Người bố kém tài thích nói bốn 4 câu, tưởng yêu thương nhưng vô tình thao túng cuộc sống của con

Đằng sau mỗi bước trưởng thành của trẻ, đều cần có bóng dáng người bố. Dù trong hoàn cảnh nào, bố đều đang âm thầm định hình tính cách và tương lai của con cái.

Tuy nhiên, trên thực tế, một số ông dù yêu thương con, nhưng lại vô tình áp dụng những phương pháp nuôi dạy sai lầm gây hại cho sự phát triển.

Theo đó, lời nói giao tiếp của bố hàng ngày có vẻ yêu thương, nhưng thực chất lại kìm hãm tiềm năng, đặc biệt là bốn câu mà hầu hết những "người bố vô năng" đều thích nói.

So sánh quá mức: "Hồi nhỏ, bố còn khó khăn hơn con, đừng than vãn nữa!" 

Tình huống này khá quen thuộc với nhiều người. Các ông bố thường lấy nỗi đau quá khứ để phủ nhận cảm xúc hiện tại của con cái, thường nói rằng: "Hồi nhỏ, bố còn khó khăn hơn con, đừng than vãn nữa!" Tuy nhiên, sự so sánh này làm tổn thương cảm xúc, tạo ra rào cản giữa bố mẹ và con cái.

Khi bố mẹ dùng những trải nghiệm của chính mình để giảm nhẹ nỗi đau của con, trẻ sẽ cảm thấy rằng cảm xúc đó không được xem trọng. Điều này dẫn đến việc trẻ kìm nén những suy nghĩ và cảm xúc thực sự bên trong. Trẻ tin rằng việc bộc lộ cảm xúc là điều không được chấp nhận, có xu hướng hình thành thói quen ngại ngùng trong việc chia sẻ.

Trẻ cần biết rằng cảm xúc là hợp lệ và quan trọng, bất kể có tương đồng với những gì mà bố mẹ đã trải qua hay không. Vì vậy, hãy giúp trẻ nhận ra rằng khó khăn là một phần bình thường trong cuộc sống và có giá trị để bàn luận.

Thay vì phủ nhận, bố mẹ có thể lắng nghe và đồng cảm với cảm xúc của trẻ. Một câu hỏi đơn giản như "Con cảm thấy thế nào về điều này?" có thể mở ra một cuộc trò chuyện sâu sắc, giúp trẻ cảm thấy được thấu hiểu và chấp nhận. 

Trốn tránh trách nhiệm: "Bố không rảnh, con nói với mẹ đi"

Sự thiếu vắng người bố trong gia đình được xem là nguyên nhân gốc rễ gây ra nhiều khó khăn trong phát triển của trẻ. Một nghiên cứu theo dõi dài hạn được công bố trên Tạp chí Phát triển Tâm lý Hoa Kỳ cho thấy, trẻ em từ những gia đình ít sự tham gia của người bố có nhiều khả năng gặp khó khăn về mặt xã hội, các vấn đề cảm xúc và hành vi.

Đặc biệt, các bé trai thường gặp khó khăn trong việc phát triển bản dạng giới và các khuôn mẫu hành vi lành mạnh, do thiếu sự hướng dẫn hiệu quả của người bố.

Một cuộc khảo sát do Trung tâm nghiên cứu thanh thiếu niên Trung Quốc thực hiện năm 2023 cũng chỉ ra rằng, trong 80% gia đình có thanh thiếu niên gặp vấn đề về tâm lý, nguyên nhân chính xuất phát từ việc thiếu vắng sự nuôi dưỡng của bố.

Khi thiếu vắng người bố đồng nghĩa với việc đứa trẻ phải chịu một phương pháp giáo dục và hệ thống giá trị duy nhất, điều này gây bất lợi cho sự phát triển lành mạnh.

Bồi thường vật chất, thiếu thốn tình cảm: "Nhà mình nhiều tiền, bố sẽ bù cho con" 

Anh Trương (Tứ Xuyên, Trung Quốc) là một doanh nhân thành đạt, nhưng mối quan hệ của anh với cô con gái 17 tuổi lại khá căng thẳng. Mỗi khi con gái muốn tâm sự, anh Trương lại lấy cớ công việc bận rộn để trốn tránh trách nhiệm. Sau đó, anh "làm lành" bằng cách tặng con gái những món quà đắt tiền vào dịp sinh nhật hoặc khi con đạt điểm cao.

"Tôi đã cho con bé điều kiện sống tốt nhất và ngôi trường đắt đỏ nhất. Như vậy còn chưa đủ sao?" Ông Trương hỏi chuyên gia tâm lý vẻ hoang mang. "Sao con bé cứ nói tôi không hiểu nó thế?"

Lấy giàu có về vật chất thay thế tình bạn là vấn đề phổ biến của nhiều ông bố hiện đại. Đa phần tin rằng việc cung cấp đầy đủ vật chất là hoàn thành trách nhiệm làm bố, nhưng lại không nhận ra rằng điều trẻ thực sự cần là một tình bạn chất lượng và sự hỗ trợ về mặt tinh thần.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những đứa trẻ chủ yếu nhận được sự thỏa mãn về vật chất hơn là thỏa mãn về mặt tình cảm, khi lớn lên có nhiều khả năng phát triển các vấn đề như ích kỷ, thiếu sự đồng cảm.., điều này sẽ cản trở phát triển về mặt xã hội và lựa chọn nghề nghiệp.

Vô tình tước đi khả năng tự lập: "Đừng động vào, để bố làm" 

Cuối tuần, ông Trần và cậu con trai 8 tuổi, Tiểu Hào cùng chơi trong vườn hoa. Tiểu Hào đang học buộc dây giày, vụng về nhưng chăm chỉ. Tuy nhiên, sau khi quan sát một lúc, ông Trần mất kiên nhẫn và giật lấy chiếc giày, nói: "Con chậm quá! Để bố giúp con buộc cho đúng."

Một lỗi phổ biến mà nhiều ông bố mắc phải đó là làm thay mọi thứ cho con, dần tước đi cơ hội để trẻ tự mình phạm lỗi và sửa chữa.

Theo lý thuyết tư duy phát triển của nhà tâm lý học giáo dục người Mỹ Carol Dweck, cảm giác thành tựu mà trẻ đạt được khi vượt qua khó khăn và thử thách là nền tảng quan trọng để xây dựng sự tự tin, tính kiên trì. Khi bố mẹ làm thay mọi việc thực chất đang tước đi cơ hội để trẻ rèn luyện tính độc lập.

Điều đáng lo ngại hơn là việc chăm lo mọi thứ như vậy thường đi kèm với sự thiếu kiên nhẫn và cầu kỳ, khiến trẻ trở nên bối rối vì "Mình không làm được" và "Mình không làm tốt". Lâu dần, trẻ dần mất đi sự can đảm để cố gắng và trở nên phụ thuộc, thụ động.