Pretoria, thành phố của hoa phượng tím

Từ sân bay quốc tế Tambo của thủ đô Johannesburg, tôi theo xe lên đường đi Pretoria, thủ đô hành chính hay còn gọi thủ đô hành pháp của đất nước Nam Phi giàu nắng gió. Pretoria ở cực Bắc của Cộng hòa Nam Phi, trên độ cao 1.350m, so với mặt biển, trong một thung lũng bao quanh bởi dãy núi Magaliesberg.

Pretoria được đặt theo tên của Andries Pretorius, một vị anh hùng quân đội gốc Phi, nằm  cách Johannesburg hơn 50km về phía Nam, lộ trình mất khoảng 1 giờ ô tô. Ấn tượng đầu tiên của tôi đối với  thành phố này là nơi đâu cũng tràn ngập sắc tím của hoa phượng tím.

Đường phố Pretoria đầy sắc tím. Ảnh: Trần Mạnh Thường

Pretoria được du khách và người dân địa phương thân thương gọi tên thành phố mình là thành phố hoa phượng tím (tiếng Anh là Jacaranda). Toàn thành phố có trên 70.000 cây hoa phượng tím, được trồng khắp các nẻo đường, góc phố công viên và trong các khu vườn rộng lớn. Giống cây phượng tím của thủ đô Pretoria được du nhập vào Nam Phi từ thế kỷ XIX. Mặc dù có nguồn gốc từ Nam Mỹ, nhưng loại thực vật này phát triển mạnh trong khí hậu nóng ẩm của Nam Phi và có khả năng chịu hạn khá tốt. Mỗi khi mùa xuân về, Jacaranda đâm chồi nẩy lộc, đơm hoa kết trái, khoác lên Pretoria một màu tím dịu êm, tỏa hương ngào ngạt.

Thành phố Pretoria được thành lập năm 1855 và trở thành thủ đô hành chính của Nam Phi năm 1863. Thành phố có diện tích 1.644 km2, dân số hiện nay khoảng gần 3 triệu người.

Khác với sự sầm uất, hối hả và ngột ngạt ở thủ đô kinh tế Johannesburg, người dân Pretoria chủ yếu làm công chức nhà nước và có nếp sống của một đô thị hành chính bình yên, êm ả.

Không chỉ được thế giới biết đến với tên gọi “Thiên đường phượng tím”, Pretoria còn nổi tiếng là địa danh bảo tồn khá nguyên vẹn nền văn hóa đa dạng của “lục địa đen”. Pretoria cũng không quá sôi động như thủ đô lập pháp Cape Town. Thành phố Pretoria có nhiều viện bảo tàng, phòng trưng bày triển lãm nghệ thuật và là trung tâm đào tạo giáo dục với nhiều trường đại học tiếng tăm. Pretoria từng giành được giải thưởng “Thành phố vườn quốc tế” (International Garden City).

Pretoria, thành phố sôi động với một cộng đồng năng động, sáng tạo, cơ sở hạ tầng công nghiệp, thương mại, xây dựng hiện đại và được duy trì tốt. Một thành phố rất thuận lợi cho đầu tư và du lịch. Cánh cửa của Hội đồng thành phố luôn luôn mở rộng đối với dân chúng để được lắng nghe và phục vụ tốt nhất cho dân chúng. Pretoria đã góp phần quan trọng đưa Nam Phi vào hàng các nước có nền kinh tế mới nổi - “BRICS”.

Thủ đô Pretoria có khá nhiều danh lam thắng cảnh  tham quan, du lịch nổi tiếng, hấp dẫn du khách. Nếu bạn thích khám phá về nghệ thuật kiến trúc, xin mời bạn đến tham quan tòa nhà Liên bang (Unions Building), còn gọi Dinh Tổng thống, là biểu tượng của chính quyền thành phố Pretoria. Dinh Tổng thống tọa lạc trên đỉnh đồi Meintjes Kop, nhìn xuống toàn thành phố Pretoria.

