“Chín năm vàng son” quyết định cuộc đời trẻ, nhiều bố mẹ hối tiếc vì nhìn thấy quá muộn

Marvin Marshall, một nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ, từng nói: “Khi những bông hoa chúng ta trồng không phát triển tốt như mong đợi, chúng ta không nên đổ lỗi cho bông hoa mà hãy tìm lý do trong cách trồng của chính mình và những khía cạnh khác.”

Điều này cũng đúng khi giáo dục trẻ em. Khi sự phát triển của trẻ không như bố mẹ mong đợi, điều nên làm là hạn chế đổ lỗi vấn đề cho trẻ, mà là hãy tự nhìn nhận lại những sai lầm trong quá trình giáo dục và kịp thời sửa chữa.

Sự phát triển của trẻ được chia thành nhiều giai đoạn, mỗi thời điểm đều có những đặc điểm tâm lý và sự chú trọng nuôi dạy khác nhau. Nếu bố mẹ dạy trẻ ngày nay theo cùng phương pháp như ngày hôm qua, sẽ dễ tước đi tương lai của con.

Vì vậy, bố mẹ nên nắm bắt những giai đoạn phát triển ở trẻ, đặc biệt trong 9 năm này, nhằm nuôi dạy con xuất sắc hơn.

Trẻ 9-11 tuổi, giai đoạn tiểu học: Phát triển thói quen

Một chuyên gia về khoa học hành vi đã từng tiến hành một cuộc khảo sát như sau, ông quan sát hàng ngàn trẻ từ lớp 4 tiểu học đến lớp 3 trung học phổ thông và tiến hành các bài kiểm tra về kiến ​​thức, khả năng và thói quen.

Kết quả kiểm tra cho thấy, khi lớp học tăng lên, điểm kiến ​​thức và điểm năng lực của trẻ được cải thiện đáng kể, nhưng điểm thói quen thì không thay đổi nhiều.

Từ đó, ông kết luận rằng giai đoạn quan trọng để trẻ hình thành thói quen là ở trường tiểu học, và từ lớp 4 đến lớp 6 là giai đoạn quan trọng nhất để củng cố thói quen.

Ở giai đoạn này, nếu trẻ phát triển được thói quen tốt, sẽ được hưởng lợi rất nhiều, giúp ích lâu dài cho việc học tập và cuộc sống tương lai. Nếu trẻ vẫn còn nhiều thói quen xấu, đây cũng là thời điểm tốt nhất để sửa. Ngược lại nếu bỏ lỡ, thói quen xấu có thể trở nên cố hữu.

Việc hình thành thói quen tốt rất khó khăn, đòi hỏi nỗ lực và sự kiên trì. Trong khi đó thói quen xấu rất dễ hình thành, chỉ cần trẻ được tự do và cha mẹ chiều chuộng là đủ.

Theo chuyên gia Ye Shengtao "Bản chất của giáo dục là bồi dưỡng thói quen".

Trẻ em có bản tính thích chơi đùa. Nếu không có thói quen tốt, sẽ khó đối mặt với những cám dỗ của thế giới bên ngoài.

Vì vậy, bố mẹ có tầm nhìn nên chú ý dạy trẻ 3 điểm trong giai đoạn này.  

Nguồn ảnh: Pinterest.

Chủ động học hỏi và phát triển thói quen tốt

Một số thói quen nên chú ý rèn luyện trẻ trong quá trình học tập như: Luyện viết thường xuyên để bài viết được chỉn chu hơn, làm bài tập cẩn thận và hoàn thành đúng chất lượng, chăm chỉ và chủ động tìm kiếm kiến ​​thức khi gặp vấn đề, xem lại kiến thức thường xuyên để củng cố những gì đã học....

Thích đọc sách và mở rộng kiến ​​thức

Trẻ em thích đọc sách sẽ có vốn từ vựng phong phú hơn, kỹ năng diễn đạt ngôn ngữ tốt hơn. Bố mẹ có thể sử dụng thời gian cuối tuần để đưa trẻ đến thư viện, đọc sách cùng con...

Tiếp tục tập thể dục để có cơ thể khỏe mạnh

Một cơ thể khỏe mạnh là điều kiện tiên quyết và nền tảng để hoàn thành mọi việc học tập và cuộc sống. Bố mẹ nên đưa trẻ ra ngoài thường xuyên hơn, chẳng hạn như đi bộ, chơi bóng, leo núi,... để giải tỏa lo lắng và căng thẳng, giúp trẻ có nhiều năng lượng hơn để tập trung vào việc học.

Trẻ 12-14 tuổi, giai đoạn trung học cơ sở: Có nhiều bạn đồng hành hơn

Thanh thiếu niên cần bố mẹ đồng hành nhiều hơn trong giai đoạn này.

Đối với nhiều bậc phụ huynh, khi nói đến trẻ tuổi dậy thì, có vô số lời phàn nàn:

"Nhạy cảm, nổi loạn, khó quản lý, không vâng lời, không giao tiếp với bố mẹ và muốn bỏ nhà đi bất cứ lúc nào..."

Tuổi dậy thì có phải là nguyên nhân gốc rễ của mọi vấn đề ở trẻ?

Không hẳn vậy, theo chuyên gia giáo dục Trần Vũ: "Đừng đổ lỗi cho 'sự nổi loạn của tuổi mới lớn' về những vấn đề của trẻ. Không phải đứa trẻ nào cũng sẽ nổi loạn khi đến tuổi dậy thì. Nếu sự phát triển cá nhân không bị kìm hãm, nhu cầu bên trong được đáp ứng đầy đủ và bố mẹ đã thiết lập được cơ chế giao tiếp tốt, thì trẻ không cần phải nổi loạn".

