“Dinh dưỡng” tốt nhất cho não của trẻ là tập thể dục, điều thứ hai chưa ai nghĩ tới

Điều quyết định cuộc đời của một đứa trẻ không phải là điểm số trước mắ,t mà là những thứ tưởng chừng như vô nghĩa trong ngắn hạn. Bởi trong xã hội hiện đại, điểm số không phải là tiêu chí thành công duy nhất.

Một chuyên gia tâm lý tại Trường Cao đẳng Y tế Liên hiệp Bắc Kinh cho biết, trong 30 năm qua, bà đã điều trị cho hơn 100.000 trẻ em và nhận thấy rằng, nguyên nhân cốt lõi khiến nhiều trẻ kém tập trung, trì hoãn vô thức, tâm trạng tồi tệ và chán học là do thiếu vận động và lao động quá mức.

Tập thể dục là dưỡng chất tốt nhất cho sự phát triển trí não của trẻ?

Giáo sư Yang Xia hiện có con trai đang nghiên cứu sinh tại Đại học Chicago. Nói về kinh nghiệm giáo dục con, bà cho biết một trong những điều mình trân trọng nhất là đưa con đi tập thể dục.

Đối với bà, con trai bà không phải là thiên tài, ngược lại, khi còn nhỏ, cậu bé dễ bị phân tâm, khả năng phối hợp kém và nhạy cảm về mặt cảm xúc, tuy nhiên bà lại không cho con tham gia bất kỳ lớp học ngoại khóa nào.

Từ khi con trai cô được 4 tuổi, bà nhất quyết đòi đưa con đi bộ đường dài, dần dần kéo dài thời gian từ 2 giờ lên 4 giờ.

Một lần, khi đang leo núi, cậu con trai nhìn thấy một số tấm bia đá có khắc chữ, cậu bé không nhận ra những chữ đó nên nảy ra ý tưởng học tra từ điển. Cậu bé duy trì thói quen học hỏi này, vì vậy chỉ trong vài tháng đã học được toàn bộ từ điển.

Khi con trai chuẩn bị bước vào đại học, bà cùng con đến đến Mont Blanc, một trong mười tuyến đường đi bộ hàng đầu thế giới, họ đi 85 km trong 6 ngày.

Năm đó, điểm số của con trai cũng cải thiện đáng kể, ban đầu cậu đặt mục tiêu đạt điểm B, cuối cùng đã đạt thẳng điểm A. Yang Xia cho biết, trên thực tế, chất dinh dưỡng quan trọng nhất cho não trước hết là tập thể dục.

Vận động là dưỡng chất tốt nhất cho sự phát triển trí não của trẻ.

Trong khi đó giáo sự Li Meijin từng nói rằng, những người đặc biệt năng động trong lĩnh vực thể thao thường học rất giỏi. Trẻ tập thể dục thường xuyên sẽ có bộ não thông minh hơn.

Giống như Zhu Kehang, một sinh viên hàng đầu ở Chiết Giang, anh đã nhận được học bổng toàn phần từ 9 trường đại học nổi tiếng thế giới, trong đó có Harvard và Stanford.

Nhưng bố mẹ anh chưa bao giờ đặt ra những yêu cầu đặc biệt nghiêm ngặt đối với việc học của anh và cũng chưa bao giờ đưa anh đến các lớp học phụ đạo.

Trong khi những người khác đang ôn bài thì anh ấy trượt băng, trượt ván và chơi khối Rubik. Những ngày nghỉ lễ, bố mẹ thường đưa anh về miền quê hoặc vùng núi để gần gũi với thiên nhiên.

Thấy sức đề kháng của con trai quá thấp, luôn nghỉ ốm mỗi khi ốm đau, mẹ anh tranh thủ ngày nghỉ cuối tuần để cùng con chạy xe về nhà bà ngoại, cả chuyến khứ hồi mất hơn 4 tiếng đồng hồ.

Người mẹ dần dần nói rằng bà có thể cảm nhận rõ ràng rằng con trai đã trở nên đặc biệt tập trung vào công việc và hiệu quả cũng được cải thiện. Ở trường trung học cơ sở, những đứa trẻ khác thường phải làm bài tập về nhà vào khoảng 11 giờ tối, nhưng anh có thể làm xong trước 9 giờ.

Tại sao tập thể dục lại có tác dụng kỳ diệu như vậy? Tại sao những đứa trẻ hay vận động và thích vui vẻ lại đạt điểm cao hơn?

Giáo sư Y khoa Harvard John Ready đã đưa ra câu trả lời sau nhiều năm nghiên cứu sâu rộng: Tập thể dục không chỉ có thể giữ dáng và rèn luyện cơ bắp mà còn rèn luyện trí não, chuyển hóa trí tuệ và chỉ số IQ, giúp trẻ thông minh hơn.

Bởi vì mọi tế bào thần kinh trong não đều tiếp xúc với nhau thông qua các “lá” trên cành giống như cây, nên tập thể dục có thể thúc đẩy sự phát triển của các nhánh này và tăng cường cơ bản chức năng của não.

Vậy môn thể thao nào phù hợp theo từng độ tuổi của trẻ?

Trẻ dưới 2 tuổi

Đối với trẻ dưới 2 tuổi, tim, phổi, cột sống, xương,… chưa phát triển đầy đủ nên trọng tâm chính là thiết lập các hình thức vận động và cho trẻ hiểu về vận động.

Ví dụ, mẹ có thể cho trẻ tập lật, bò, tập đi, rèn luyện khả năng vận động của chân tay.

Trẻ 3-6 tuổi (Giai đoạn mẫu giáo)

Giai đoạn này là thời kỳ vàng cho sự phát triển khả năng phối hợp, nhạy bén và linh hoạt của trẻ.

