Năm gương mặt Viết văn Nguyễn Du K6

Các thành viên Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du họp Ban tổ chức.

1. Nhà văn Dương Quốc Hải

Anh Hải là lớp trưởng đồng thời cũng là người anh cả trong lớp chúng tôi. Thấm thoắt giờ đây nhà văn Dương Quốc Hải đã bước sang tuổi sáu mươi. Tôi không dám nghĩ thời gian trôi nhanh đến vậy. Mới hôm nào anh cưới vợ khi đang học năm thứ hai thì phải, tôi khi đó là phóng viên Truyền hình quân đội đang theo học K6 đã sốt sắng nhờ một chiếc xe đơn vị chở các anh chị em lên thị xã Bắc Kạn dự đám cưới anh. Đường xa mịt mùng, ổ gà ổ voi lổn nhổn khiến tất cả mọi người đều say xe lử lả, nước mắt nước mũi giàn giụa, có người mật xanh mật vàng trong đám cưới đầy kỷ niệm của anh. Dương Quốc Hải là người rất trọn nghĩa vẹn tình. Lần tôi xây nhà năm 2000 chính là lấy tuổi của anh, cũng là anh cuốc nhát cuốc đầu tiên hình thành móng nhà. Đến bây giờ, căn nhà ấy bố mẹ tôi vẫn ở. Các cụ tuổi suýt soát chín mươi vẫn còn khỏe mạnh cũng là có phần tâm đức của anh luôn nghĩ điều tốt lành với mọi người.

Dương Quốc Hải đến với văn chương từ những truyện ngắn đầu tiên đã ám ảnh người đọc. Tôi vẫn còn nhớ truyện ngắn Con thú của anh in dự thi trên Văn nghệ trẻ năm 1996 và sau đó đoạt giải thưởng. Truyện đọc khiến chúng ta giật mình trước những dự báo sát sườn về sự tha hóa của nhân tính khi đối diện cơ chế thị trường ngang ngửa cũng là thông điệp để con người nhìn vào đó điều chỉnh mình.

Dương Quốc Hải truyện nào cũng sâu sắc, dư ba với không khí truyện đậm đặc, quyết liệt từ câu đầu tiên đến chữ cuối cùng. Ấn tượng nhất với tôi là truyện ngắn Lưỡi dao viết về sự ám ảnh về nỗi sợ khi con người do hoàn cảnh đã phản bội lẫn nhau để từ đó không thể nào gột rửa được khiến cái chết không rõ nguyên nhân mà pháp y mổ tử thi đã phải kinh hoàng khi in trong tim một vệt bầm đen hình lưỡi dao đúng như những ám ảnh được miêu tả từ đầu càng khiến chúng ta phải ngẫm ngợi.

Truyện ngắn Xà vương của anh lại ở một tư thế cầm bút khác. Dương Quốc Hải rất giỏi đẩy câu chuyện đi tới tận cùng của đạo lý, đạo đức trong con mắt thần thánh văn chương. Tôi đã từng in một tập truyện ngắn của anh khi làm Nhà sách Như Quỳnh. Tôi luôn coi anh là người dẫn dắt tôi trong thể loại truyện ngắn.

2. Nhà văn Vũ Thảo Ngọc

Trời đã ban cho K6 chúng tôi Dương Quốc Hải lại còn điều động thêm Vũ Thảo Ngọc, tức là đã quá ưu ái anh chị em K6. Chị Thảo Ngọc là lớp phó rất cần mẫn và gương mẫu. Tất thảy công việc của lớp từ trước đến nay (1999-2023) hơn hai mươi năm đều có bàn tay khối óc của chị. Chị luôn chăm sóc chúng tôi, nhất là các sáng tác của anh chị em, Thảo Ngọc đều hết sức nhiệt thành. Mỗi lần tôi ra mắt sách, chỉ cần alo chị Ngọc, chị Ngọc là tất cả chu toàn sau trước nhịp nhàng khang trang ấm áp. Tôi lại rất chăm ra mắt sách, thành ra chị như con bận con mọn ôm tù và hàng tổng cho tôi khiến người đời cứ tưởng chị mới là nhà văn lớn ra mắt sách kìn kìn báo chí truyền thông rôm rả.

