Trẻ hiếu thảo, bố mẹ bình an: Sự hòa thuận trong nhà được nuôi dưỡng từ 3 năm đầu đời

Trong 3 năm đầu đời, tính cách của trẻ đã bắt đầu hình thành và bộc lộ những nét đặc trưng đầu tiên. Có lúc trẻ nghịch ngợm, hiếu động, nhưng cũng có lúc lại ngoan ngoãn, bám mẹ, cần được ôm ấp và trấn an. Những thay đổi tưởng chừng thất thường ấy thực chất là dấu hiệu cho thấy trẻ đang phát triển khỏe mạnh, biết cảm nhận và phản hồi với thế giới xung quanh.

Đứa trẻ phát triển tốt không chỉ là đứa trẻ “ngoan” hay “nghe lời”, mà còn biết kết nối tình cảm, quan tâm và hiếu thuận theo cách phù hợp với lứa tuổi. Khi trẻ biết chia sẻ đồ chơi, ôm mẹ khi mẹ mệt, hay chủ động giúp những việc nhỏ, đó chính là những biểu hiện đầu tiên của lòng hiếu thảo.

Trẻ biết cách thể hiện cảm xúc

“Lý thuyết tế bào thần kinh gương” trong tâm lý học phát triển chỉ ra rằng mỗi hành vi, mỗi biểu cảm của trẻ đều kích hoạt một “tấm gương cảm xúc” trong não người lớn.

Khi trẻ khóc, ta vô thức nhớ lại những tổn thương từng bị bỏ rơi. Hay lúc trẻ bướng bỉnh, chạm vào nỗi kìm nén thời thơ ấu. Khi trẻ thất vọng, ta nhìn thấy chính mình từng yếu đuối như thế. Những điều này cho thấy, trẻ đang phản chiếu phần cảm xúc chưa được chữa lành trong bố mẹ.

Và chính trong quá trình phản chiếu đó, trẻ học cách thể hiện cảm xúc của mình: biết buồn, vui, bộc bạch, xin lỗi, tìm kiếm sự ấm áp khi tổn thương… Đó cũng là một dạng “hiếu thuận” với bố mẹ.

Bởi khi trẻ dám thể hiện cảm xúc thật, “Mẹ ơi, con buồn”, “Bố ơi, con cần bố”, là sự kết nối đẹp giữa bố mẹ và các con.

Một đứa trẻ biết bộc lộ cảm xúc đúng cách có nghĩa đang lớn lên lành mạnh.

Dũng cảm "nhảy" ra khỏi vùng an toàn và học các kỹ năng mới

“Lý thuyết vùng phát triển gần” trong tâm lý học giáo dục chỉ ra rằng, sự trưởng thành của một đứa trẻ luôn có xu hướng “kéo giãn” khả năng của người lớn đi cùng.

Mỗi giai đoạn phát triển của con đều đặt ra những nhu cầu cao hơn một chút so với kỹ năng, sự kiên nhẫn hay hiểu biết hiện có.

Khi con biết đi, bố mẹ kiên trì hơn, hay khi con biết nói, bố mẹ học cách lắng nghe. Mỗi giai đoạn trẻ phát triển, bố mẹ học cách bình tĩnh, thấu cảm và giao tiếp trưởng thành hơn. Từng bước nhỏ của trẻ dường như "mời gọi" bố mẹ bước ra khỏi vùng an toàn cảm xúc của chính mình. Bố mẹ lớn lên cùng con bằng sự học hỏi, điều chỉnh và trưởng thành.

Kết nối gia đình bằng tình yêu thương

Khi mẹ bận rộn, con sẽ tự ngồi chơi một góc, khẽ nói: “Mẹ ơi, con không làm phiền đâu. Mẹ làm xong rồi chơi với con cũng được.” Những khoảnh này minh chứng tình yêu và sự quan tâm của đứa trẻ dành cho bố mẹ.

“Lý thuyết tình yêu vô điều kiện” trong tâm lý học tích cực chỉ ra rằng, tình yêu của trẻ không dựa trên học vấn, thu nhập hay địa vị của bố mẹ. Trẻ nhận diện thế giới đơn giản hơn người lớn: “Đây là bố mẹ của mình. Và mình yêu họ.” Trong tâm trí trẻ, nơi có bố mẹ là an toàn, quen thuộc, ấm áp nhất.

Những câu nói như “Con muốn mẹ vui”, “Con muốn bố hạnh phúc” chính là những liều thuốc chữa lành mạnh mẽ. Chúng âm thầm xoa dịu sự mệt mỏi, vơi bớt áp lực, lấp đầy những thiếu hụt cảm xúc mà người lớn đôi khi không dám đối diện. 

Nhiều người nói, cách nuôi dạy tốt nhất chính là cùng trưởng thành với con. Bởi đứa trẻ biết quan tâm, chia sẻ cảm xúc, để tâm đến niềm vui, nỗi buồn của bố mẹ… chính là dấu hiệu trẻ biết hiếu thuận.