Chính sách phát triển năng lượng sạch cho khu công nghiệp
Hội thảo “Chiến lược phát triển năng lượng sạch và khung đầu tư cho các Khu Công nghiệp cấp tỉnh”, do Vụ Tài chính - Kinh tế ngành (Bộ Tài chính) phối hợp với UNOPS/ETP tổ chức vào ngày 23/12 tại TP.HCM đã đưa ra ra các giải pháp tích hợp năng lượng sạch, hoàn thiện khung chính sách và đầu tư nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Khu Công nghiệp Việt Nam (KCN) trong bối cảnh chuyển dịch xanh toàn cầu.
Đồng bộ chính sách hạ tầng và công nghệ
Hội thảo tập chung vào các vấn đề: xu hướng, thách thức và giải pháp tích hợp năng lượng sạch, hạ tầng số vào mô hình KCN sinh thái, nhằm xây dựng khung chính sách và đầu tư phù hợp cấp tỉnh. Trong đó, Chuyển dịch xanh đang trở thành điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp (DN) và các KCN Việt Nam duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các đại biểu, chuyên gia và đại diện doanh nghiệp tham dự Hội thảo.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng. Việt Nam (VEA) cho biết: Năng lượng tái tạo không còn là lựa chọn tự nguyện mà trở thành “hộ chiếu” để DN tồn tại và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị quốc tế Giai đoạn 2025-2035 mở ra tiềm năng rất lớn cho mô hình điện mặt trời mái nhà kết hợp hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin (BESS) tại các KCN trong cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu sẽ được áp dụng đầy đủ từ năm 2025 đối với các ngành thép, nhôm, xi măng, điện tử… đối với các tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Apple hay Intel.
Ở trong nước, Nghị định 80/2024 về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) và Nghị định 135/2024 về điện mặt trời mái nhà đã tạo ra hành lang pháp lý rõ ràng hơn. Thống kê hiện nay, khoảng 80% DN FDI trong các KCN có hạ tầng xanh và khả năng cung ứng năng lượng sạch. Việt Nam hiện có 428 KCN với tiềm năng lắp đặt điện mặt trời mái nhà ước tính từ 20.000-25.000 MWp, trong khi công suất đã lắp đặt mới chỉ vượt 3.200 MWp. Giá điện tự sản xuất thấp hơn 10-15% so với điện lưới trong giờ cao điểm đang tạo động lực kinh tế rõ rệt.
Tuy nhiên, tỷ lệ phủ điện mặt trời mái nhà vẫn chỉ đạt 5-7%, do thiếu cơ chế bán điện dư và rào cản tài chính đối với DN hỏ và vừa. Do vậy, giai đoạn 2026-2030 cần có chính sách cải cách biểu giá và nâng cấp hạ tầng số mới có thể hiện thực hóa mục tiêu phủ 50% mái KCN bằng điện mặt trời và giảm áp lực cho lưới điện, nâng cao năng lực cạnh tranh sản xuất xanh của Việt Nam.
Ông Nguyễn Anh Tuấn – Phó Chủ tịch VEA phát biểu tại Hội thảo.
Chiến lược năng lượng sạch cho KCN cấp Tỉnh
VEA dự báo, đến năm 2030, nhu cầu điện năng lượng tái tạo tại các KCN có thể chiếm khoảng 25% –30% tổng phụ tải công nghiệp. Đáng chú ý, DN không chỉ cần “điện sạch” mà còn cần các chứng chỉ thuộc tính năng lượng (Energy Attribute Certificates – EACs) để phục vụ báo cáo phát triển bền vững và kiểm kê phát thải. Trong đó, I-REC và GO là hai loại chứng chỉ được sử dụng rộng rãi nhằm chứng minh lượng điện tiêu thụ có nguồn gốc từ năng lượng tái tạo.
Từ quý III/2024 Việt Nam có 431 KCN với tổng diện tích hơn 132.300 ha. Quy hoạch đến năm 2030 sẽ bổ sung thêm 221 KCN mới đặt ra áp lực lớn về tài nguyên và môi trường. Hệ thống pháp lý hiện nay, từ Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Chiến lược Tăng trưởng Xanh đến Nghị định 35/2022 về khu công nghiệp sinh thái, đã tạo nền tảng quan trọng cho việc nhân rộng mô hình này. RECP không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các yêu cầu về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) và kỹ thuật tốt nhất hiện có (BAT), mà còn chuẩn bị cho việc tham gia thị trường carbon trong tương lai. Vì vậy, DN cần chủ động áp dụng RECP, đầu tư công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.
TS. Nguyễn Ngọc Thủy, Điều phối viên UNOPS/ETP: Tốc độ mở rộng KCN tại Việt Nam hiện nay đang nhanh hơn khả năng đồng bộ quy hoạch năng lượng, tạo ra khoảng trống lớn cần được lấp đầy bằng hành động cụ thể ở địa phương. Trong khi đó quy mô các KCN tiếp tục tăng nhanh trong quý I/2025 nhờ đầu tư phát triển mạnh trong các ngành điện tử, dệt may và chế biến nhưng cơ cấu nguồn điện vẫn phụ thuộc nhiều vào than và khí, năng lượng tái tạo chỉ chiếm khoảng 27%. Chuyển đổi năng lượng sạch ở cấp tỉnh được xem là chìa khóa để Việt Nam thực hiện cam kết NDC, thu hút FDI và nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa xanh.
TS. Nguyễn Ngọc Thủy (UNOPS/ETP) chia sẻ về lộ trình phát triển thị trường điện nội bộ và kết nối tài chính xanh.
Kết nối năng lượng tái tạo và hạ tầng số trong chuyển đổi KCN xanh
PGS.TS. Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE), khẳng định mô hình KCN sinh thái là hướng đi đã được kiểm chứng, giúp biến thách thức môi trường thành cơ hội kinh tế và hỗ trợ Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về khí hậu. Sản xuất sạch hơn và hiệu quả hơn không chỉ giảm phát thải mà còn tối ưu chi phí. Ông nhấn mạnh: RECP không chỉ cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống của cộng đồng xung quanh các KCN.
PGS.TS. Phùng Chí Sỹ phát biểu tại hội thảo.
Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc theo hướng xanh hóa và phát thải thấp, chuyển đổi năng lượng và mô hình khu công nghiệp bền vững không còn là xu hướng xa vời mà đã trở thành yêu cầu mang tính sống còn đối với Việt Nam. Từ đồng bộ chính sách ở tầm quốc gia, hành động cụ thể ở cấp tỉnh, đến những mô hình tích hợp năng lượng tái tạo - hạ tầng số - kinh tế tuần hoàn tại các địa phương tiên phong, có thể thấy một bức tranh chuyển đổi đang dần hình thành. Việc tích hợp năng lượng tái tạo với hạ tầng số sẽ giúp tối ưu quản lý môi trường, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và giảm chi phí dài hạn.
Theo báo cáo kết quả hoạt động tháng 7/2025 và nhiệm vụ trọng tâm tháng 8/2025 của Tổng Công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC),...
Bình luận
