Giá trị to lớn của một loài hoa đã thấm sâu vào tâm hồn dân tộc Việt

Tọa đàm diễn ra trong không gian trưng bày “Bác Hồ với Thủ đô Hà Nội” và “Sen thư pháp”. Với những câu chuyện thú vị, những trao đổi hấp dẫn, các diễn giả đã chia sẻ về các chủ đề: Sen trong đời sống văn hóa Việt; Sen trong mỹ thuật; Sen trong thi ca; Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt thông qua hình tượng hoa sen.

Toạ đàm diễn ra trong không gian nghệ thuật ngào ngạt hương sen.

Nhắc đến hoa sen, người ta sẽ liên tưởng ngay đến sự thanh cao, tinh khôi, hiện thân của một ý nghĩa tốt đẹp, không có loài hoa nào trở nên phổ biến và thân thuộc ở nhiều quốc gia trên thế giới như hoa sen. Hoa sen còn biểu tượng cho nghị lực phi thường, khí phách quật cường của người Việt Nam. Sen có mặt xung quanh cuộc sống của chúng ta từ văn hoá, nghệ thuật cho đến ẩm thực.

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng

Nhụy vàng bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Bốn câu thơ quen thuộc trên chính là hình dung về loài hoa sen trong tâm trí của người Việt - loài hoa vô cùng gần gũi, thân thương, là hiện thân của sự trong trắng, thoát tục và hoàn mỹ trong cuộc sống.

Các diễn giả tại toạ đàm

Khẳng định sen có vai trò quan trọng trong đời sống văn hoá Việt, PGS. TS Nguyễn Thị Minh Thái cho rằng cần làm rõ khái niệm về sen và sen trong đời sống văn hoá. Cần phải nhìn hoa sen ở cả hai loại giá trị: vật chất với những giá trị hữu thể và tinh thần qua những giá trị phi vật thể.

Sen là một loài hoa đặc biệt, vốn là cây hoa mọc trong đầm, mà đầm được xem là một địa văn hoá. Sen có ý nghĩa cả trong cuộc sống đời thường và đời sống văn hoá. Trong đời sống thường ngày sen có thể trở thành thức ăn, thuốc, nguyên liệu dệt vải… từ củ, lá, hoa, hạt, tơ của sen đều chứa một công dụng nào đó.

Theo PGS. TS Nguyễn Thị Minh Thái, hoa sen còn mang ý nghĩa của sự trong trắng bởi vì hoa mọc lên trong bùn lầy nhưng rất tinh khiết, tượng trưng cho sự thanh cao, thoát tục, giúp con người gỡ bỏ mọi ưu phiền để tĩnh tâm, an hưởng hạnh phúc.

PGS. TS Nguyễn Thị Minh Thái chia sẻ về chủ đề Sen trong đời sống văn hóa Việt.

Sen đi vào triết lý nhà Phật, sen trở thành một biểu tượng văn hoá của người Việt như một hiện thân của sự thuần khiết. PGS. TS Nguyễn Thị Minh Thái nhận định: “Hoa sen trở thành biểu tượng chói sáng của đạo Phật, hoa sen thuộc về phương Đông, trở thành một biểu tượng mỹ học văn hoá”.

Tán thành nhận định đó, TS. Trần Đoàn Lâm cũng cho rằng, hoa sen mang tính triết học rất cao, điều này thể hiện rất rõ trong giáo lý Phật giáo, văn thơ Phật giáo vì nó chứa đựng quan niệm triết học về mặt không gian và thời gian, nói lên tính liên tục, “vô thuỷ vô chung”, sự tồn tại của kiếp luân hồi...

TS. Trần Đoàn Lâm chia sẻ về sen trong thi ca.

Bên cạnh đó, sen là một đối tượng gợi cảm hứng, là một hình tượng nghệ thuật phổ biến trong thơ ca Việt Nam, TS. Trần Đoàn Lâm đã phân tích những hình tượng đẹp đẽ đó qua những câu thơ, ca dao quen thuộc.

Rủ nhau đi tắm hồ sen,

Nước trong bóng mát, hương sen cạnh mình.

Cứ chi vườn ngọc, ao quỳnh.

Thôn quê vẫn thú hữu tình xưa nay.

