Mèo con nghịch ngợm

Nó, tức con mèo ranh này. Mới hơn một tháng tuổi. Còm nhom, xác xơ, lông da lẫn lộn, nhom nhem bẩn thỉu như một túm giẻ lau.

Đoan không thích mèo. "Mèo đến nhà thì khó, chó đến nhà thì sang". Không phải Đoan sợ nghèo khó. Cái chính là mèo không như bầy cá cảnh, đôi vẹt Hồng Kông anh đang nuôi. Mèo hay gây phiền cho người!

Đoan không thích con mèo con này. “Cha mẹ sinh con trời sinh tính”, mới nứt mắt mà nó đã bướng bỉnh và hỗn quá. Nhưng chẳng lẽ lại tống khứ nó đi, cái sinh linh còm cõi, yếu đuối tội nghiệp kia. Thôi thì đành vậy. Cứu một mạng người phúc đẳng hà sa. Vui vẻ, Đoan kéo nó đến trước cái bếp dầu.

“Con lạy thần thổ công ạ. Con tên là Kết. Nay con xin quý thần cho con làm lễ nhập gia với ông nhà báo Văn Đoan...”. Kẹp nhẹ đầu, cổ con mèo vào hai bàn tay, Đoan vừa nói vừa ép nó làm động tác vái lạy ông thần bếp. Nhưng, nó đâu có chịu. Chưa được ba lạy, nó đã ngoẹo đầu nhe răng bập vào tay Đoan và quẫy đạp loạn xạ.

- Hư nào!

Đoan mắng con mèo. Rồi đặt nó xuống đất, lấy que tre đo đuôi nó, đoạn đem bỏ vào hố tiêu.

- Kết! Từ nay đi vệ sinh thì vào đây. Nhớ chưa? Nhà chỉ có mình tao vừa là chủ vừa là tớ, không hơi sức đâu mà dọn dẹp cho mày được.

- Meo meo...

- Còn meo meo cái gì! Đòi thả ra á? Hừ! mày có trông thấy cái quán ăn chuyên làm thịt tiểu hổ ở ngoài phố không? Thôi, cơm đấy, ăn đi!

Con mèo con nghe lời Đoan, tắt tiếng kêu, cúi xuống đĩa cơm trộn ruốc thịt. Và lập tức vừa xốc từng miếng như lợn đói xốc cám vừa kêu ngao ngao khoái trá. Điệu này là xuất thân con nhà nghèo, giỏi lắm chỉ có cám lợn cám gà, chứ đã bao giờ được miếng ngon như thế!

Ngay sau khi chén sạch đĩa cơm, Kết đã có chỗ ở. Đó là một cái hộp các tông đặt dưới cái bể cá, ở phòng khách. Nơi đây, Kết chính thức gia nhập nhóm sinh vật cảnh của Đoan, gồm bầy cá và đôi vẹt Hồng Kông. Bầy cá có tới hai chục con. Con vằn, con đốm, con dài như lưỡi kiếm, con tròn dẹt như đồng xu, những kỳ quan của loài thuỷ tộc, đỉnh cao của trí tưởng tượng, của thơ siêu linh. Hai con vẹt thì nhỏ nhắn, xinh đẹp, con xanh lam, con xanh lá mạ sống trong một cái lồng nan sắt treo ở giữa nhà. Chúng không phải là kỳ quan, nhưng cũng là những con vật quý phái. Chúng luôn vui vẻ trong thanh tĩnh và như vậy là hoà hợp với cuộc sống độc thân và ưa thích sự thầm lặng để tư duy có điều kiện khai triển, tâm hồn thêm giàu có của Đoan. Chúng tham dự và thích hợp với cuộc sống có chiều hướng thu vào bên trong nội tâm, ít giao tiếp của Đoan. Vì cùng với sách, sản phẩm bền vững của các giá trị trí tuệ, chúng làm cho cuộc sống con người đỡ đi phần nông cạn, nghèo nàn và cô độc.