Khoảng 3 tuổi, mẹ có thể thử đi xe đạp thăng bằng, việc này có thể rèn luyện đầy đủ khả năng giữ thăng bằng và phối hợp tay mắt của trẻ.

Trẻ cũng có thể thử một số môn thể thao nhảy dây, chơi bóng đá ,… một cách chậm rãi. Điều đáng chú ý là trẻ em ở độ tuổi này không thích hợp để tham gia các môn thể thao có tính đối đầu và cạnh tranh cao.

Trẻ cũng có thể thử một số môn thể thao nhảy dây, chơi bóng đá ,… một cách chậm rãi để rèn luyện thể chất và trí não.

Trẻ 6-12 tuổi (Tiểu học)

Nhiều trẻ khi vào tiểu học, cũng thích các trò chơi nhảy và chơi bóng hơn. Bố mẹ có thể đưa con đi chơi, chạy bộ hoặc đi bơi cũng là một lựa chọn rất tốt.

Mẹ cũng có thể cho con thử sức với các môn thể thao có tính cạnh tranh như đấu kiếm và taekwondo. Hay một số bài tập sức mạnh chịu trọng lượng nhỏ, chẳng hạn như gập bụng, bài tập tạ...

Số liệu cho thấy, 10 tuổi là độ tuổi trẻ tăng cân cao nhất, một số trẻ dễ bị rối loạn nội tiết tố nên phải đảm bảo vận động ít nhất 30-60 phút mỗi ngày.

Trẻ 13-18 tuổi (Tuổi trung học cơ sở và trung học phổ thông)

Sau khi trẻ bước vào tuổi dậy thì, khối lượng xương và hàm lượng cơ bắp cũng sẽ tăng mạnh, đến 17 tuổi về cơ bản đã gần bằng trình độ của người lớn, ở giai đoạn này, sức bùng nổ, tốc độ, sức bền,… của trẻ đều tăng lên nhanh chóng.

Bố mẹ có thể thoải mái lựa chọn các môn thể thao như bóng rổ, bóng đá, bóng chuyền, tennis... Tuy nhiên, cũng nên lựa chọn theo sở thích của trẻ. 

Bố mẹ nên cho con tham gia các loại hình thể thao khác nhau, trên cơ sở tuân thủ các quy luật phát triển, để trẻ cảm nhận được niềm vui thể thao.

Ngoài thể thao, làm việc nhà cũng là quá trình hình thành trí não ở trẻ

Một chuyên gia tâm lý trẻ em cho biết, hiện nay nhiều trẻ em hầu như không làm việc nhà. Một số trẻ 6 tuổi vẫn được bố mẹ cho ăn, đến 8 tuổi vẫn không thể buộc dây giày, làm việc gì cũng cần bố mẹ giúp đỡ.

Những đứa trẻ này cũng gặp nhiều vấn đề khác nhau trong học tập như không thể tập trung trong lớp, khó làm bài tập về nhà, thường bất cẩn, không kiểm soát được hành vi của mình.

Giáo sư Yang Xia cho biết, con trai bà đã chịu trách nhiệm quét nhà, lau nhà, rửa bát và các công việc nhà khác từ khi 5 tuổi. Khi lớn lên, cậu học cách nấu bữa sáng cho cả nhà, vừa rèn luyện kỹ năng nấu nướng giỏi, cũng như có cơ hội rèn luyện trí não.

 Làm việc nhà cũng là quá trình hình thành trí não ở trẻ.

Nhà tâm lý học trẻ em Piaget từng nghiên cứu rằng, sự phát triển của trẻ trước hết là phát triển tư duy thông qua hành động, trẻ càng thích thực hành thì não bộ sẽ phát triển hoàn thiện hơn.

Thực tế, chuyển động của năm ngón tay đều có vùng điều khiển tương ứng trong não. Nếu một trong các ngón tay không được sử dụng trong thời gian dài, vùng điều khiển tương ứng trong não sẽ dần biến mất. Điều này cũng khẳng định dây thần kinh não cần nhiều kích thích từ bên ngoài hơn để tiếp tục phát triển.

Nếu một đứa trẻ không có cơ hội làm việc thì các chức năng liên quan đến trí thông minh như trí nhớ, phán đoán, phân tích, tư duy,… sẽ ngày càng kém đi.

Người đoạt giải Nobel Vật lý Steven Chu từng nói:

“Thật khó để tưởng tượng rằng những đứa trẻ chỉ biết đọc và thậm chí không thể chiên hoặc luộc trứng lại biết cách làm thí nghiệm”.

Khi trẻ làm việc nhà, bề ngoài có vẻ là “bàn tay” nhưng thực ra đó là “dùng trí óc”. Nghiên cứu khoa học về não bộ đã phát hiện ra rằng, sức mạnh khả năng thực hành của con người có liên quan mật thiết đến sự phát triển của thùy trước trán của não.

Đây là vùng não quan trọng có liên quan mật thiết đến trí thông minh, (phần màu xanh là thùy trán trước của não).

Vì vậy, nếu không được vận động làm việc nhà nên sự phát triển của thùy não trước trán của trẻ ngày càng chậm lại. Bởi các chức năng của thùy trước trán bao gồm trí nhớ, khả năng phán đoán, phân tích, suy nghĩ và vận hành.

Đây là vùng não quan trọng có liên quan mật thiết đến trí thông minh, (phần màu xanh là thùy trán trước của não).

Như nhà giáo dục Suhomlinsky đã nhấn mạnh, lao động đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giáo dục trí tuệ, trí tuệ của trẻ nằm trong tầm tay của các em.

Ngay cả những việc nhỏ nhặt như rửa bát, dọn dẹp bàn làm việc cũng đang hình thành nên bộ não của trẻ và khiến trẻ thông minh hơn.