tích tụ đủ dưỡng chất trong lòng đất. Khi luộc lên, khoai tỏa mùi thơm ngọt lịm, chỉ cần chấm với chút muối lạc hay lạc vừng là đã đủ tinh tế. Ngoài luộc, khoai còn được dùng để nấu canh hoặc nghiền nấu chè, món nào cũng đậm đà hương vị vùng cao.

Khoai sọ Mán Mộc Châu hiện có thể dễ dàng tìm mua tại các chợ trung tâm thị trấn Mộc Châu, chợ Nông trường, hoặc siêu thị đặc sản địa phương với giá từ 25.000 - 40.000 đồng/kg, tùy kích thước và chất lượng củ.

Hầu hết các chuyên gia dinh dưỡng đều khuyến khích phụ nữ mang thai nên bổ sung khoai sọ vào thực đơn hàng ngày, bởi loại củ này chứa hàm lượng dưỡng chất dồi dào, có lợi cho cả mẹ và thai nhi. Đặc biệt, nếu mẹ bầu đang băn khoăn liệu có nên ăn khoai sọ trong 3 tháng đầu hay không thì câu trả lời hoàn toàn là “Có”. Giai đoạn đầu thai kỳ, khoai sọ có thể giúp mẹ cung cấp đầy đủ dưỡng chất như chất xơ, tinh bột, đường tự nhiên và các loại axit amin cần thiết.

Những lợi ích tuyệt vời của khoai sọ đối với mẹ bầu

Tăng cường hệ miễn dịch

Nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa, khoai sọ có khả năng kháng khuẩn, kháng virus hiệu quả, từ đó giúp tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ bầu, giảm nguy cơ mắc các bệnh cảm cúm, cảm lạnh, ho, sốt hay các bệnh viêm nhiễm trong thai kỳ.

Giúp nhuận tràng, ngăn ngừa táo bón

Tương tự như khoai lang hay khoai môn, khoai sọ chứa nhiều chất xơ có tác dụng giữ nước và làm mềm phân, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, từ đó hạn chế tình trạng táo bón - một vấn đề thường gặp khi mang thai.

Ổn định huyết áp

Khoai sọ có hàm lượng kali cao - một chất điện giải quan trọng giúp điều hòa lượng nước trong tế bào và ổn định huyết áp. Việc kiểm soát huyết áp tốt giúp mẹ bầu phòng tránh được các biến chứng nguy hiểm như sinh non, tiền sản giật...

Tăng cường năng lượng cho cơ thể

Lượng glucid (chất bột đường) trong khoai sọ cung cấp năng lượng dồi dào, giúp mẹ bầu cảm thấy khỏe khoắn hơn, giảm tình trạng mệt mỏi, uể oải thường gặp trong thai kỳ.

Duy trì độ ẩm và làm đẹp da

Khoai sọ giàu vitamin C, E và A, những dưỡng chất quan trọng giúp tái tạo tế bào da, giữ ẩm, làm mờ vết rạn ở vùng bụng, đùi, bắp chân. Đồng thời, các chất chống oxy hóa trong khoai còn giúp làn da mẹ bầu tươi tắn, giảm nguy cơ lão hóa.

Hỗ trợ ngăn ngừa tiểu đường thai kỳ

Bổ sung khoai sọ giúp mẹ kiểm soát tốt chỉ số đường huyết và huyết áp, đồng thời làm giảm cholesterol xấu trong máu. Nhờ đó, góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ và bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Lưu ý

Dù khoai sọ là thực phẩm bổ dưỡng và được khuyên dùng trong thai kỳ, mẹ bầu cũng không nên ăn quá nhiều. Việc lạm dụng có thể gây tác dụng ngược, ảnh hưởng đến sức khỏe. Theo khuyến nghị, mẹ bầu chỉ nên ăn khoảng 100g khoai sọ mỗi ngày là đủ để hấp thu các dưỡng chất cần thiết mà không làm tăng nguy cơ gặp các vấn đề tiêu hóa.

Việc tiêu thụ quá nhiều khoai sọ có thể dẫn đến tăng đường huyết, đầy bụng, khó tiêu do hàm lượng tinh bột cao. Tốt nhất, mẹ bầu nên duy trì ở mức 1–2 bữa/tuần, kết hợp với các thực phẩm khác để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng.

Ngoài ra, khi sơ chế khoai sọ, mẹ nên giữ tay khô ráo để tránh bị ngứa do nhựa khoai. Tuyệt đối không sử dụng khoai sọ đã mọc mầm, vì chúng có thể chứa độc tố gây hại cho sức khỏe. Đặc biệt, với những mẹ bầu đang được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ, cần hạn chế hoặc điều chỉnh lượng khoai sọ trong khẩu phần ăn theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát tốt đường huyết.