Bốn mươi tuổi mà Đoan còn sống độc thân thì cũng hơi kỳ cục thật. Nhưng biết làm thế nào được. Thời gian trôi không phải một mà là cả chục năm đánh vèo. Ở chiến trường về, nghĩ tới đường vợ con đã thấy mình thuộc loại lỡ cỡ. Lại thêm cái tính như là “kỵ huý” đàn bà con gái, với đoạn đời vừa qua chỉ những là yêu vụng nhớ thầm mà thôi.

Ấy thế, trên trường văn trận bút thì hùng hổ vậy mà hễ gặp phái nữ là đỏ mặt bẽn lẽn mới kỳ. Một cuộc sống độc thân kéo dài, một con số không to tướng. Nhưng, một con số không diễn tả sự trống không, sự không hiện diện, lại cũng có thể đồng thời diễn tả cả cái không gian bao la, một bầu trời mênh mông, vùng thiên thể không thể đo đếm được lắm chứ nhỉ!

Minh họa Lê Huy Quang

*

Quả nhiên là con Kết từ đâu lạc đến đã chứng tỏ nó là một nhân tố lạ, không hoà nhập với cuộc sống của Đoan. Nó đâu có như hai con vẹt và bầy cá cảnh, chúng không mảy may làm phiền Đoan. Ngược lại, cái vũ điệu bơi lượn thần tiên của bầy cá lại như dẫn dắt hồn người vào cõi mung lung hư ảo. Còn tiếng hót của hai con vẹt thì đó không chỉ là tiếng hót có thể tạo nên cơn đắm say cho tâm hồn. Không, đó còn là làn ánh sáng trong trẻo rót vào tâm khảm cần được nuôi dưỡng ở nơi ngọn nguồn những tình cảm tốt đẹp của Đoan.

Con Kết chỉ gây phiền cho Đoan! Buộc chặt nó lại thì nó kêu rên. Kêu rên thảm thiết như bị tra khảo, như bị đòn oan. Buộc lỏng một chút là nó xổ dây thoát ra. Thoát ra là nó làm đủ trò quái quỷ! Nó ngồi lù lù vào giữa bóng sáng của cái chụp đèn bàn, che lấp cả nguồn đèn khi Đoan ngồi ở bàn viết. Tắt đèn thì nó leo vào lòng, hất xuống nó lại leo lên. Khó chịu nhất là Đoan động đắp chăn nằm là nó rúc vào rồi trườn lên cạnh sườn và bò lên nằm chễm chệ trên ngực, trên bụng Đoan. Có lúc lại còn nằm kề bên tai Đoan mà khò khè như kéo bễ. Đã đo đuôi làm cữ và dặn dò cẩn thận rồi mà nó nghe đâu. Gầm giường, gầm bàn, gầm tủ nhà Đoan từ ngày có nó có lúc nào không sặc sụa mùi hôi thối tanh tưởi.

Còn trưa nay, vừa thiu thiu, Đoan đã choàng tỉnh vì nghe thấy tiếng vỗ cánh chàm chạp và tiếng kêu thất thanh của hai con vẹt. Đẩy cửa buồng bước ra, Đoan sững người vì một cảnh tượng không thể tưởng tượng nổi. Con mèo con yêu quái! Bằng sức nhảy thăng thiên nào mà từ đất nó vọt lên được cao đến thế; và bây giờ nó đã ở trên nóc cái lồng sắt sát trần nhà, đang thò chân xuống để khều hai con vẹt. Chiếc lồng rung lắc như quả chuông, còn hai con vẹt thì bám vào vách lồng, kêu choét choét khiếp đảm đến lạc cả tiếng. Bắc ghế, bắt con Kết xuống, Đoan phát một cái rõ mạnh vào mông nó, nó liền chạy biến đi.