Cuốn sách Giải mã tuổi vị thành niên nêu rõ: “Trong độ tuổi vị thành niên, những thay đổi đột ngột về cơ thể và tinh thần giống như một cơn bão dữ dội. Mọi đứa trẻ có vẻ nổi loạn và khó gần đều cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ bố mẹ".

Theo nhà văn Rao Xueman: “Đồng hành là cách giáo dục tốt nhất cho trẻ. Và nên đồng hành theo nhiều cách khác nhau.”

Khi đối mặt với những thay đổi của trẻ mới lớn, bố mẹ nên giúp con vượt qua giai đoạn này bằng cách thực hiện ba điều.

Giai đoạn trung học trẻ cần có nhiều bạn đồng hành hơn.

Hướng dẫn trẻ học cách kiểm soát cảm xúc 

Bố mẹ nên dạy trẻ cách đối mặt với cảm xúc, dù là chán ghét trường học hay lo lắng, bối rối, khó chịu... hãy cùng nhau tìm ra nguyên nhân gốc rễ của những cảm xúc đó và chủ động ứng phó, giải quyết chúng.

Rèn luyện khả năng chịu đựng căng thẳng

Mặc dù áp lực ở trường học rất lớn, nhưng vẫn không bằng kỳ thi tuyển sinh đại học. Thích hợp nhất là bồi dưỡng năng lực chịu đựng áp lực của trẻ vào thời điểm này, dạy trẻ đối mặt với thất bại và không sợ thử thách.

Khi trẻ nỗ lực, dù có thất bại cũng là thành tựu. Hãy giúp trẻ có thêm sự tự tin và kiên trì để đối mặt với những cơn bão lớn hơn trong tương lai.

Biết cách xử lý cảm xúc tương tư

Tuổi mới lớn có tình cảm lãng mạn với bạn khác giới là chuyện bình thường. Nếu bố mẹ can thiệp quá mức sẽ khuyến khích trẻ trở nên chống đối, ảnh hưởng đến việc học tập.

Bố mẹ nên trò chuyện cởi mở và tử tế, nhắc nhở về những hệ lụy khi yêu sớm, cho trẻ hiểu rằng mối quan hệ tốt nhất là khi cả hai bên cùng nhau nỗ lực để đạt được mục tiêu. 

Trẻ 15-17 tuổi, giai đoạn trung học phổ thông: Biết cách buông bỏ

Nếu bố mẹ không biết buông sẽ khó dạy con thành đạt

Theo nhà triết học Erich Fromm, “Nếu không có sự tôn trọng, tình yêu dễ dàng trở thành sự thống trị và chiếm hữu.”

Trẻ lớn lên trong một gia đình kiểm soát khó trở thành người tích cực và vui vẻ.

Trẻ em là một cá nhân độc lập, có con đường để đi và cuộc sống riêng mà mình muốn.

Trẻ không phải là công cụ để bố mẹ hiện thực hóa lý tưởng của mình, cũng không phải là vốn liếng để so sánh và khoe khoang.

Vì vậy, nếu bố mẹ chưa hiểu được tầm quan trọng của việc buông bỏ sẽ khó dạy con độc lập và xuất chúng.

Trong khi đó, bố mẹ có tầm nhìn nên đưa ra lời khuyên, giải thích ưu và nhược điểm, ủng hộ sự lựa chọn của con.

Tác giả Anna Quindlen chia sẻ: “Tình yêu thương thành công nhất không phải là bố mẹ giữ con bên mình, mà là nuôi dưỡng sự độc lập và buông bỏ đúng lúc.”

Vì vậy, khi trẻ đến tuổi trưởng thành, bố mẹ nên từ bỏ ba điều và cho con không gian, sự tự do nhất định.

Nếu bố mẹ nên biết buông bỏ, cho trẻ không gian riêng.

Hãy để trẻ tự đưa ra lựa chọn

Phụ huynh đưa trẻ đến tham quan khuôn viên trường đại học, tìm hiểu về các chuyên ngành khác nhau và đưa ra gợi ý, nhưng không đưa ra kết quả.

Hãy để trẻ đặt mục tiêu dựa trên sở thích của riêng. Điều này sẽ thúc đẩy trẻ sẵn sàng học tập tích cực vì mục tiêu.

Hãy để trẻ được tự do mắc lỗi

Cuộc đời còn dài, phạm sai lầm cũng chẳng sao cả. Miễn là trẻ không gặp phải sai lầm nào quá tệ. Đó là quá trình học tập liên tục và tự hoàn thiện khi khám phá thế giới và hiểu bản thân mình. Hãy dạy trẻ cách đối mặt với lỗi lầm đúng đắn.

Hãy để trẻ tự lập

Tình yêu thương tốt nhất từ bố mẹ là dạy trẻ khả năng sinh tồn độc lập, bao gồm những công việc cơ bản như giặt quần áo, nấu ăn, giao tiếp, ứng xử đúng mực với mọi người.

Giáo dục trẻ là một quá trình lâu dài. Không chỉ trẻ cần phải phát triển, mà bố mẹ cũng nên tiếp tục hoàn thiện bản thân. Điều may mắn lớn nhất của trẻ là có bố mẹ sẵn sàng thay đổi vì mình.