Kỳ thực, chị làm phông làm nền để đàn em bước lên bục vinh quang. Nói vậy thôi chứ Thảo Ngọc viết văn cũng mả lắm. Những truyện ngắn, bút ký chị viết về Quảng Ninh là những dấu ấn hết sức đặc sắc của văn chương vùng mỏ. Chị còn là sợi dây kết nối để chúng tôi đi thực tế viết văn đông, tây, nam, bắc mới có được từng bước trưởng thành như hôm nay.

Đối với văn học nghệ thuật, nhất là K6 Nguyễn Du, Vũ Thảo Ngọc như một chị đại luôn chăm bẵm, lo toan từ việc riêng tới việc chung cho mọi người. Có những chuyện chẳng thể tâm sự với ai, chúng tôi đều có thể tâm sự với chị đại một cách vô cùng thoải mái. Đối với sáng tác cá nhân của mình, các tập truyện ngắn Đêm chuyển mùa; Cuộc thám hiểm thất bại; Được làm đàn bà; Ba người đàn ông; Thung lũng mặt trời; Búp bê gỗ; tập bút ký Từ lòng mỏ tới những chân trời khác; tập thơ Điều em chưa nói; tiểu thuyết Đêm phù thủy; Bến đa đoan… đã là thương hiệu rất riêng.

Và đúng như bản tính của chị, trong dịp thực hiện kỷ niệm 20 năm K6 Nguyễn Du (2003-2023), Thảo Ngọc lại tất bật ngược xuôi lo việc chung cho lớp chúng tôi.

Các thành viên Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du.

3. Nhà văn Đào Bá Đoàn

Đây là một ca rất độc đáo của K6 Nguyễn Du. Đào Bá Đoàn, gã họ Đào từng vào trong tiểu thuyết của tôi với tư cách nhân vật chính hết sức dị mọ, bí ẩn, thách thức mọi giới hạn, đến mức chính tác giả là tôi cũng bất lực với nhân vật của mình. Tôi từng mô tả anh như sau: “Với cuộc đời Đào Bá Đoàn xuề xòa dễ dãi bao nhiêu thì văn chương anh khe khắt bấy nhiêu. Anh em sáng tác trẻ rất thích được anh đọc các sáng tác mới của mình khi còn ở dạng bản thảo, kể cả một số đã khá thành danh trên văn đàn. Anh đọc nghiêm túc và luôn phát biểu chân thành. Do có một nền tảng triết học khá vững nên Đào Bá Đoàn luôn nhìn tác phẩm dưới lăng kính triết học. Có khắt khe đấy. Có đớn đau đấy, thậm trí có thể gây buồn phiền, đứt gãy mạch cảm xúc của người viết nhưng anh luôn thẳng thắn và chúng tôi cảm phục về điều đó”.

Nhà văn Đào Bá Đoàn đã xuất bản các tập sách như Mảnh vỡ (tiểu thuyết, 1997); Rượu của thời chưa sinh (tập truyện ngắn, 2007); Chỉ để bay qua một bình minh (tập truyện ngắn, 2012)... và hiện nay đảm đương cương vị Phó Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn - một trong những Nhà xuất bản lớn và uy tín.

Nhà văn Đào Bá Đoàn viết ít nhưng rất tinh chất và có màu sắc riêng không lẫn với ai. Chỉ bằng vào truyện ngắn Người đi bỏ mặc nhân gian đã cho thấy đẳng cấp của Đào Bá Đoàn luôn đứng ở tốp đầu về truyện ngắn trong K6 Nguyễn Du. Không khí truyện, nhân vật trong truyện đều có cái gì đó rất Đào Bá Đoàn. Chính anh đã góp phần làm phong phú K6. Cũng như các anh chị khác, Đào Bá Đoàn rất chăm bẵm các sáng tác của tôi, đọc phản biện rất sâu sắc và có trách nhiệm. Đây cũng chính là vẻ đẹp của Đào Bá Đoàn với bạn hữu, với văn chương nghệ thuật.