*

Con mèo con trốn đi đâu? Bữa ăn không thấy nó về. Sục sạo khắp nhà, không sót một ngăn kéo, gầm bàn, góc tủ nào vẫn không thấy nó đâu. Hay là nó nằm ở trên đình màn? Rũ màn xuống, không thấy. Dưới bếp, lục lọi từng cái nồi, cái xoong, từng khe hở, kẽ tủ đựng bát đĩa, cũng không thấy. Nó đã giở pháp thuật thăng thiên rồi, giờ có lẽ nó sử dụng phép độn thổ tàng hình chắc!

Con Kết trốn biệt đi đâu cả đêm?

Sáng hôm sau, Đoan ngồi viết bài thì nghe vẳng một tiếng nước quẫy ở cái bể cá. Chạy ra, Đoan thật không ngờ, con Kết đang ngồi trên nóc bể cá cảnh, vừa chúc đầu xuống uống nước, nó vừa đưa chân xuống khuấy nước bắt cá. Và đàn cá thì hoảng hốt, tán loạn toé ra bốn góc bể. Thì ra cả đêm qua, con Kết nằm cuộn tròn ngủ trong cái túi công tác của Đoan. Mùi nước tiểu khai sặc của nó đã tố cáo vậy.

- Kết! Mày là con quái vật chứ không phải là mèo nữa!

Đoan quát. Không hề sợ hãi, con mèo quay lại, hai mắt quắc sáng nhìn Đoan, rồi chậm rãi, co mình lại, vồng cao tấm lưng dài, há miệng ngáp một tiếng thật oai vệ.

*

Giờ thì Kết từ đâu lạc đến của Đoan với sứ mệnh là gây phiền cho Đoan, đã chẳng còn là con mèo ranh nữa rồi! Cơm trộn ruốc thịt ngày ba bữa, bữa nào cũng lưng bát ăn đều, Kết lớn từng ngày. Kết đã tự xoá bỏ hình hài con mèo con lạc loài lam lũ gầy còm xơ rơ bẩn thỉu. Giờ lông da Kết mượt mà. Bốn chân Kết mũm mĩm ngấn thịt, hai mắt Kết tròn xanh óng ánh như hai viên ngọc bích. Cái giẻ lau nhôm nhoam ngày nào giờ đã là một khối hình óng ả tròn mềm, hiện rõ ba màu tam thể trắng, vàng, đen, vừa duyên dáng vừa đài đệ, cao sang.

Chỉ buồn là tính nết Kết chẳng những chỉ là nghịch ngợm ngỗ ngược như tuổi ấu niên nữa, giờ nó còn vừa lười biếng vừa đài các, lại vụng về, thô lỗ.

Lười biếng, vụng về quá và càng lúc càng biếng nhác vụng về thêm thì phải. Nhảy nhót leo trèo không đánh vỡ cốc chén thì cũng đánh đổ bức tượng, cái chai cái lọ. Ngày ba bữa. Cơm xong là nó đi. Đi thì chớ, về đến nhà là nó tìm chỗ ngủ. Hoặc rúc chăn ông chủ, hoặc chui vào cái bóng đèn bàn, không thì nằm trên cái giỏ ấm tích. Cùng nữa là leo lên trên nóc cái ti vi. Có bận từ trên nóc cái ti vi ngủ gật giật mình ngã uỵch xuống đất, đã không biết ngượng, lại vừa ngoeo ngoeo vừa tìm đường leo lên để tiếp tục ngủ.

Kết lười nhác lắm! Nhưng mà thôi, cứ cho lười nhác là đặc tính cố hữu của sinh vật, thì cũng không thể thể tất được cho Kết. Nghệ thuật phải là chính nó, nếu khác đi thì còn gì là nghệ thuật nữa. Vậy thử hỏi: Kết không biết bắt chuột nữa thì Kết có còn là giống mèo nữa không?

Kết không biết bắt chuột thật rồi!

