3 kiểu gia đình khó nuôi dạy con cái xuất chúng

Gia đình là môi trường đầu tiên và quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ. Đây là nơi hình thành những giá trị, thói quen và kỹ năng sống cơ bản, ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển tâm lý và nhân cách của trẻ.

Theo đó, tính cách và thói quen sống của bố mẹ đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và thói quen của trẻ. Vì vậy, để nuôi dưỡng những thế hệ khỏe mạnh, tự tin và có trách nhiệm, bố mẹ chú ý đến hành vi và thái độ của mình, hạn chế rơi vào 3 "cạm bẫy" trong quá trình nuôi dạy con.

Gia đình kiểm soát quá mức: Trẻ trở thành “con rối”

Một số tình huống phổ biến: 

- Khi trẻ làm đồ thủ công, phụ huynh giám sát toàn bộ quá trình và sửa chữa ngay sai sót.

- Khi trẻ chơi với bạn bè, bố mẹ luôn ở bên cạnh vì lo lắng trẻ gặp rắc rối hoặc học thói quen xấu.

- Việc em mặc gì, ăn gì, học gì đều do bố mẹ quyết định.

Trẻ trong những gia đình này bề ngoài được bảo vệ tốt, nhưng lâu dài dễ trở thành "bông hoa trong nhà kính". Trẻ quen với sự sắp đặt và gần như không có cơ hội tự đưa ra quyết định. Theo thời gian, trẻ trở nên nhút nhát, lệ thuộc, thậm chí mất đi can đảm để giải quyết vấn đề. Khi bước vào xã hội, đa phần trở nên lúng túng khi đối mặt với những thử thách.

Gợi ý từ chuyên gia: Cho trẻ quyền được thử nghiệm và sai sót.

Cho phép trẻ tự quyết định mặc quần áo gì và sắp xếp thời gian học tập thế nào, ngay cả khi kết quả không hoàn hảo.

Hãy là "người đỡ đầu", hướng dẫn khi trẻ cần, thay vì luôn bao bọc và giải quyết thay. Cho trẻ quyền lựa chọn: Ví dụ, hãy hỏi trẻ "Con muốn đi bộ hay đến thư viện vào cuối tuần?"

Gia đình thiếu quan tâm về mặt tình cảm: Lòng trẻ trống rỗng

Một số tình huống phổ biến: 

- Bố mẹ bận rộn với công việc, hầu như trẻ được bảo mẫu hoặc người thân chăm sóc.

- Giao tiếp giữa bố mẹ và con cái chỉ giới hạn ở "Con đã làm xong bài tập về nhà chưa?" và "Con được bao nhiêu điểm bài kiểm tra?"

- Nhu cầu tình cảm của trẻ bị bỏ bê, trẻ thường nghe “Bố mẹ làm việc vất vả vì con”.

Đối với trường hợp này, đa phần trẻ sinh trưởng trong môi trường khá giả, nhưng lại thiếu cảm giác an toàn. Trẻ có xu hướng im lặng, không muốn mở lòng, thậm chí tỏ ra thờ ơ hoặc phản kháng. Vì chưa bao giờ cảm thấy được "nhìn nhận", dó đó trẻ học cách khép mình lại.

Gợi ý từ chuyên gia: Dành khoảng 15 phút mỗi ngày, tắt điện thoại và lắng nghe trẻ nói chuyện về những điều thú vị ở trường, hay rắc rối của bạn bè.

- Nói ít hơn “Mẹ làm điều này vì con” và thay câu “Hôm nay con có điều gì vui muốn chia sẻ với mẹ không?”

- Tạo cảm giác nghi lễ gia đình,  ví dụ, cả nhà cùng xem phim vào mỗi thứ bảy để trẻ có cảm giác được thuộc về.

Gia đình thiếu quan tâm về mặt tình cảm.

Gia đình quá nuông chiều: Trẻ em trở nên yếu đuối

Một số tình huống phổ biến: 

- Bố mẹ cho trẻ bất cứ thứ gì trẻ muốn.

- Khi trẻ mắc lỗi, bố mẹ vào cuộc ngay để giải quyết.

- Bố mẹ thường nói: "Con còn nhỏ, lớn lên sẽ hiểu".

Trẻ sống trong môi trường này có xu hướng phát triển tính cách tự mãn, kiêu ngạo, với suy nghĩ cả thế giới xoay quanh mình. Về lâu dài, khả năng chống chọi với thất bại kém đi. Trẻ dễ suy sụp trước những thất bại, dù là nhỏ nhất, nhiều trường hợp khóc dọa bố mẹ. 

Gợi ý từ chuyên gia: 

- Đặt ra ranh giới rõ ràng: Ví dụ, trẻ được phép mua một món đồ chơi mỗi tuần hoặc không được sử dụng điện thoại di động quá 30 phút mỗi ngày.

- Để trẻ tự chịu hậu quả: Ví dụ, nếu sữa đổ, trẻ tự dọn dẹp, hay quên mang bài tập về nhà, hãy tự giải thích với giáo viên.

- Làm việc nhà là cách tốt nhất để rèn luyện tinh thần trách nhiệm: Hướng dẫn trẻ 3 tuổi đổ rác, dọn bàn lúc 5 tuổi, học nấu ăn lúc 8 tuổi... nhằm rèn luyện tinh thần trách nhiệm từ những việc nhỏ.

Giáo dục đúng đắn là sự kết hợp giữa tình yêu thương và làm gương đúng mực, phát triển hai chiều. Vai trò của bố mẹ nên là ngọn hải đăng soi sáng con đường, chỉ lối trẻ bước đi.

Đứa trẻ được nuông chiều, dễ suy sụp trước những thất bại, dù là nhỏ nhất.

Có 3 điểm chính cần lưu ý trong quá trình nuôi dưỡng trẻ

Sự độc lập quan trọng hơn hoàn hảo: Cho phép trẻ mắc lỗi, lớn lên trong sự thất vọng để trưởng thành.

Tình bạn quý giá hơn vật chất: Điều trẻ nhớ không phải những món đồ chơi đắt tiền, mà là thời gian trò chuyện, cùng bố mẹ chia sẻ niềm vui.

Sự tôn trọng quan trọng hơn nuông chiều: Nuôi dưỡng bình đẳng, trẻ trưởng thành và có chính kiến.

Giáo dục là một quá trình điều chỉnh liên tục, và nhận ra vấn đề chính là khởi đầu của sự tiến bộ. Vì vậy, bố mẹ hãy cố gắng cho trẻ nhiều không gian, lắng nghe nhiều hơn và tin tưởng nhiều hơn.