Dinh Tổng thống. Ảnh: Trần Mạnh Thường

Đây là một trong những công trình độc đáo tuyệt đẹp, do kiến trúc sư nổi tiếng Herbert Baker thiết kế theo nghệ thuật kiến trúc cổ điển Anh với những chi tiết phong cách Cape Dutch  và Edwardian. Tòa nhà được xây bằng đá sa thạch màu sáng, dài 385m, mang hình dáng bán nguyệt, với hai cánh, tượng trưng cho sự hòa hợp giữa hai dân tộc Anh và Afrikaan (Phi). Xung quanh tòa nhà có khu vườn bậc thang xanh mát và sở hữu một khán đài rộng lớn có thể chứa khoảng 9.000 người. Đây là nơi diễn ra những lễ nghi quan trọng của thủ đô Pretoria.

Đài tưởng niệm Voortrekker (Voortrekker Monument) cũng là một địa chỉ tham quan thú vị. Đài tưởng niệm nằm trên một ngọn đồi nhỏ về phía Nam Pretoria, một công trình kiến trúc khối trụ vuông rất đồ sộ, có kích thước 40x40x40m, do kiến trúc sư Gerard Moerdijk thiết kế theo phong cách kiến trúc châu Âu, được xây bằng đá granite, là một biểu tượng lịch sử văn hóa của Pretoria.

Đài tưởng niệm Voortrekker được xây để tôn vinh  những người Boer dũng cảm đã rời khỏi thuộc địa Cape vào giữa những năm 1835 và 1854. Họ đã chiến đấu ngoan cường chống lại tộc người Zulu (một bộ tộc châu Phi). Đài tưởng niệm Voortrekker không chỉ một tác phẩm nghệ thuật đẹp mà còn là một biểu tượng lịch sử sinh động, nơi lưu giữ những tác phẩm điêu khắc, tranh dệt, các bản khắc và các vật phẩm lịch sử liên quan đến cuộc di dân lớn của người Boer.

Xung quanh đài tưởng niệm, người ta đặt 64 chiếc xe bò, tượng trưng cho số lượng xe bò tham gia trận đánh trên sông Blood (sông Máu). Đài tưởng niệm là một công trình kiến trúc rất có ý nghĩa đối với người Nam Phi gốc Âu và cũng là một nơi nhắc nhở mọi người nhớ về quá khứ đen tối  của chế độ Apartheid (chế độ phân biệt chủng tộc).

Đến Pretoria mà không đến chiêm ngưỡng Quảng trường Church (quảng trường nhà thờ) là một thiệt thòi lớn. Quảng trường Church là một nơi gắn liền quá khứ với hiện tại của thành phố Pretoria. Quảng trường được đặt tên theo tên của nhà thờ đầu tiên  được xây dựng tại đây vào năm 1855 do Mathius Pretorius, người sáng lập Pretoria khởi dựng. Quảng trường Church là nơi diễn ra các hoạt động thương mại, tôn giáo,  chính trị... của người dân thành phố.

Đài tưởng niệm Voortrekker. Ảnh: Trần Mạnh Thường

Xung quanh quảng trường có nhiều công trình  kiến trúc độc đáo, đẹp mắt, mang phong cách kiến trúc tân cổ điển, trong đó đáng chú ý nhất là  Cung điện Công lý, Nhà hát Thủ đô, Bưu điện thành phố. Tại quảng trường thường xuyên tổ chức các lễ hội, triển lãm, biểu diễn nghệ thuật... Đặc biệt hàng tuần cứ vào tối thứ tư, tại đây diễn ra cuộc diễu binh với nghi lễ thượng cờ, hát quốc ca Nam Phi và bắn pháo hoa. Ở giữa quảng trường dựng bức tượng bằng đồng Paul Kruger, vị Tổng thống Cộng hòa Transvaal, một trong những nhà lãnh đạo cuộc di dân lớn của người Boer, với nghệ thuật điêu khắc rất độc đáo.

Tôi rời Pretoria trong cảm giác bâng khuâng, lưu luyến về màu hoa tím của loài cây Jacaranda trở nên thân thương, gần gũi hơn với tôi trong ký ức về những hành trình khám phá các miền đất lạ trên khắp thế giới.

“Không chỉ được thế giới biết đến với tên gọi “Thiên đường phượng tím”, Pretoria còn nổi tiếng là địa danh bảo tồn khá nguyên vẹn nền văn hóa đa dạng của “lục địa đen”.

Trần Mạnh Thường

Làng cổ Hallstatt – miền cổ tích

Làng cổ Hallstatt, tọa lạc giữa hai thành phố Salzburg, quê hương của nhạc sĩ thiên tài Wolfgang Amadeus Mozart và thành phố...