Tột cùng của văn hóa là con người

(Arttimes) - Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc (diễn ra tại Thủ đô Hà Nội, 24/11/2021), Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu quan trọng về văn hóa, trong đó nhấn mạnh: “Đảng ta khẳng định: Trọng tâm xây dựng và phát triển văn hóa là xây dựng con người có nhân cách và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh” (Thời báo VHNT, số 47, 25/11/2021).

Đây là quan điểm biện chứng triết học chỉ rõ mối quan hệ có tính logic giữa con người và hoàn cảnh, xét từ phương diện văn hóa. Các-Mác đã viết: “Muốn làm cho con người trở nên nhân đạo hơn thì phải tạo ra hoàn cảnh nhân đạo hơn”. Từ quan điểm của Các Mác, thiết nghĩ, muốn xây dựng “con người có nhân cách”, thì trước hết phải xây dựng “môi trường văn hóa lành mạnh”.

Tột cùng của văn hóa là con người - 1

Nhà văn Bùi Việt Thắng

 Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh (có thể gọi là “thổ nhưỡng văn hóa”, “khí quyển văn hóa”) phụ thuộc vào nhiều yếu tố  về chính cương (đường lối), chính sách quản lý, biện pháp thực hiện. Nhưng có một yếu tố, theo tôi, ít người ngại (né tránh), hoặc không dám (sợ) nói đến - văn hóa nêu gương. Nếu người dân thường hành xử không đúng phép tắc văn hóa (không cần/ kiệm/ liêm/ chính/ chí công vô tư, chẳng hạn), thì chúng ta chỉ hay nghĩ về trách nhiệm cá nhân người đó. Nhưng mấy ai tiết tháo mà chỉ ra một thực trạng có tính nguyên nhân sâu xa là một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên không nêu gương. Các nghị quyết về tổ chức (Đảng, Quân đội, Công an) gần đây đều đặt yêu cầu “trong sạch” trước “vững mạnh"”. Vì sao và vì sao!? Đã có nhiều phụ huynh học sinh thường hay đặt câu hỏi với tôi: “Vì sao trẻ thơ bây giờ không ngoan và ham học như trước?”. Câu trả lời của tôi có thể làm không ít ai đó xót xa: “Vì người lớn ít nêu gương và thầy cô giáo không được như xưa!”.

Trong thế giới phẳng, việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh còn cần đến sức đề kháng văn hóa cao hơn của chúng ta. Đang có một cuộc “xâm lăng văn hóa” (“thế lực mềm”), lúc âm ỉ, lúc cao trào khiến cho văn hóa truyền thống dễ bề mai một. Điển hình là nghệ thuật thứ bảy, được tiếp sức bởi các kênh truyền hình và các rạp chiếu bóng trên lãnh thổ Việt Nam, tràn ngập thác lũ phim nhập ngoại (cũ người mới ta). Đến mức Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phải lên tiếng: “Tại sao Việt Nam phải chiếu quá nhiều phim nước ngoài” (Thanhnien.vn, 23/10/2021).

Còn nhiều “rào cản lớn” khác không thể nói là không kìm hãm nhiệm vụ xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh. Nhưng tôi nghĩ, sẽ có nhiều người khác đề cập đến, ở nhiều góc độ.

None

Bùi Việt Thắng

Tin liên quan

Tin mới nhất

4 con giáp vừa giàu vừa may tháng 7 này

4 con giáp vừa giàu vừa may tháng 7 này

Bước sang tháng 7, tử vi nói rằng những người thuộc 4 con giáp dưới đây sẽ chính thức nói lời tạm biệt với những khó khăn, đón chào một giai đoạn bứt phá ngoạn mục trong sự nghiệp. Với tài lộc dồi dào, mọi muộn phiền sẽ tan biến, họ mở ra một cuộc sống thịnh vượng và đầy hứa hẹn.

Hoàn cảnh ra đời một bài hát

Hoàn cảnh ra đời một bài hát

Cách đây 42 năm, vào ngày 30/8/1983, Tỉnh ủy tỉnh Cửu Long ban hành Nghị quyết số 177/NQ -TU về việc thành lập Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Cửu Long. Nghị quyết nêu rõ trong khi chưa tiến hành đại hội để bầu cử Ban chấp hành và các cơ quan của hội, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ định Ban chấp hành lâm thời và Ban biên tập Báo Văn nghệ Cửu Long. Đồng chí Huỳnh Anh Kiệt (nhạc sĩ Xuân Điề