Cúng rằm tháng ấy, Đoan thắp hương trên bàn thờ song thân. Tàn một tuần hương, dọn đồ cúng xuống thì ôi thôi, chuột đã khoét vẹt một góc chiếc bánh chưng còn nguyên lá. Chuột gặm lê táo trên bàn nước giữa ban ngày ban mặt. Chuột đuổi nhau huỳnh huỵch, cắn nhau chí choé trên cái giá sách của Đoan. Ban ngày, chuột nhắt, chuột cống bò qua bò lại trong nhà, ngay trước mặt Kết, Kết cũng lờ đi. Kết đã thoái hoá, đã đánh mất bản năng mèo của mình, đã trở thành đồ vô tích sự rồi!

*

Ôi, con mèo Kết từ đâu lạc đến, vật gây phiền nhiễu khó chịu cho Đoan! Nhưng, như thế nào đã hết. Và lần này thì dường như đã quá ngưỡng chịu đựng, chiều nay, Đoan đã phải buông bút bỏ dở cơn cảm hứng xuất thần trong một bài đặc tả văn chương, nhẩy bổ đến trước Kết và hét toáng lên với nỗi tức giận thật sự, gọi nó là đồ ăn cắp, tên lưu manh bốn chân.

- Tao không thể ngờ mày lại có thể hư hỏng đến như thế đấy, Kết ạ.

Kết thúc lời mắng mỏ, Đoan thở hắt ra nói vậy. Trong khi đó, không hề biết xấu hổ, cũng chẳng tỏ vẻ sợ hãi, Kết cứ trơ lì, quay vồng tấm lưng tròn trĩnh về phía Đoan, mồm ngoàm chặt một con cá mực khô to bằng cái lá bàng, cổ họng liên tục phát ra những tiếng gừ gừ hằn thù và dữ tợn.

- Khốn nạn chưa! Giờ tao mới biết thì mày đã trở thành một tên kẻ cắp có hạng rồi!

- Gừ gừ gừ...

- Muốn sống thì để đấy để tao đem trả người ta!

- Gừ gừ gừ...

- Nếu không thì cút khỏi nhà tao ngay, tên lưu manh bốn chân kia!

Cùng với tiếng quát, Đoan biến thành một cơn phẫn nộ thật sự, xông lại và nhanh tay đã tóm được con mực khô, giật lại, còn con Kết thì đã tót lên cửa sổ, rồi luồn lên gác trên, nơi ăn thông ra cái sân phơi của nhà người phụ nữ hàng xóm của Đoan.

*

Cuộc sống là một con đường dài có nhiều lối rẽ bất ngờ!

Đó là một chiều thu muộn. Nghe tiếng gõ cửa, Đoan vội vàng chạy ra và kinh ngạc nhận ra trước khuôn cửa nhà mình là một thiếu phụ xinh đẹp trên tay đang ẵm con Kết, còn con Kết thì thu gọn mình thành một cuộn bông tròn đang tựa đầu vào khuôn ngực nở bồng ấm áp của chị, mắt lim dim tin cậy.

Phán đoán câu chuyện theo thông lệ, Đoan kêu khe khẽ:

- Kìa cô Thoa! Trời, con mèo nhà tôi! Hết phá phách ở nhà, nó lại sang quấy nhiễu hàng xóm rồi. Chắc nó lại quen mui như hôm rồi sang ăn cắp mực khô của cô? Con dại cái mang. Tôi xin lỗi cô Thoa nhé!

Người thiếu phụ tên Thoa Đoan mới quen từ hôm đem con mực Kết đánh cắp sang trả, đáp lời Đoan bằng cử chỉ nghiêng đôi mắt lớn xuống và đưa tay âu yếm vuốt ve con Kết:

- Anh đừng nói oan cho Kết. Kết ngoan lắm. Kết nằm xem em tưới hoa và đuổi chim sẻ xuống ăn đỗ xanh em phơi đấy, anh ạ.