Hoa sen trong hoàn cảnh này gắn bó chặt ché với tình cảm quê hương, những hồ sen là thứ gắn liền vẻ đẹp quê hương, cùng với canh rau muống, cà dầm tương, đầm sen ngào ngạt hương thơm cũng là một hình ảnh khiến người ta xao xuyến trong nỗi nhớ quê nhà.

Theo TS. Trần Đoàn Lâm, bông sen cũng là đại diện của một biểu trưng cho vẻ đẹp con người Việt Nam về cả vật chất và cả tinh thần. Theo ông, trong thơ ca, nhiều tác giả đã mượn biểu tượng sen để ca ngợi con người Việt Nam, đặc biệt là phụ nữ Việt Nam, từ hình thể đến tính cách, đến những vật dụng gắn liền với họ.

Chỗ hoa sen mọc lên ta sẽ thấy nước rất trong, cách nó vươn lên giống như cách con người hướng đến sự hoàn thiện. Bởi vậy, hoa sen cũng biểu tượng cho đạo đức, phẩm chất thanh cao của người quân tử. Sen chứa đựng mùi thơm kín đáo, hiền dịu, thoang thoảng, hương thơm bay xa như phẩm chất người quân tử để lại tiếng thơm muôn đời.

“Khi chúng ta đứng bên cạnh đầm sen chúng ta như đứng cạnh một con người thiện lương có tấm lòng từ bi, có lòng tốt, có đạo đức”, TS. Trần Đoàn Lâm cho hay.

Trong thi ca, sen cũnng là biểu tượng của tình yêu đôi lứa, chúng ta rất quen thuộc với câu thơ “Hôm qua tát nước đầu đình/ Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen”, theo TS. Trần Đoàn Lâm chiếc áo đặt trên cành hoa sen giống như một cái cớ để chàng trai gợi lên một câu chuyện tình yêu.

Sen thân thuộc như vậy, nên khi đi vào đời sống văn hoá, nghệ thuật sen quyến rũ người ta, gợi lên những ý tưởng nghệ thuật đặc sắc. TS. Trần Hậu Yên Thế cho rằng, hình tượng hoa sen trong nghệ thuật tạo hình Việt là một đề tài rất phong phú, được thể hiện ở rất nhiều các hình thức trang trí mỹ thuật và kiến trúc đặc trưng riêng cho mỗi thời kỳ lịch sử của dân tộc. Nó không chỉ mang lại giá trị vật chất cho cuộc sống, mà chứa đựng giá trị tinh thần của người Việt.

TS. Trần Hậu Yên Thế bàn về sen trong mỹ thuật.

Nhà sưu tập, kỷ lục gia bộ sưu tập sen Nguyễn Thị Thanh Tâm cũng khẳng định dấu ấn của sen trong đời sống văn hóa Việt là rất rõ. Với niềm đam mê gần 20 năm sưu tập sen, bà Tâm chia sẻ: “Tôi thấy sen thật vi diệu, hình tượng sen đã ăn sâu vào đời sống văn hoá Việt và tôi yêu thích nó, sen mở ra cho tôi nhiều ý tưởng, từ sự yêu thích đã thôi thúc tôi tạo ra một sân chơi để mọi người ở mọi lứa tuổi cùng tham gia”.

Nhà sưu tập, kỷ lục gia bộ sưu tập sen Nguyễn Thị Thanh Tâm tại toạ đàm.

Đặc biệt, trong khuôn khổ buổi tọa đàm còn xuất hiện điểm nhấn là hoạt động trình diễn bộ sưu tập thời trang chủ đề “Sen” của nhà thiết kế Việt Phượng.

Trình diễn bộ sưu tập thời trang chủ đề “Sen”

Bộ sưu tập của nhà thiết kế Việt Phượng.

Ban tổ chức tặng hoa cho các diễn giả.

Toạ đàm diễn ra trong không gian ngào ngạt hương sen, một lần nữa khẳng định sen luôn đánh dấu một sự kế thừa và sáng tạo không ngừng để luôn tỏa sáng trong lòng dân tộc.

Huyền Thương

Hành trình thu lượm cái đẹp của quê hương, đất nước

Sáng 26/7, tại Hà Nội đã diễn ra khai mạc triển lãm hội họa của nhóm họa sĩ "Hành trình". Triển lãm trưng bày những...