''Mẹ ơi, con không muốn đi học'' chuyên gia nói mẹ có muốn dỗ ngọt con cũng cần phải bằng câu này

Nhiều trẻ cảm thấy áp lực từ việc học, đặc biệt là khi có kỳ vọng cao từ gia đình hoặc giáo viên. Áp lực này có thể trở thành một gánh nặng, dẫn đến sự lo âu và cảm giác không muốn đến trường. Hơn nữa, mâu thuẫn với bạn bè, cảm giác cô đơn, hay sự không được chấp nhận trong nhóm bạn có thể làm gia tăng cảm giác bất an và khiến trẻ chùn bước trước việc đến lớp.

Dù xuất phát từ nguyên nhân nào, nếu không được giải quyết kịp thời, trẻ có thể phải đối mặt với những vấn đề sức khỏe tâm lý nghiêm trọng, như rối loạn lo âu. Những trạng thái này ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, tác động tiêu cực đến sự phát triển và học tập của trẻ.

Ảnh minh họa.

Vì vậy, khi trẻ bày tỏ sự không muốn đến trường, điều quan trọng là bố mẹ cần lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của trẻ. Tạo ra một không gian an toàn và thân thiện, giúp trẻ thoải mái chia sẻ những lo lắng và suy nghĩ, là rất cần thiết.

Bằng cách này, bố mẹ có thể giúp trẻ nhận ra rằng cảm xúc của chúng là hợp lý và rằng có những cách để vượt qua những khó khăn, từ đó khôi phục lại niềm vui trong việc học. Hỗ trợ tinh thần và sự đồng cảm từ gia đình sẽ là nền tảng vững chắc giúp trẻ phát triển tự tin và mạnh mẽ hơn.

Chuyên gia tâm lý Quang Thị Mộng Chi.

Sẽ có những giai đoạn trẻ cảm thấy chán học, không muốn đến trường vì mệt mỏi với áp lực bài vở hay một nguyên nhân nào đó. Khi đối diện với sự chán chường này của con, bố mẹ phải đối phó như thế nào? 

Không ít bậc phụ huynh từng trải qua cảm giác lo lắng, thậm chí bất lực, khi con đột ngột bày tỏ rằng “Con không muốn đi học nữa”. Thực tế, cảm giác chán học, mất hứng thú với việc đến trường là điều có thể xuất hiện ở bất kỳ đứa trẻ nào, đặc biệt là trong những giai đoạn có nhiều áp lực như kiểm tra, thi cử, mâu thuẫn bạn bè hoặc căng thẳng kéo dài.

Tuy nhiên, điều quan trọng không phải là việc bố mẹ buộc con phải “cố chịu”, mà là cách họ đồng hành và thấu hiểu cảm xúc của trẻ trong thời điểm ấy. Thay vì phản ứng bằng những câu mệnh lệnh như “Học là trách nhiệm!”, “Đi học là bắt buộc!”, bố mẹ nên bắt đầu bằng việc hỏi han nhẹ nhàng: “Dạo này con cảm thấy mệt ở đâu?”, “Điều gì khiến con không muốn đến trường?”.

Trẻ sẽ dễ mở lòng hơn khi cảm thấy không bị phán xét.Song song đó, bố mẹ cần quan sát kỹ các biểu hiện của con: Trẻ chỉ mệt mỏi nhất thời hay có dấu hiệu kéo dài như lo âu, mất ngủ, cáu gắt, hoặc than phiền thường xuyên?

Những biểu hiện này có thể là tín hiệu của áp lực học đường, bị bắt nạt, thiếu động lực hay các vấn đề cảm xúc khác. Khi thấy các biểu hiện kéo dài, phụ huynh nên cân nhắc tìm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý học đường hoặc nhà tham vấn tâm lý trẻ em.