Lập cập kéo ghế mời người phụ nữ ngồi, Đoan vừa xúc ấm pha trà vừa hất hàm vào cái bể cá, cái lồng vẹt, phân trần:

- Tôi nuôi mấy con vật này cho nó vui cửa vui nhà. Còn con mèo này từ đâu lạc đến không biết. Chả hiểu có phải như các cụ nói “Mèo đến nhà thì khó” không, chứ nó thì quấy nghịch quá.

Người thiếu phụ ngước nhìn đôi vẹt đang bám vào thành lồng, cười mỉm:

- Nuôi con vật nào cũng phải có duyên, có thần, anh Đoan ạ. Nhất là nuôi mèo.

- Tôi thì đại vô duyên!

- Ngày trước hồi nhà em còn, nhà em có duyên nuôi mèo lắm. Có lần nuôi được con mèo mặt ngọc vừa đẹp vừa khôn. Ngõ phố có một con chuột đã thành tinh năm mầu, râu trắng như tuyết, tứ túc huyền đề, đã từng cắn chết không biết bao nhiêu mèo lớn mèo nhỏ. Thế mà con mèo nhà em bắt được nó đấy!

Vừa nói, người phụ nữ vừa cúi xuống nhìn con Kết lúc này đã đổi chiều nằm, đang ngước lên. Rồi bỗng vừa như phát hiện ra một điều gì kỳ lạ, người phụ nữ trẻ liền ngẩng lên, nhìn Đoan, đôi môi xinh bật tiếng nho nhỏ và sung sướng:

- Ơ này, anh Đoan! Con mèo nhà anh cũng là con mèo mặt ngọc đây này.

Đoan đã ngồi im phắc lúc đó. Trong sâu thẳm thảng thốt một nỗi kinh ngạc và bồi hồi âm thầm. Người phụ nữ tươi đẹp ôm con mèo mặt ngọc xinh xắn. Một hình tượng, một khoảng khắc hiếm hoi với Đoan vừa hiện ra! Thoa vốn là một phụ nữ đẹp. Vóc hình chị thon thả. Nữ tính thuần thục hiển hiện ở khuôn ngực nở, hai con mắt lớn vừa dịu dàng vừa đắm say, những đường nét mượt mà ở bờ vai, bên sườn và mái tóc dầy bừng bừng sinh lực. Ôm ẵm con mèo trên tay như ôm ẵm đứa trẻ, Đoan nhận ra người phụ nữ đã ở đúng thời điểm của hoa nở, của trăng lên, của bình minh hé rạng!

*

Nuôi mèo phải có duyên, có thần. Nếu không nó sẽ bỏ đi. Vậy thì chẳng lẽ là Đoan có duyên có thần? Vì có bận, Đoan đi công tác vắng nhà đến cả tuần liền mà về nhà vẫn thấy Kết sống khoẻ mạnh như thường. Đoan hiểu như thế là gần đây Kết đã trở nên gần gũi với anh, hơn nữa Kết được sự săn sóc của người phụ nữ láng giềng là Thoa. Kết giờ đây đã là một thiếu nữ thuần thục. Nó ít nghịch ngợm hơn. Nó trầm tĩnh và có vẻ bí ẩn hơn. Và từ hôm Thoa phát hiện nó là con mèo mặt ngọc, Đoan như thấy nó đáng yêu hơn rất nhiều. Dấu hiệu khôn lớn thấy rõ nhất là nó không còn chui rúc vào chăn khi Đoan ngủ. Nó hay leo lên gác thượng, khoảng không gian liên thông với cái sân phơi nhà Thoa. Nó hay nằm xem Thoa tưới hoa. Có bận nó còn rình, vồ được chim sẻ xuống ăn đậu xanh Thoa phơi.