4. Nhà văn Vinh Huỳnh

Với các tập truyện ngắn như Người xa lạ; Đồng Đẳng; NG... gây ấn tượng với người đọc, nhà văn Vinh Huỳnh không chỉ chăm viết mà các tác phẩm của anh đều mang lại những giá trị nhân văn, nhất là những điệu cười thâm thúy từ lối văn hài hước, uy mua của tác giả. May mắn biết bao nhiêu khi K6 có Vinh Huỳnh. Ai cũng cảm nhận rất rõ điều này. Vinh Huỳnh như con lạc đà thồ tất thảy mọi vật chất, tinh thần vô thiên lủng vượt qua sa mạc dằng dặc bão táp mưa sa để anh chị em K6 thỏa thích sáng tác riêng cá nhân mình.

Lắm lúc tôi cũng không sao hiểu nổi tại sao anh cứ cam tâm tình nguyện xung phong lên tuyến đầu gánh đỡ tất thảy các khu vực công việc từ vật chất tới tinh thần cho K6 đằng đẵng hai mươi năm như vậy. Tôi có cảm giác, nếu K6 có giao cho anh phải tử thủ vào lô cốt là sự trì trệ, giáo điều, không ít lố bịch của một số khu vực văn học nghệ thuật, nhất là vấn đề quản lý, Vinh Huỳnh cũng sẵn sàng ôm bộc phá xông lên. K6 có việc gì Vinh Huỳnh đều lặng lẽ gánh vác từ đầu chí cuối với một vẻ mặt tươi tắn, miệng anh luôn ừ ừ, để mình để mình như đúng rồi mà chúng tôi cứ thế thản nhiên nhận lấy không một chút phân vân. Anh Vinh Huỳnh, đúng là anh sinh ra trong kiếp này để phục vụ K6 chúng tôi trọn nghĩa vẹn tình.

5. Nhà văn Quỳnh Vân

Gọi chị Quỳnh Vân là nhà văn cũng đúng mà nhà thơ cũng chẳng sai. Chị viết báo cũng thần tình mà phê bình cũng đâu có chịu nhường thiên hạ. Nếu phải bầu một người cái gì cũng biết mà đôi lúc cái gì cũng lơ mơ ắt hẳn Quỳnh Vân chiếm ngôi đầu. Quỳnh Vân viết đã giỏi mà đọc văn, đọc thơ càng vô cùng hấp dẫn. Có giao cho chị đọc Hịch tướng sĩ; Cáo bình Ngô đôi mắt vẫn mơ màng liêng liếc mi chớp chớp khiến tướng giặc cũng như bị uống bùa mê lú không dứt được ra.

Những bài thơ dở nhất của tôi giao cho chị đọc y như rằng khán giả vỗ tay vỡ hội trường đến ngay cả tôi cũng cười hết nấc. Quỳnh Vân đọc cái gì cũng hay. Ở đâu có Quỳnh Vân, giai lạ giai quen ở đó bèn túm tụm tìm đến như xem hội. Quỳnh Vân cười bên đông một cái, liếc mắt bên tây một cái là mọi thứ cứ rộn rạo hết cả lên. Nếu học chính trị cùng với Quỳnh Vân, thầy không cho cả lớp điểm cao mới là chuyện lạ.

Với văn chương nghệ thuật, Quỳnh Vân cũng đã tạo được những dấu ấn đáng kể bằng 9 tập sách bao gồm truyện ngắn, tản văn, bút ký, thơ và các giải thưởng văn chương. Chị như ngón út xinh xinh trong bàn tay năm ngón thân thương K6.

Các anh các chị và các bạn đồng môn thân quý của tôi! Ở kỳ này, xin cho phép tôi chỉ nhắc đến 5 anh chị tiêu biểu của chúng ta. Xin chúc tất cả mọi người chân cứng đá mềm trong chặng đường dài văn bút!

Phùng Văn Khai

Giá trị thẩm mỹ

Như có sự sắp đặt của tạo hoá, trong hoàn cảnh đặc biệt của cuộc kháng chiến chín năm trường kỳ gian khổ đã sản...