Việc trò chuyện cởi mở, điều chỉnh kỳ vọng học tập phù hợp, tạo khoảng nghỉ cho trẻ hồi phục năng lượng, và kết nối với thầy cô để hỗ trợ đồng bộ là những bước can thiệp hiệu quả. Hãy nhớ rằng, không phải mọi biểu hiện “chán học” đều tiêu cực – đôi khi, đó là lời kêu cứu âm thầm của một đứa trẻ đang cảm thấy bị quá tải.

Trẻ nói "Mẹ ơi, con không muốn đi học" bố mẹ khôn ngoan nên trả lời thế nào? 

Khi một đứa trẻ nói: “Mẹ ơi, con không muốn đi học”, điều đầu tiên bố mẹ nên làm không phải là phản đối ngay, mà là lắng nghe thật sự. Bởi đằng sau câu nói tưởng chừng đơn giản ấy có thể là rất nhiều cảm xúc và nguyên nhân phức tạp: con mệt, con căng thẳng, con không hiểu bài, con sợ bị cô mắng, con bị bạn trêu chọc, hoặc đơn giản là con đang cần được chú ý, cần một cái ôm.Một phản ứng khôn ngoan là tạm gác lại phản xạ “dạy dỗ”, và thay bằng những lời như:

“Sao con lại không muốn đi học? Con kể cho mẹ nghe được không?”

“Có chuyện gì ở trường khiến con buồn à?”

“Hôm nay con mệt hay có chuyện gì làm con lo lắng?”

Việc dùng giọng điệu nhẹ nhàng, quan tâm giúp trẻ cảm thấy an toàn để chia sẻ. Khi trẻ cảm thấy được lắng nghe, con sẽ dần hé lộ lý do thật sự đằng sau lời từ chối đến trường.Sau khi hiểu rõ nguyên nhân, bố mẹ có thể cùng con tìm giải pháp, chứ không áp đặt.

Ví dụ, nếu con bị áp lực vì bài tập khó, hãy gợi ý cùng con ôn bài. Nếu con bị bắt nạt, hãy trao đổi với giáo viên. Nếu con mệt mỏi vì lịch học quá dày, bố mẹ cần điều chỉnh kỳ vọng

.Quan trọng là, không nên để việc “con không muốn đi học” thành một trận chiến giữa bố mẹ và con. Hãy biến nó thành cơ hội để kết nối, để thấu hiểu con mình hơn – vì nhiều khi, điều con thực sự cần không phải là một ngày nghỉ học, mà là một người lớn đủ kiên nhẫn để lắng nghe nỗi lòng con.

Làm thế nào để trẻ hiểu rõ được tầm quan trọng của việc học, giúp con có động lực học trở lại? 

Thay vì nói “Con phải học để có tương lai” – một lý do nghe rất đúng nhưng lại quá xa vời và mơ hồ với trẻ – bố mẹ nên bắt đầu từ những điều gần gũi, thiết thực và có ý nghĩa với chính cuộc sống của con. Trẻ em thường không phản ứng tích cực với lời khuyên mang tính ép buộc, mà sẽ có động lực hơn nếu hiểu được “vì sao việc học lại quan trọng với mình”.

Một cách hiệu quả là kết nối việc học với sở thích và mục tiêu cá nhân của trẻ. Ví dụ: “Con thích làm bác sĩ đúng không? Vậy mình cần học tốt các môn tự nhiên như Sinh học, Hóa học.” “Con muốn làm YouTuber? Vậy học giỏi môn Văn sẽ giúp con viết nội dung hay hơn đó!”.

Việc giúp trẻ nhìn thấy mối liên hệ giữa học tập và ước mơ của mình sẽ kích hoạt động lực từ bên trong – loại động lực bền vững và mạnh mẽ nhất.Ngoài ra, bố mẹ cũng nên khen ngợi nỗ lực hơn là kết quả. Bố mẹ nên động viên con mỗi khi con cố gắng, dù điểm chưa cao. Điều này giúp con thấy mình có thể tiến bộ nếu cố gắng.

Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể hỗ trợ con bằng cách tạo trải nghiệm học tập tích cực. Học không chỉ là ngồi bàn và làm bài, đó có thể là chuyến đi bảo tàng, buổi đọc sách cùng nhau, hay những câu chuyện truyền cảm hứng từ người thật việc thật. Và một phần không kém quan trọng là bố mẹ cần là những tấm gương cho con về việc ham học hỏi.

Khi trẻ thấy bố mẹ vẫn học hỏi mỗi ngày, con sẽ hiểu rằng học là việc cả đời chứ không chỉ là “trách nhiệm của con nít”. Như vậy, trẻ sẽ học khi các con cảm thấy việc học có ý nghĩa với chính mình, phù hợp với khả năng, và được khích lệ trong môi trường an toàn, không phán xét. Động lực học không thể ép buộc mà nó cần được nuôi dưỡng bằng sự thấu hiểu và đồng hành.

Trường hợp trẻ không muốn từ bỏ, nhưng lại chán học, bố mẹ hướng dẫn trẻ lựa chọn thế nào?

Không ít trường hợp trẻ dù không phản kháng việc đến trường nhưng lại rơi vào trạng thái học tập một cách mệt mỏi, thiếu mục tiêu, thiếu cảm hứng. Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ đang ở trong vùng “cam chịu”, không từ bỏ nhưng cũng không tìm thấy ý nghĩa trong việc học.

Nếu không được định hướng đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến suy giảm động lực lâu dài, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của trẻ. Điều quan trọng trong giai đoạn này không phải là ép buộc con phải học thật giỏi hay phải thích học ngay lập tức, mà là giúp con tái kết nối với việc học theo một cách phù hợp với chính con.

Trước hết, bố mẹ nên đồng hành cùng con khám phá những gì con thực sự quan tâm, hứng thú hoặc có năng khiếu. Nhiều trẻ chán học đơn giản vì các môn học ở trường không đánh trúng “sở trường” hay “ước mơ” của con.

Thay vì đặt câu hỏi “Con muốn học ngành gì?”, hãy thử hỏi “Con muốn sống cuộc đời như thế nào?” để từ đó cùng con hình dung ra các hướng đi cụ thể và thiết kế một “bản đồ học tập cá nhân” – nơi con có quyền lựa chọn, thay đổi và điều chỉnh lộ trình theo chính khả năng và đam mê của mình.

Bố mẹ cũng cần định nghĩa lại khái niệm “học” và “thành công”. Học không chỉ là điểm số hay bảng thành tích, mà còn là quá trình phát triển kỹ năng, thái độ sống, tư duy độc lập và sự bền bỉ. Thành công không nhất thiết phải đi theo chuẩn mực học giỏi – đậu đại học – có việc ổn định.

Đôi khi, một lối đi khác như học nghề, tham gia các khóa học kỹ năng, trải nghiệm thực tế, hoặc thậm chí tạm nghỉ để học qua va chạm cuộc sống cũng có thể giúp trẻ khám phá và trưởng thành hơn.

Nếu thấy rằng mô hình học tập hiện tại quá áp lực hoặc không phù hợp, bố mẹ có thể cùng con tìm kiếm các hình thức học tập linh hoạt hơn như học trực tuyến, chương trình liên kết quốc tế, học song song với thực hành, hoặc chọn học chuyên sâu vào lĩnh vực mà con thực sự yêu thích.

Điều này không có nghĩa là “bỏ cuộc”, mà là tìm con đường phù hợp để đi tiếp.Tóm lại, khi trẻ vẫn muốn học nhưng không còn hứng thú, đó là tín hiệu tích cực: con vẫn còn nội lực.

Điều con cần không phải là một khuôn mẫu thành công sẵn có, mà là một người lớn đủ hiểu, đủ kiên nhẫn và đủ linh hoạt để cùng con tạo ra con đường học tập mang dấu ấn cá nhân. Khi được lựa chọn và được tin tưởng, trẻ sẽ học với tâm thế khác: chủ động hơn, vui vẻ hơn và vững vàng hơn.