Còn đêm nay thì vẫn là Kết ở trên cái sân thượng ấy, nhưng thật tình nó đã làm Đoan thức giấc và phát hoảng. Thoạt đầu là những tiếng kêu vừa dữ tợn vừa tức tối vừa cuộn tròn trong cổ họng nó vọng xuống buồng Đoan. Sau nghe ra thì thấy còn hơn cả thế. Ngoău, ngoău, ngoău. Không chỉ là kêu than, con Kết còn rên rỉ, rống rít, kêu gào thật ai oán thống thiết, thật đau đớn bức bối. Tựa như gan ruột nó đang bị dùi đâm, dao cắt, móng vuốt cắn xé vậy.

Đoan đã vùng dậy. Và chạy lên sân thượng, nhìn thấy Kết, Đoan càng kinh hoàng hơn. Suốt từ nửa đêm tới giờ là đã hai giờ sáng, Kết vẫn như đang lên cơn kinh giật, vẫn đang lăn lộn trên mặt sân trong trạng thái càng lúc càng như mê hoảng, điên rồ. Quan sát Kết, Đoan nhận ra không phải chỉ là cơn đau tâm thể đang hành hạ nó. Kết đang còn là nạn nhân khốn khổ của một dục vọng mang hình tích một hồn ma bóng quỷ ám ảnh dày vò. Và điều này được thể hiện ở động tác lăn lộn một cách hoảng loạn trên vuông sân thượng của nó, ở cử chỉ oằn lưng ẹp bụng xuống đất, hểnh cặp mông đẩy lên cao rất kỳ quái của nó, ở hai con mắt nó long lên sòng sọc và bốn bộ móng nó xoè ra cào cạt cạt liên tục xuống mặt sân. Kết đang ở trong cơn khát cháy. Đang ở trong tình thế bùng nổ. Sôi réo trong nó lúc này là cơn phóng dục mãnh liệt không đường biên!

Thấy con Kết đã hoàn toàn rối loạn, có cơ rơi từ sân thượng xuống tầng dưới, Đoan vội từ hàng hiên chạy ra. Anh muốn đỡ nó. Nhưng anh vội sững lại. Ở phía nhà bên, trong ánh sao lấm tấm trên vòm trời toả rạng, anh nhận ra lờ mờ bóng một thiếu phụ trẻ. Thoa đã đứng đó từ lúc nào. Tóc xoã dài rũ rượi. Mỏng mảnh trong chiếc áo ngủ qua đêm, chị giống một bóng liễu hao gầy tơi tả, ẩn dụ một tâm tình muốn được chia sẻ, kết nối.

Đoan thật là một gã đàn ông vô duyên. Con Kết đã bỏ anh đi rồi! Suốt cả tuần ấy, tháng ấy nó không về. Suốt cả tuần ấy, tháng ấy Đoan đi tìm nó. Anh lần mò vào từng ngõ nhỏ phố xá, gõ cửa hỏi từng nhà, từng hộ. Anh đến cả mấy cái quán tiểu hổ. Không thấy Kết đâu. Nhưng, gần như ở tất cả những lần đi tìm Kết, anh đều gặp Thoa.

“Tội nghiệp con Kết quá! Em rất nhớ nó”. Người thiếu phụ hàng xóm của Đoan, người mà từ lâu Đoan in dấu hình trong tâm khảm, nói vậy. Chị đã cùng Đoan tiếp tục kết đôi trong cuộc hành trình dường như không có điểm kết thúc để tìm kiếm Kết. Vô vọng. Kết đã xuất hiện, đã biến vào vô tăm tích như để chứng minh cho cái bí nhiệm thực sự đã hiện hữu ở cuộc đời này. Kết, một số phận không thể lý giải được, một tính cách đầy khuyết tật. Nhưng phải chăng, cũng giống như nhiều sinh thể, nó cũng để lại được vài thao tác được thế gian này thừa nhận là có ý nghĩa nhân tình.

Truyện ngắn của Ma Văn Kháng

Lần đầu đi săn

Tháng ba Tây Nguyên trời nắng như đổ lửa, thỉnh thoảng một cơn gió hiếm hoi từ phía đông nhè nhẹ thổi về. Cơn gió...