Elon Musk, Tesla và hội đồng quản trị bạc tỷ đắt nhất Thung lũng Silicon

Theo phân tích của công ty tư vấn Equilar thực hiện cho Reuters, phần lớn khoản thu hơn 3 tỷ USD đến từ các quyền chọn cổ phiếu được trao trong giai đoạn 2018–2020, khi Tesla trả thù lao cho thành viên hội đồng bằng quyền chọn thay vì cổ phiếu thông thường.

Khi giá cổ phiếu Tesla tăng vọt trong những năm sau đó, giá trị các quyền chọn này phình to theo cấp số nhân. Ví dụ, Kimbal Musk, em trai Elon Musk đã thu gần 1 tỷ USD kể từ năm 2004, trong khi Chủ tịch hội đồng quản trị Robyn Denholm kiếm khoảng 650 triệu USD kể từ năm 2014.

Mức đãi ngộ của Tesla khác gì so với các “ông lớn” công nghệ khác?

Trong giai đoạn 2018–2020, mỗi thành viên hội đồng quản trị Tesla nhận trung bình khoảng 12 triệu USD tiền mặt và cổ phiếu – cao gấp 8 lần Alphabet, công ty trả cao thứ hai trong nhóm “Magnificent Seven”.

Ngay cả khi Tesla tạm dừng trả thù lao cho hội đồng quản trị từ năm 2021 để dàn xếp một vụ kiện cổ đông, mức thù lao bình quân giai đoạn 2018–2024 của Tesla vẫn cao gấp 2,5 lần Meta – công ty đứng thứ hai về chi trả cho hội đồng quản trị trong cùng giai đoạn.

Khác với cổ phiếu thông thường, quyền chọn cho phép người nắm giữ mua cổ phiếu ở mức giá cố định trong tương lai. Nếu giá cổ phiếu giảm, họ không chịu thiệt hại; nếu giá tăng, họ hưởng trọn phần chênh lệch.

Nhiều chuyên gia quản trị cho rằng hình thức này làm lệch động lực giám sát, vì thành viên hội đồng chỉ “ăn theo” chiều tăng của giá cổ phiếu mà không chịu rủi ro khi giá giảm. Trên thực tế, chỉ khoảng 5% trong số 200 công ty lớn nhất S&P 500 trả thù lao cho hội đồng quản trị bằng quyền chọn.

Tesla phản hồi thế nào trước chỉ trích “trả lương quá tay”?

Tesla khẳng định thù lao của hội đồng quản trị không hề quá mức, mà gắn chặt với hiệu quả cổ phiếu và lợi ích cổ đông. Theo công ty, các thành viên hội đồng đã dành “thời gian và công sức đặc biệt lớn”, với 58 cuộc họp toàn thể hoặc họp ủy ban trong năm 2024, cao hơn đáng kể so với chuẩn ngành.

Tesla cũng lập luận rằng quyền chọn tạo động lực “có rủi ro” hơn, vì thành viên hội đồng chỉ được hưởng lợi khi giá cổ phiếu tăng, trong khi cổ phiếu thông thường vẫn có giá trị ngay cả khi giá giảm.

Nhiều chuyên gia quản trị doanh nghiệp cho rằng mức thù lao quá cao có thể làm suy yếu tính độc lập của hội đồng quản trị, đặc biệt trong việc giám sát CEO Elon Musk. Một phán quyết của tòa án Delaware năm ngoái đã bác bỏ gói lương 2018 của Musk, trị giá 132 tỷ USD, với lý do hội đồng quản trị bị chi phối bởi lợi ích cá nhân và mối quan hệ thân thiết với CEO.

Tranh cãi càng nóng hơn khi Tesla tiếp tục đề xuất các gói lương mới cho Musk, có thể mang lại cho ông tới hàng trăm tỷ USD trong thập kỷ tới – những con số chưa từng có trong lịch sử quản trị doanh nghiệp Mỹ.