3 cơ hội để trẻ thông minh và tài giỏi hơn, quyết định toàn bộ cuộc đời của trẻ

Các nhà khoa học ước tính rằng di truyền chiếm khoảng 50%-60% ảnh hưởng đến trí thông minh. Phần còn lại chịu tác động từ các yếu tố như môi trường, dinh dưỡng và giáo dục...

Ví dụ, khả năng hiểu biết, nhận thức, tư duy logic, trí nhớ, khả năng suy nghĩ... cũng thuộc phạm trù IQ và có thể được cải thiện thông qua quá trình rèn luyện.

Nhóm nghiên khoa học hành vi trẻ em tại Đại học Harvard phát hiện rằng có 3 giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ em: Đó là là 0-3 tuổi, 3-6 tuổi và 7-10 tuổi.

Giai đoạn phát triển vàng từ 0-3 tuổi 

Chúng ta có thể tưởng tượng sự phát triển của não bộ trẻ giống như xây dựng một tòa nhà chọc trời.

Có ba thời điểm quan trọng trong quá trình xây dựng một tòa nhà. Giai đoạn 0-3 tuổi, tương đương với việc đặt nền móng cho tòa nhà.

Trước 3 tuổi, não bộ bước vào "chế độ chạy đua" vì phải hoàn thành 80% quá trình phát triển. Vàmột tổ chức rất quan trọng trong não chúng ta được gọi là "nơ-ron". Theo đó, các tế bào thần kinh chịu trách nhiệm cho hoạt động suy nghĩ, ra quyết định, giải quyết vấn đề,... hàng ngày.

Lúc này, các kết nối synap sẽ được thiết lập giữa các tế bào thần kinh nhanh, đạt tới hơn 1 triệu lần mỗi giây. Hiểu cách khác, giai đoạn này là thời kỳ quan trọng cho sự phát triển khả năng cảm giác và ngôn ngữ của trẻ.

Sự kích thích cảm giác liên tục và phong phú có thể làm cho các kết nối giữa các tế bào thần kinh trở nên nhiều và mạnh mẽ hơn.

Vì vậy, trước 3 tuổi, hãy giúp trẻ hiểu biết và khám phá thế giới. Những cảm xúc và trải nghiệm đạt được ở giai đoạn này sẽ có lợi cho trẻ trong suốt cuộc đời.

Trước 3 tuổi, hãy giúp trẻ hiểu biết và khám phá thế giới.

Giai đoạn quan trọng từ 3-7 tuổi

Giai đoạn từ 3 đến 7 tuổi tương đương với việc xây dựng "khung chính" của tòa nhà. Đây là thời kỳ quyết định, nơi nền móng cho sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của trẻ được hình thành vững chắc.

Trẻ từ 3-7 tuổi thay đổi đáng kể so với trước đây, thậm chí dường như trở thành một người hoàn toàn khác. Mỗi ngày trôi qua, trẻ học hỏi, hình thành những hiểu biết cơ bản về bản thân và người khác.

Điều này là do quá trình "cắt tỉa synap" của não diễn ra rất tích cực, giúp loại bỏ những kết nối vô nghĩa và củng cố những mối liên hệ quan trọng. So với giai đoạn "điên rồ" trước 3 tuổi, một số kết nối cần phải được cắt bỏ để đảm bảo rằng tòa nhà được xây dựng chắc chắn và bền vững.

Trẻ từ 3-7 tuổi thay đổi đáng kể so với trước đây.

Vì vậy, đây là thời kỳ quan trọng để trẻ khám phá và học hỏi. Mỗi trải nghiệm mới, cuộc phiêu lưu nhỏ đều đóng góp vào việc định hình nhân cách và tư duy của trẻ.

Ví dụ, khi bố mẹ đưa trẻ đi chơi, tham gia các trò chơi sáng tạo, hay vẽ tranh, kể chuyện, sẽ khích lệ sự tò mò và mong muốn khám phá.

Sự tò mò chính là lợi thế cạnh tranh cốt lõi nhất trong giai đoạn này. Một đứa trẻ tò mò sẽ luôn đặt câu hỏi, tìm hiểu và không ngại thử nghiệm, khám phá thú vị và tạo nền tảng cho việc học tập sau này. 

Giai đoạn phát triển nhanh 10 tuổi

Vào khoảng 10 tuổi, não bộ sẽ bước vào giai đoạn phát triển nhanh thứ ba.

Ở giai đoạn này, tâm lý của trẻ có những thay đổi rõ rệt. Trẻ bắt đầu nghi ngờ, cảm thấy những điều bố mẹ nói không hoàn toàn đúng, và thường xuyên nóng tính, dễ nổi giận và cãi vã. Những mâu thuẫn trong lòng trẻ trở nên khó kiểm soát, tạo ra những tình huống khó khăn.

Mặc dù não bộ đang bắt đầu trưởng thành, nhưng vỏ não trước trán, phần chịu trách nhiệm cho khả năng lập kế hoạch, kiểm soát cảm xúc và ra quyết định, vẫn chưa phát triển hoàn thiện. Điều này khiến trẻ gặp khó khăn trong việc kiềm chế cảm xúc và kiểm soát tính khí, dẫn đến những hành động bốc đồng.

Vậy làm thế nào để giúp trẻ vượt qua giai đoạn quan trọng này và phát triển thói quen học tập cũng như tính cách? Trẻ 10 tuổi là một bước ngoặt lớn, khi nhận thức bắt đầu phát triển mạnh mẽ.

Hãy khuyến khích trẻ tự đưa ra quyết định và lựa chọn.

Do đó, trẻ cần được tôn trọng và đối xử như những người lớn. Ví dụ, bố mẹ không thể ép buộc trẻ phải đọc sách gì, vào phòng để xem trộm đồ đạc hay đọc nhật ký. Những hành động này không chỉ xâm phạm quyền riêng tư, mà còn làm tổn hại đến lòng tin giữa bố mẹ và con cái.

Ở giai đoạn này, việc học cách buông bỏ một cách phù hợp là rất cần thiết. Nếu không, bố mẹ có thể rơi vào vòng luẩn quẩn, càng kiểm soát, trẻ càng trở nên chống đối. Thay vào đó, hãy khuyến khích trẻ tự đưa ra quyết định và lựa chọn, từ việc chọn sách để đọc đến việc tham gia các hoạt động ngoại khóa. Điều này giúp trẻ cảm thấy có trách nhiệm, phát triển khả năng tự lập và tư duy độc lập.

Tóm lại, giai đoạn 10 tuổi là thời điểm quyết định cho sự phát triển trí não, tâm lý và tính cách của trẻ. Bằng cách tôn trọng, khuyến khích sự độc lập và tạo điều kiện cho trẻ thể hiện bản thân, sẽ giúp trẻ vượt qua những thách thức này và chuẩn bị cho một tương lai vững chắc hơn.