Iran tấn công vào căn cứ của Mỹ, giá dầu bất ngờ cắm đầu lao dốc

Sau vụ tấn công của Iran vào căn cứ không quân Mỹ ở Qatar hôm thứ Hai, giá dầu đã lao dốc. Dầu WTI của Mỹ giảm hơn 7%, mất 5,33 USD, chốt phiên ở mức 68,51 USD/thùng – mức thấp nhất kể từ khi Israel bắt đầu oanh tạc Iran ngày 13/6. Dầu Brent, thước đo giá dầu toàn cầu, cũng mất 7,18%, chốt phiên ở mức 71,48 USD/thùng.

Mặc dù trước đó giá dầu đã tăng vọt do Mỹ tham gia chiến dịch quân sự cùng Israel, việc vụ tấn công mới nhất của Iran không gây thương vong đã khiến thị trường bình tĩnh trở lại. Qatar xác nhận hệ thống phòng thủ của nước này đã đánh chặn thành công tên lửa, không có ai thiệt mạng hay bị thương.

Theo giới phân tích, phản ứng tiêu cực của thị trường dầu cho thấy nhà đầu tư tin rằng xung đột có thể được kiểm soát, thậm chí đang trên đà hạ nhiệt sau hành động được cho là “leo thang để hạ nhiệt” từ phía Tổng thống Donald Trump.

Mỹ và Iran đang đi theo chiến lược “sức mạnh để đạt hòa bình”?

Một số chuyên gia cho rằng Tổng thống Trump đang sử dụng chiến lược “hòa bình thông qua sức mạnh” (peace through strength) khi ra đòn quân sự mạnh nhưng có kiểm soát nhằm ép Iran nhượng bộ. Helima Croft – Giám đốc chiến lược hàng hóa toàn cầu tại RBC Capital Markets – nhận định, nếu Iran không có thêm động thái đáp trả, ông Trump có thể coi đây là một chiến thắng lớn về đối ngoại.

Ông Trump cũng đã gửi lời cảm ơn Iran vì “thông báo sớm về vụ tấn công”, cho rằng đó là lý do không có ai thương vong. Đồng thời, ông kêu gọi Iran và Israel cùng tiến tới hòa bình, thể hiện mong muốn hạ nhiệt căng thẳng trong khu vực.

Dù tình hình vẫn còn tiềm ẩn rủi ro, thông điệp từ hai phía cho thấy khả năng đối đầu quân sự trực diện có thể được tránh, ít nhất là trong ngắn hạn.

Liệu Iran có đóng eo biển Hormuz – điểm nghẽn dầu mỏ toàn cầu?

Một trong những nỗi lo lớn nhất của thị trường dầu mỏ là khả năng Iran sẽ đóng eo biển Hormuz – nơi vận chuyển khoảng 20 triệu thùng dầu/ngày, chiếm gần 20% tiêu thụ toàn cầu. Tuy nhiên, kịch bản này hiện tại chưa xảy ra.

Mặc dù Quốc hội Iran đã thể hiện sự ủng hộ, nhưng quyền quyết định cuối cùng thuộc về Hội đồng An ninh Quốc gia nước này. Giới chức Mỹ, bao gồm Ngoại trưởng Marco Rubio, đã cảnh báo Iran rằng nếu làm vậy sẽ là “hành động tự sát về kinh tế”, bởi chính xuất khẩu dầu của Iran cũng phụ thuộc vào tuyến đường này.

Rubio nhấn mạnh, nếu Iran hành động cực đoan, phản ứng không chỉ đến từ Mỹ mà còn từ nhiều nước khác, vì nó ảnh hưởng tới nguồn cung dầu toàn cầu – đặc biệt với những nước như Trung Quốc.

Trung Quốc có vai trò gì trong căng thẳng dầu mỏ vùng Vịnh?

Trung Quốc là nước tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới, với khoảng một nửa lượng dầu nhập khẩu đường biển đến từ vùng Vịnh, đặc biệt là qua eo Hormuz. Iran cũng là nhà xuất khẩu lớn sang Trung Quốc, với khoảng 1,84 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 5, chiếm phần lớn tổng xuất khẩu dầu của nước này.

Vì vậy, Mỹ đang gây sức ép để Bắc Kinh tận dụng ảnh hưởng của mình nhằm khuyên Iran không đi quá giới hạn. Rubio kêu gọi Trung Quốc “hãy gọi cho Tehran”, bởi bất kỳ hành động nào làm gián đoạn eo Hormuz đều sẽ gây tổn thất lớn cho chính nền kinh tế Trung Quốc.

Việc Trung Quốc có can thiệp hiệu quả hay không còn là câu hỏi bỏ ngỏ, nhưng rõ ràng nước này đang có nhiều lý do để thúc đẩy sự ổn định tại khu vực Trung Đông.

Giá dầu sẽ diễn biến thế nào trong thời gian tới?

Dù giá dầu hiện đã giảm mạnh, diễn biến tiếp theo sẽ phụ thuộc lớn vào thái độ của Iran và phản ứng từ Mỹ cũng như cộng đồng quốc tế. Nếu căng thẳng tiếp tục được kiểm soát, giá dầu có thể ổn định trở lại sau thời gian biến động.

Tuy nhiên, thị trường vẫn đặt trong trạng thái nhạy cảm, bởi chỉ cần một động thái bất ngờ từ một bên – như tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ hoặc tuyên bố đóng eo Hormuz – sẽ đủ để đẩy giá dầu tăng vọt trở lại.

Giới đầu tư vẫn đang theo dõi sát các tuyên bố và hành động từ cả Tehran, Washington và Bắc Kinh – ba nhân tố then chốt ảnh hưởng đến giá năng lượng toàn cầu trong bối cảnh hiện tại.